Morgunblaðið - Sunnudagur - 02.05.2021, Síða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2.5. 2021
þetta væri. Og hvað væri að gerast. Hann er
hár, stór og sterkur og með hníf á lofti. Ég
öskraði rosalega hátt þrisvar, og horfði framan
í hann en það voru engin viðbrögð. Það var
enginn í húsinu og ég áttaði mig fljótt á því að
enginn myndi heyra í mér þannig að ég hætti
að öskra. Ég áttaði mig á því að ég væri bara
að eyða orku og þetta væri ekki að hafa letj-
andi áhrif á hann.“
Minnti á rándýr
Herdís segist ekki hafa haft mikið ráðrúm til
að bregðast við; maðurinn var kominn inn á
gang á örskotsstundu.
„Hann er með hnífinn hátt á lofti og heggur
niður, í átt að höfði mér. Um leið. Og ég set
höndina fyrir og gríp hnífinn,“ segir Herdís og
sýnir blaðamanni örið á hendinni. Hnífurinn
skar djúpan skurð á milli þumals og vísifingurs
þar til hann stöðvaðist á beini.
„Höndin skarst bara í sundur, alveg inn í
miðjan lófa,“ segir hún og segir ótrúlegt hvað
hafi farið í gegnum hugann á þessari stundu.
Alls kyns litlar og furðulegar hugsanir skutust
upp í kollinn.
„Ég hugsaði að ég væri ekki að fara í hund-
inn á næstunni,“ segir hún og á þá við jógastell-
ingu þar sem höndum er þrýst í gólfið.
„Næst setur hann ískaldan hnífinn að hálsi
mér og ég hugsa, ok, þetta er búið. Ég man ég
hugsaði, „Vá hvað ég bjóst ekki við þessu! Er
lífið bara búið núna?““ segir Herdís og segir
hann þá hafa rykkt hnífnum til baka til að ná að
höggva í hálsinn með meira afli. Þessi auka
sekúnda eða svo gaf Herdísi færi á að beygja
sig undan högginu.
„Af því ég var í svo góðu formi vegna jógaæf-
inga, þá gat ég sveigt mig frá höggunum. Ég sá
mig út undan mér í speglinum á ganginum og
mér fannst ég vera að hreyfa mig hægt. Mér
leið eins og í Matrix-myndinni. Ég næ að
bakka og er þá komin fyrir horn, inn á bað,“
segir Herdís og segir að næst hafi hún króast
inni á litlu þvottahúsi sem er inn af baðinu.
„Ég hugsaði, hverju á ég að fórna næst? Ég
lyfti fæti fyrir búkinn til að verja mig og þá
stingur hann í lærið,“ segir Herdís sem er nú
komin inn í litla þvottahúsið til að sýna blaða-
manni nákvæmlega hvernig atburðarásin var.
Ekki er laust við að um hann fari hrollur.
„Ég sparka honum frá eins fast og ég get og
þá stingur hann mig í hnéð en ég næ að grípa
þvottakörfu og ver mig með henni,“ segir hún
og lyftir upp þvottakörfu úr hörðu lérefti. Það
er ekki sama karfan; hún hafði farið síðar og
keypt aðra nákvæmlega eins.
„Sjáöldur augna hans voru svo þanin af
neyslu að hann minnti mig á rándýr. Þá man ég
eftir náttúrulífsmynd, og ég heyrði bara nánast
röddina í Attenborough segja frá dýrategund
sem leikur sig lífvana til að minnka árásar-
hneigð rándýrsins. Ég átti ekki mikinn séns
þegar þarna var komið sögu. Ég var orðin mik-
ið slæpt og það var ekki margt í stöðunni,“ seg-
ir Herdís sem var þá mikið skorin og blóðug og
farin að missa blóð og mátt. Ellefu stungusár
voru á líkama Herdísar.
