Fréttablaðið - 20.08.2021, Blaðsíða 9

Jóhann J.
Ólafsson,
stjórnarformaður
Grundar.
Nú eru rúmar sex vikur síðan ítrek-
uð beiðni um fund með heilbrigðis-
ráðuneytinu vegna húsnæðisþáttar
hjúkrunarheimilanna var send.
Enn hefur ekkert svar borist. Þess
vegna var ákveðið að opna þetta
bréf almenningi og ef tækifæri gefst
til munum við eina ferðina enn
ítreka beiðni okkar um viðræður
á Heilbrigðisþinginu sem Svandís
Svavarsdóttir hefur boðað til í dag
um framtíðarsýn í heilbrigðisþjón-
ustu við aldraða.
Bréfið sem sent var þann 29. júní
síðastliðinn er svohljóðandi:
Varðar:
Ítrekuð beiðni um samningavið-
ræður vegna húsnæðiskostnaðar
hjúkrunarheimila
Heilbrigðisráðuneytið hefur í
tölvupósti dags. 1. júní sl. sent svar
við beiðni okkar til Sjúkratrygg-
inga Íslands um samningaviðræður
vegna húsnæðiskostnaðar hjúkrun-
arheimila. Ráðuneytið, sem bregst
við erindinu fyrir hönd SÍ, tekur
með því svari af öll tvímæli um það
að stofnunin hafi ekki umboð til
slíkra samningaviðræðna. Aukin-
heldur geti heilbrigðisráðuneytið
ekki gengið til þessara samninga-
viðræðna án aðkomu fjármála- og
efnahagsráðuneytisins. Til við-
bótar kemur fram í svarinu að mál
einstakra hjúkrunarheimila verði
ekki leyst án heildarsýnar um
hvernig fara skuli með mál allra
hjúkrunarheimila. Efni svarsins
er í raun að enn vanti mikið upp á
að viðsemjandi okkar, hvort sem
hann er stjórnvöld eða Sjúkratrygg-
ingar Íslands, hafi þekkingu og/eða
umboð til þess að höggva á þennan
hnút.
Það er hins vegar ánægjuefni að
stjórnvöldum sé ljóst mikilvægi
þess að ólík rekstrarform hjúkr-
unarheimila sitji við sama borð
og að jafnræðis sé gætt í hvívetna,
t.d. hvað varðar húsnæðisþáttinn.
Á því hefur því miður verið mikill
misbrestur í langan tíma og um
það er stjórnvöldum vel kunnugt.
Um þetta tiltekna atriði, viljum við
ræða hið allra fyrsta. Ef það er stað-
föst afstaða stjórnvalda að afgreiða
húsnæðisþáttinn sem hluta af
stærri heild samningaviðræðna
um rekstrargrundvöll hjúkrunar-
heimilanna förum við þess á leit að
þær viðræður hefjist svo fljótt sem
auðið er.
„Gylfaskýrslan“ dregur upp skýra
mynd af víðtækum rekstrarvanda
hjúkrunarheimila og jafnframt
þá mismunun sem er til staðar
varðandi húsaleigu. Rétt er einn-
ig að rifja það upp að SÍ og Samtök
fyrirtækja í velferðarþjónustu settu
sérstakan vinnuhóp á laggirnar
Opnað bréf – í von um svör
Hálfdan
Henrysson,
stjórnarformaður
Sjómannadagsráðs.
árið 2016 til þess að gera úttekt á
eignarhaldi og rekstrarkostnaði
húsnæðis hjúkrunarheimilanna.
Sá vinnuhópur var lagður niður
að frumkvæði SÍ og lauk því aldrei
störfum en víðtæk gagnaöflun hans
ásamt fyrrnefndri skýrslu hlýtur
að vera nægur grunnur til þess að
hefja viðræður um samræmt fyrir-
komulag húsnæðisþáttarins til
frambúðar. Til viðbótar er minnt á
að fyrir liggur skýrsla dómkvaddra
matsmanna á húsaleigukostnaði
hjúkrunarheimila. Jafnframt er
rétt að árétta að húsnæði okkar er
uppbókað og nýtt út í hvern krók og
kima allan sólarhringinn alla daga
ársins. Sú notkun er væntanlega
hátt í fimmföld á við nýtingu t.d.
banka- eða skrifstofuhúsnæðis með
tilheyrandi aukinni viðhaldsþörf.
Í því ljósi getur stjórnvöldum varla
þótt það eðlilegt að skera þátttöku
í húsnæðiskostnaði sumra hjúkrun-
arheimila við nögl en greiða öðrum,
þar með talið sjálfu sér, húsaleigu
að fullu.
Þess vegna veldur það von-
brigðum að í svari heilbrigðisráðu-
neytisins komi fram að stjórnvöld
séu enn ekki reiðubúin til viðræðna
vegna meints skorts á heildarsýn
og hyggist í staðinn setja málið „í
nefnd“ eina ferðina enn. Við núver-
andi aðstæður er það húsnæði sem
við nýtum fyrir hjúkrunarrými í
raun verðlaust. Á meðan eðlilegar
leigutekjur eru ekki til staðar er
húsnæðið ekki veðhæft fyrir lán-
tökur, svigrúm fyrir nauðsynlegt
viðhald er ekki til staðar né heldur
tekjur til að mæta eðlilegum fjár-
magnskostnaði. Kostnaðarsamar
húsnæðisbreytingar á borð við
þær að fjölga „einbýlum“ og ráðast
í nýbyggingar til þess að halda hið
minnsta framboði á hjúkrunarrými
óbreyttu eru fyrir vikið einnig án
aðgengis að fjármagni.
