Fréttablaðið - 19.10.2021, Blaðsíða 41

Margir halda að það að
skrifa snúist um hvern-
ig maður miðlar upp-
lýsingum til lesenda,
en mér finnst það ekki
síst snúast um það
hvernig maður heldur
upplýsingum frá
lesandanum.
Það sem óselt er á mið-
nætti er sett á eldinn
og brennt, í samræmi
við hefðir.
TÓNLIST
Andri Björn Róbertsson og
Ástríður Alda Sigurðardóttir
fluttu tónlist eftir Schumann og
Árna Thorsteinsson
Norðurljós í Hörpu
þriðjudaginn 12. október
Jónas Sen
Geðhvörf einkennast af miklum
öfgum í tilfinningalífinu. Þau eru
ekki fyndin, en húmorinn léttir
samt lífið. Brandarakarl sagði eitt
sinn: „Þegar ég var greindur með
geðhvörf, þá vissi ég ekki hvort ég
átti að hlæja eða gráta.“
Hjá tónskáldinu Róbert Schu­
mann, sem var með geðhvarfasýki,
var það hlátur í einhver ár, en svo
syrti í álinn. Á meðan allt lék í lyndi
samdi hann óteljandi verk, og þau
eru mögnuð. Geðhæðin fyllti hann
krafti, jafnvel ofskynjunum sem
veittu honum innblástur. Eitt sinn
sagðist hann hafa heyrt englakór
syngja, sem gaf honum hugmyndir
að miklu píanóverki. Hann samdi
f lest verka sinna á ótrúlega stuttu
tímabili.
Andri Björn Róbertsson bassa­
bariton var með fókusinn á Schu­
mann á tónleikum hans og Ástríðar
Öldu Sigurðardóttur píanóleikara í
Hörpu á þriðjudagskvöldið. Hann
flutti tvo söngljóðabálka eftir tón­
skáldið, en fleygaði þá með lögum
eftir Árna Thorsteinsson.
Ástin sem aldrei kom
Fyrri bálkurinn nefndist Lieder­
kreis op. 24 og var við ljóð eftir
Heinrich Heine. Tónlistin var hríf­
andi, þótt ekki væri sérlega bjart yfir
henni. Kveðskapurinn fjallaði um
ástina hjá manni sem ekki fær hana
höndlað. Hann bíður stöðugt eftir
henni, en hún kemur aldrei.
Tónlistin einkenndist af safarík­
um laglínum og töfrandi hljómum.
Andri Björn söng stefin af gríðar­
legri innlifun. Röddin var þrótt­
mikil og stór, tæknin aðdáunarverð.
Ástríður Alda spilaði af festu, leikur
hennar var tær og agaður, en samt
gæddur nauðsynlegri snerpu. Þetta
var magnað.
Ferköntuð píanórödd
Áhugavert var að bera saman hlut­
verk píanósins í lögum Schumanns
og þeirra sem Árni Thorsteinsson
samdi. Í Schumann er píanóleikur­
inn mótrödd, hann skapar andrúms­
loftið sem umvefur sönginn, lyftir
honum upp í hæstu hæðir. Hjá Árna
er píanóleikurinn miklu ferkantaðri.
Þar er hann bara undirleikur.
Sálmurinn Friður á jörðu er þó
undantekning. Píanóleikurinn
skapar dáleiðandi bylgjuhreyfingu
sem söngurinn siglir mjúklega á, svo
hann virðist tímalaus.
Burtséð frá hugmyndasnauðum
undirleiknum voru lögin eftir
Árna falleg, stefin voru innblásin
og Andri Björn söng þau af fag­
mennsku og smitandi einlægni.
Af yfirmáta krafti
Síðari söngljóðabálkurinn eftir
Schumann var Liederkreis op. 39.
Tónlistin var hér meira grípandi en
í fyrri bálknum, stefin krassandi og
píanóleikurinn djarfari. Aftur var
flutningurinn í fremstu röð. Andri
Björn söng stórfenglega, af yfirmáta
krafti, en samt af næmri tilfinningu
fyrir inntaki hvers ljóðs. Ástríður
Alda spilaði af fullkominni kunn­
áttu og smekkvísi. Saman sköpuðu
þau tónaseið sem lengi verður í
minnum hafður. n
NIÐURSTAÐA: Tveir söngljóð-
abálkar eftir Schumann voru
forkunnarfagrir hjá söngvara og
píanóleikara, og lög eftir Árna
Thorsteinsson voru hrífandi.