„Ég ákvað því að prófa að rugla taktinn og
lét mig lyppast niður á gólf. Ég vissi ekki hvort
ég myndi lifa þetta af. Ég vonaði að hann sæi
ekki hjartað berjast í gegnum rifbeinin eða
heyrði andardráttinn. Þá öskrar hann: „Ég
sleppi þér núna!“ Og svo labbar hann út,“ segir
Herdís og segist hafa óttast að hann kæmi aft-
ur inn.
Í geðrofi og vímu
Þegar Herdís heyrir að útidyrnar lokast kemst
hún við illan leik inn í eldhús þar sem síminn
hennar var. Hún flýtir sér þó fyrst að skella í
lás svo ódæðismaðurinn komist ekki aftur inn.
Hún nær í símann sem verður strax alblóð-
ugur og virkar illa en tekst að hringja á 112.
„Ég sagði í símann að maðurinn á neðri hæð-
inni hefði reynt að drepa mig og mig vantaði
sjúkrabíl. Ég held ég hafi líka nefnt að ég
þyrfti handaskurðlækni. Ég hafði svo rosaleg-
ar áhyggjur af hendinni. Svo spýttist blóðið út
úr fætinum í stöðugum takti og ég var komin
með svima. Mér var sagt í símann að ég ætti að
ná í eitthvað til að binda um fótinn til að stöðva
blæðinguna en ég hafði ekki orku í það. Ég ætl-
aði að reyna að hringja í nágrannann en þá
virkaði síminn ekkert. Ég lagðist niður við
dyrnar svo ég gæti örugglega opnað þegar
sjúkrabíllinn kæmi og setti svo fótlegginn upp í
loft og það hægðist á blæðingunni,“ segir hún.
Innan skamms iðaði gatan af lögreglu og
sjúkraflutningamönnum og skömmu síðar kom
sérsveitin.
„Þá var hann með hnífinn á lofti í dyragætt-
inni hjá sér,“ segir hún og segir hann hafa ver-
ið í geðrofi og í amfetamínvímu.
„Þá var kölluð út sérsveit og þeir gasa hann
með táragasi og skjóta hann með gúmmíkúl-
um, því hann var alveg brjálaður. Ég held hann
hafi náð að sprauta sig aftur eftir árásina, því
það var sprautunál í vaskinum í eldhúsinu sem
er við innganginn. Hann var alla vega brjál-
æðislega ör þegar þeir koma.“
Yfirheyrð kvalin og ein
Strax var hafist handa við að koma Herdísi á
spítala.
„Ég afþakkaði verkjalyf og deyfilyf. Ég vildi
vera skýr. Ég hafði áhyggjur af hendinni og
vildi geta tekið réttar ákvarðanir. Það fyrsta
sem ég gerði var að hringja í barnsföður minn
og láta hann passa upp á að börnin, og ungu
leigjendurnir, kæmu ekki heim í blóðbaðið,“
segir hún.
„Svo kemur lögreglumaður á spítalann til að
taka skýrslu. Mér finnst þetta svolítið sér-
kennilegt, sérstaklega þegar ég fer seinna að
skoða stöðu brotaþola. Þetta var mjög óþægi-
leg staða. Ég er þarna ein, nakin undir laki og
sundurskorin,“ segir hún og segir lögregluna
hafa tekið af henni skýrslu þar sem hún lá
þarna kvalin því enn átti eftir að sauma sárin
og senda hana í aðgerð.
„Það var aldrei tekin önnur skýrsla,“ segir
Herdís og segir það undarlegt að gerandi eigi
rétt á að hafa hjá sér verjanda í yfirheyrslu en
brotaþolinn gefur sína skýrslu aleinn. Seinna
bað hún um að sakóknari hefði samband við sig
eftir að gerandi breytti sínum framburði en
það var ekki orðið við því.
„Reyndar er það öðruvísi í kynferðisbrota-
málum og svo er verið að hnykkja á þessu í
lagabreytingum. Ástæða þess að ég ákvað að
tjá mig er vegna þess að eins augljóst og mitt
mál er og að mörgu leyti þægilegt í afgreiðslu,
þá er ég samt að upplifa brotalamir í kerfinu.