Lausn þessa afmarkaða þáttar
í rekstri hjúkrunarheimilanna
myndi einfalda þær viðræður sem
fram undan eru um almennar
rekstrarforsendur, upphæð dag-
gjalda miðað við mismunandi
hjúkrunarþyngd, markmið í fag-
legri mönnun, lágmarksmagn
umönnunar, almennt öryggi og
vellíðan heimilisfólks o.s.frv. Þess
vegna teljum við æskilegt að sam-
ræma húsnæðisþáttinn áður en við-
ræður hefjast um það sem snertir
öll hjúkrunarheimilin með svip-
uðum hætti. Til vara gerum við þá
kröfu að þær samningaviðræður, og
þá með húsnæðisþætti okkar inni-
földum, hefjist hið fyrsta.
Rétt er að minna á að í lögum
um sjúkratryggingar nr. 112/2008
er skýr lögfest regla um húsnæðis-
þátt hjúkrunarheimila og ann-
arra sem veita heilbrigðisþjónustu
sem greidd er úr sameiginlegum
sjóðum landsmanna. Í 3. máls-
grein, 43. greinar þessara laga segir
m.a.: „Heilbrigðisstofnanir og aðrir
veitendur heilbrigðisþjónustu
skulu kostnaðargreina þjónustu
sína samkvæmt alþjóðlega viður-
kenndum aðferðum. Við kostn-
aðargreiningu skal taka mið af
öllum hagrænum kostnaði, þ.m.t.
kostnaði vegna húsnæðis, f jár-
magns og afskrifta.“ Þessar tölur eru
allar fyrirliggjandi í bókum okkar
og því engin fyrirstaða þess að unnt
sé að ná sameiginlegum skilningi á
húsnæðiskostnaðinum og semja
um eðlilega þátttöku stjórnvalda í
honum.
Við rekum hjúkrunarheimili
okkar í samræmi við þjónustu-
samninga við SÍ. Í þeim eru gerðar
ríkar kröfur til þjónustuþátta,
aðbúnaðar, húsnæðis o.s.frv. Við
viljum rækja þessar skyldur okkar
af kostgæfni. Til þess þurfa tekjur
líka að uppfylla eðlileg viðmið.
Húsnæðisþátturinn er afar mikil-
vægur í þeim efnum. Langvarandi
skortur á viðhaldi getur haft veru-
legar afleiðingar eins og við höfum
séð mörg dæmi um á undanförnum
árum. Þegar okkar elsta og við-
kvæmasta fólk dvelst innan veggja
okkar allan sólarhringinn eru
hættumerkin augljós.
Fimm ár eru nú liðin án þess að
stjórnvöld hafi treyst sér til þess
að gera við okkur samkomulag um
húsnæðisþáttinn. Á þeim tíma hafa
þau ekki einu sinni séð sér fært að
ræða við okkur um vandann. Svar
heilbrigðisráðuneytisins verður
ekki skilið öðruvísi en að sú staða
sé enn uppi enda þótt öllum hljóti
að vera það ljóst að lengur verður
þessu máli ekki drepið á dreif. Þess
vegna skorum við á heilbrigðisráðu-
neytið að hlutast til um að viðræður
verði teknar upp hið allra fyrsta.
Starfsemi Grundar- og Hrafnistu-
heimilanna er grundvölluð á hug-
sjónadrifinni fjármögnun velunn-
ara í hartnær heila öld. Verkefnið
snerist um að byggja húsnæði sem
nýst gæti öldruðum á ævikvöldi
sínu. Á meðan viðunandi samn-
ingar takast ekki um leigutekjur
eru þessi myndarlegu húsakynni
hjúkrunarheimilanna í raun nán-
ast verðlaus og liggja að auki undir
skemmdum. Vonandi er að skiln-
ings- og aðgerðarleysi stjórnvalda
knýi okkur ekki til þess að breyta
húsnæðinu í annan rekstur en þann
sem við þekkjum best, gerum vel og
mikil þörf er fyrir til þess að hafa
af því eðlilegar tekjur til viðhalds,
endurnýjunar og uppbyggingar.
Við væntum svars við þessari
ítrekuðu beiðni okkar um viðræð-
ur á næstu dögum sé þess nokkur
kostur.
Með kveðju,
Jóhann J. Ólafsson, stjórnarfor-
maður Grundar
Hálfdan Henrysson, stjórnarfor-
maður Sjómannadagsráðs
Afrit:
Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Sjúkratryggingar Íslands n
„Ég kem með
taktinn“
Ný Ferðag jöf gildir út september
Sæktu þína gjöf á Ísland.is og komdu
með í ferðalag um landið okkar í sumar!
FÖSTUDAGUR 20. ágúst 2021 Skoðun 9FRÉTTABLAÐIÐ