Í hæstu hæðum
Andri Björn Róbertsson söng stefin af gríðarlegri innlifun. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Myrkrið milli stjarnanna er
hrollvekja eftir Hildi Knúts­
dóttur.
kolbrunb@frettabladid.is
Aðalpersóna skáldsögunnar er
Iðunn sem vaknar örmagna á
morgnana, jafnvel með sýnilega
áverka. Ekki er rétt að segja meira en
við tekur hrollvekjandi atburðarás.
Hildur hefur skrifað bækur fyrir
börn og fullorðna en hún er þekkt­
ust fyrir ungmennabækur sínar sem
unnið hafa til verðlauna.
Mikil ringulreið
„Þetta er fyrsta af bókunum mínum
sem er gefin út sem fullorðinsbók
síðan fyrsta skáldsagan mín Sláttur
kom út. En Sláttur er reyndar mikið
lesin af unglingum í mennta­
skólum,“ segir Hildur. „Ég er búin
að skrifa tvíleik og síðan þríleik
og mig langaði að koma með eina
stutta sögu sem stendur sjálfstæð.“
Aðalpersónan Iðunn, sem er á fer­
tugsaldri, segir söguna. „Öll form
hafa kosti og galla. Mér fannst fyrstu
persónu frásögn passa þessari sögu.
Þannig kemst lesandinn nær per­
sónunni. Það er mikil ringulreið í
höfðinu á Iðunni og fyrsta persóna
hentar því vel,“ segir Hildur.
Ólíkar túlkanir
Um dularfulla atburðarás og lok
sögunnar segir hún: „Margir halda
að það að skrifa snúist um hvernig
maður miðlar upplýsingum til les­
enda, en mér finnst það ekki síst
snúast um það hvernig maður held­
ur upplýsingum frá lesandanum.
Allar mínar bækur eru með frekar
opinn endi en þetta er kannski sú
óræðasta fram að þessu. Þeir les­
endur sem ég hef heyrt í túlka hana
allir ólíkt. Sjálf er ég með ákveðna
túlkun í huga en ég lærði bók­
menntafræði og veit að höfundur­
inn á ekki túlkunarrétt á eigin verki.
Ég held að ástæðan fyrir því að ég
laðast að fantasíunni sé meðal ann­
ars sú að fyrir mér eru bæði lestur og
skrif ákveðinn raunveruleikaflótti.
Og ef maður opnar á f leiri mögu­
leika en okkar raunheimur býður
upp á þá verða áfangastaðirnir sem
maður getur f lúið til miklu f leiri.
Sem höfundur finnst mér það líka
spennandi. Og ég held að við höfum
öll fengið alveg nógu stóra skammta
af raunveruleika undanfarið.“
Er ekki krefjandi að skrifa bók
markvisst í þeim tilgangi að hræða
lesendur? „Sem lesandi finnst mér
gaman að láta hræða mig en sem
höfundur er stundum erfitt að vita
fyrir fram hversu vel það tekst. En
það eru allavega nokkrir búnir að
lesa sem urðu hræddir!“ n
Fleiri áfangastaðir
Sjálf er ég með ákveðna túlkun í huga, segir Hildur. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
kolbrunb@frettabladid.is
Tunglkvöld N°XIII verður haldið
í gamla bænum við Gróttuvita,
miðvikudaginn 20. október. Dag­
skráin hefst klukkan 21.30. Á
Tunglkvöldinu koma út bækurnar
Rauðir hestar eftir Elísabetu Jökuls­
dóttur og Ljósagangur, vísinda­
skáldsaga eftir Dag Hjartarson
Þær koma út í 69 númeruðum ein­
tökum hvor.
Á Tunglkvöldum er lesið upp úr
bókunum, tónlist f lutt, gjörningar
framdir. Bækurnar tvær eru til sölu
á meðan dagskráin lifir en það sem
óselt er á miðnætti er sett á eldinn
og brennt, í samræmi við hefðir,
enda lifa Tunglbækur ekki nema
kvöldstund.
Í Ljósagangi skýtur niður aldanna
upp kollinum í Reykjavík og verður
örlagavaldur í ástarsambandi ungs
pars í Hlíðunum. Þetta er fyrsta vís­
indaskáldsaga Dags. Rauðir hestar
er myndverkabók í þremur hlutum.
Hún fjallar um stúlku, föður, skáld­
skap og hesta sem þjóta um æðar og
blaðsíður. n
Undir fullu tungli
Elísabet Jökuls-
dóttir gefur út
nýja bók.
FRÉTTABLAÐIÐ/
SIGTRYGGUR ARI
Ferskur fiskur og fiskréttir,
lax á grillið og humarsúpan í hádeginu.
Sjávarhornið - fiskverslun, Bergstaðarstræti 14
ÞRIÐJUDAGUR 19. október 2021 Menning 17FRÉTTABLAÐIÐ