Ég sé hversu slæmt þetta hefði getað orðið ef
atburðarásin hefði ekki legið svona ljós fyrir.
Ef ég hefði ekki komist í símann; ef ég hefði
ekki staðið þetta af mér? Í málum þar sem
sönnunarbyrðin er flóknari sé ég hvernig mál-
in gætu þróast á annan veg,“ segir hún.
„Það er svo skrítið að þótt maður hafi ekki
gert neitt rangt, hefur maður áhyggjur af því
að segja eitthvað rangt. Þótt einhver hafi reynt
að drepa mig fór ég strax að hafa áhyggjur af
því að ég myndi koma því vitlaust frá mér. Og
þótt ég hafi verið þokkalega skýr þá var ég í
bæði líkamlegu og andlegu áfalli. Ég var í
sjokki, var búin að missa mikið blóð og var í
grátköstum. Ég vissi ekki hvort ég kæmi til
með að geta hreyft á mér hægri höndina.“
Mikilvægt að hafa stjórnina
Ákveðið var að senda Herdísi í aðgerð, en fyrir
aðgerðina fékk hún vinkonu sína til að koma og
vera hjá sér.
„Það var rosaleg hjálp í því, líka til að með-
taka allar upplýsingarnar. Vinkonan gúgglaði
alla læknana og sannfærði mig um að handa-
læknirinn væri góður,“ segir hún og brosir.
„Þá leið mér betur. Svo hjálpaði mér það
mest að skurðlæknirinn gaf mér endalausan
tíma fyrir aðgerðina til að ræða við mig. Ég
fékk engin verkjalyf né róandi lyf fyrr en ég
fór í aðgerðina,“ segir hún og viðurkennir að
vissulega hafi hún fundið til.
„Ég andaði mig í gegnum þetta. Hann saum-
aði svo saman taugar og vöðva í hendinni og
annar læknir saumaði saman skurði á fæti. Svo
mátti ég fara heim, þannig að ég fór bara heim.
Dóttir mín baðaði svo af mér blóðið.“
Hvernig var að koma heim, á vettvang
glæpsins?
„Það var valdeflandi fyrir mig að gefa þess-
um atburði eða þessum aðila ekki meira dag-
skrárvald yfir mínu lífi en nauðsynlegt var. Það
var mikilvægt fyrir mig að halda stjórninni.
Kannski fór ég langt í því en fólk hefur sínar
leiðir,“ segir Herdís sem ákvað strax að horf-
ast í augu við staðreyndir og halda áfram með
lífið.
„Það hjálpaði mér svo mikið að handa-
skurðlæknirinn hafi sagt við mig: „Gerðu allt
sem þú vilt gera; ekki láta neitt stoppa þig.“
Hann sagði að ég ætti að halda minni rútínu og
mætti gera allt innan skynsamlegra marka
varðandi líkamlegu áverkana. Þótt ég væri
meidd var ég ekki veik og ég hafði engan
áhuga á að sitja kyrr. Það hefði gert mig brjál-
aða. Ég þurfti að halda rútínu og byrja strax að
vinna mig frá þessu.“
Fékkstu áfallahjálp á spítalanum?
„Nei. Ekki þar. Ég fékk seinna þrjá sál-
fræðitíma í boði ríkisins. Börnin mín fengu
enga áfallahjálp af því þau voru ekki vitni að
atburðinum.“
Fór beint á kaffihúsið sitt
Herdís vaknaði morguninn eftir árásina í sínu
rúmi, staðráðin í að halda sínu striki.
„Ég fór á uppáhaldskaffihúsið mitt. Ég vildi
sjá kunnugleg andlit. Þarna er alltaf sami hóp-
urinn á morgnana og ég vissi að einhverjir
væru búnir að frétta af þessu. Átti ég bara að
sitja heima og fá mér kaffi ein og vita að fólk
væri að ræða hvað kom fyrir eða átti ég að
mæta og segja fólki frá sjálf, þó að það væri
auðvitað erfitt? Ég fór og fékk kannski kökk í
hálsinn, en það var líka mín lækning. Og þá gat
ég líka stýrt umræðunni sjálf,“ segir Herdís og
segir að á sveimi hafi verið misvísandi fréttir af
árásinni.
Á næstu vikum var Herdís smátt og smátt
að gera sér grein fyrir stöðunni.
Hvernig hefur höndin gróið?
„Ég er tilfinningalaus í vísifingri og hef ekki
kraft í gripinu. Fínhreyfingar eru ekki góðar.
Ég get vonandi náð upp betri styrk. Svo er ég
með verki og stundum bólgna liðirnir upp.“
Af hverju ertu með klút bundinn um hönd-
ina?
„Ég er með taugahnúða í lófanum því taug-
arnar fóru í sundur. Það er svo mikil skynjun;
ofurnæmni og mikið áreiti á taugarnar. Það er
ertandi og truflandi og klúturinn hjálpar og þá
fæ ég ekki eins mikla verki.“
Herdís hefur verið í mikilli sjúkraþjálfun til
að ná sem bestum bata.
„Ég hef líka verið í vandræðum með fótinn.
Ég var mikil fjallgöngukona og ætlaði upp á
fjall sem fyrst. Ég hef verið alveg brjál-
æðislega kvalin í fætinum og það kemur og fer.
Stundum gat ég ekki sofið fyrir verkjum í fæt-
inum. Ég er miklu verri í kulda þannig að ég
hlakka til sumarsins.“
Einnig hefur Herdís farið til sálfræðings
reglulega síðan hún varð fyrir árásinni.
„Þó að mér finnist ég vera í lagi þá er ég
kannski ekki dómbær á það þannig að ég ákvað
að fara til sálfræðings til að komast sem heilust
út úr þessu.“
Fannst ég vera svikin
Datt þér aldrei í hug að flytja úr húsinu þar
sem þessi skelfilegi glæpur átti sér stað?
„Nei. Þetta er ekki húsinu að kenna. Ég hef
oft verið spurð að þessu og líka hvort ég geti
verið ein heima. Ég er rökhyggjumanneskja og
ég skapaði þetta heimili alveg sjálf og kann
mjög vel við það. Ég ætla ekki að láta þetta
eyðileggja ánægjuna af því að búa hérna. Það
er svo mikil sál í því sem ég er að gera hér.
Þetta var náttúrulega rosaleg óheppni, eða það
hélt ég fyrst. Sjálf árásin er kannski ekki að
trufla mig eins mikið og það sem á eftir kemur.
Ég er þá að meina hvernig kerfið virkar, en
það er mikil vinna sem fór í gang í kjölfarið. Ég
var jákvæðari fyrst, áður en ég vissi hvað hann
var hættulegur, áður en ég fattaði hvað var
mikil brotalöm í kerfinu,“ segir Herdís.
„Það fóru að berast fréttir af því að hann
ætti að baki langa afbrotasögu. Þá finnst mér
ég vera svikin. Ég heyrði það fyrst í fréttum að
hann hefði verið góðkunningi lögreglunnar,“
segir Herdís og fannst að fyrst lögreglan gat
upplýst fjölmiðla um það, þá ætti almenningur
að geta nálgast þær upplýsingar líka.
„Það er mjög áhugavert að eins og sjá má
inni á dómstólar.is eru skýrar reglur um birt-
ingu dóma og úrskurða en þeim er greinilega
ekki fylgt eftir. Leigumiðlunin hafði flett hon-
um upp en þar kom ekkert fram þrátt fyrir
’
Sjáöldur augna hans voru svo þanin af neyslu að hann minnti mig
á rándýr. Þá man ég eftir náttúrulífsmynd, og ég heyrði bara nán-
ast röddina í Attenborough segja frá dýrategund sem leikur sig lífvana
til að minnka árásarhneigð rándýrsins. Ég átti ekki mikinn séns þegar
þarna var komið sögu.