Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.06.2021, Blaðsíða 6

VETTVANGUR
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6.6. 2021
Á hverju ári lærum við ný orð. Við höf-um til dæmis reynt að temja okkur aðtala um smitrakningu, ferðagjöf, þrí-
eykið, grímuskyldu og nú síðast bólusetning-
arlottó. Við höfum líka lært að tala um PCR-
próf, mRNA, sýnatökupinna og margt fleira
sem við höfðum ekki hugmynd um hvað þýddi
(og sumir hafa ekki enn).
Tískuorðið síðustu ár hefur hins vegar verið
orkuskipti. Nánast öll umræða í loftslags-
málum hefur snúist um að við eigum að hætta
að brenna eldsneyti og nota þess í stað sjálf-
bæra orku – sem í okkar tilfelli er að sjálf-
sögðu rafmagn. Það er nóg til af því.
Við hjónin höfum tekið þátt í þessu af mikilli
samviskusemi. Við eigum núna tvo rafmagns-
bíla, rafmagnshjól og hlaupahjól. Ég held að
það sé ekki hægt að segja annað en að við höf-
um staðið við okkar hluta og finnst eiginlega
að við ættum að fá einhvers konar medalíu
fyrir hvað við erum dugleg. En það er ekki
eins og við séum ein í þessu.
Við fórum hringinn fyrir tæpum tveimur ár-
um. Ákváðum að fara á rafmagnsbíl til Seyð-
isfjarðar og þaðan lengri leiðina heim. Það
gekk fínt. Það kallaði á örlítið breytta hegðun
þegar kom að því að stoppa. Í stað þess að
stökkva inn og grípa sér pylsu þurftum við að
gefa okkur smá tíma til að hlaða bílinn. Það
reyndist reyndar mjög skemmtilegur hluti af
ferðinni og gerði það að verkum að við sáum
ýmislegt annað í bæjunum en bara bensín-
stöðvar.
Ég get heilshugar mælt með svona ferða-
lagi, sérstaklega þegar í bílnum er bara fólk
sem er með góðan skammt af þolinmæði. Það
er aðeins öðruvísi að ferðast með börn sem
hafa mögulega ekki sömu þörf fyrir að vera
alltaf að stoppa og skoða eitthvað sem er ekki
í símanum þeirra.
Lengri ferðalögum var slegið á frest í
heimsfaraldrinum en svo kom að því að fara
norður. Það gekk reyndar allt saman fínt enda
ekki margir á ferðinni. En það sem kom á
óvart var að á þessum tveimur árum gátum
við ekki séð að tekist hefði að bæta við einni
einustu hraðhleðslustöð á leiðinni frá Reykja-
vík til Akureyrar.
Hleðslustöðvar eru mismunandi. Venjulega
eru tvær tegundir, 22 kw (kílóvatta) eða 50
kw. Svo eru reyndar til enn kraftmeiri en þær
virka ekki á alla bíla. Allir sem eru í langferð
vilja frekar nota stærri hleðslu sem getur
bætt við allt að 200 kílómetrum á klukku-
stund. Þessar minni eru að dunda sér við 50
kílómetra á hverja klukkustund í hleðslu. Við
nennum því ekki.
Nú er það svo að til þess að geta ekið frjáls
um landið þá þurfum við rafmagn. Og á þess-
ari leið (frá höfuðborgarsvæðinu til Akureyr-
ar) er bara að finna fimm staði til að hlaða og á
hverjum þeirra er bara ein alvörustöð. Það
hefur ekkert
breyst á tveimur
árum, þótt öll
þjóðin hafi verið
með orkuskipti á
heilanum.
Nú er ég ekki
að biðja ríkið um
að búa til nýja
Straumvæðing-
arstofnun þjóðveganna. Alls ekki. Ég vil bara
geta fengið að hlaða bílinn á leiðinni og ekki
þurfa að hafa áhyggjur af að börnin slasi hvert
annað í aftursætinu á klukkutíma bið í rign-
ingu í Staðarskála eftir að einhver klári að
hlaða.
Ég hefði líka haldið að þetta væri ágætur
bissniss að selja rafmagn. Sérstaklega í ljósi
þess að samkvæmt áætlunum eigum við öll að
aka á rafmagni eftir nokkur ár. Heima hjá
mér borga ég um 14 krónur fyrir hverja kíló-
vattstund. Á hleðslustöð er gjaldið orðið rúm-
lega þrefalt (50 kr.) og getur meira að segja
farið upp í að verða rúmlega fjórfalt á 150 kw
stöð (65 krónur).
Því segi ég: Ef þið viljið að við höldum
áfram á þessari leið okkar til kolefnisjöfnunar,
umhverfisvænsku og hvað þetta allt heitir. Er-
uð þið þá ekki til í að hysja aðeins upp um
ykkur?
Takk.
’
Ég held að það sé ekki hægt
að segja annað en að við höf-
um staðið við okkar hluta og
finnst eiginlega að við ættum að
fá einhvers konar medalíu fyrir
hvað við erum dugleg.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Hin hægu skipti
Við þessa dagsetningu er yfir-leitt staðnæmst þegar tíma-setja á upphaf ofsókna
Tyrkja á hendur Armenum sem end-
uðu í þjóðarmorði fyrir rúmum eitt
hundrað árum. Þá var allt að einni og
hálfri milljón Armena útrýmt. Hinn
24. apríl árið 1915 hófust fjölda-
handtökur á forystufólki Armena,
fangelsanir og brottvísun úr landi,
síðan varð atburðarásin harkalegri
og blóðugri.
Aðdragandinn að þessum hamför-
um af mannavöldum var allnokkur,
upplognar ásakanir um sviksemi
gagnvart tyrkneska Ottómanveldinu
voru efst á blaði en stóri glæpurinn
var að Armenar voru almennt
kristnir, vildu hlúa að menningu sinni
og arfleifð og grunaðir um að geta
hugsað sér að búa í eigin ríki. Það var
að sjálfsögðu talin ógn við Ottóman-
veldið og síðan Tyrkland sem reis á
rústum þess og barði af hörku niður
allar þjóðernishreyfingar innan
landamæra sinna.
Kemal Ata-
türk, sem komst
til valda í Tyrk-
landi að lokinni
heimsstyrjöldinni
fyrri, mátti þann-
ig ekki heyra á
Armena minnst
og Kúrdar, sem
töldu milljónir,
voru heldur ekki
til samkvæmt
hans orðaforða
nema þá sem
„fjalla-Tyrkir“.
Þjóðarmorðið á
Armenum fór þannig fram, að haldið
var með matarlaust fólkið í gríðar-
fjölmennum dauðagöngum út í eyði-
mörkina suður og austur af núver-
andi landamærum Tyrklands, þar
sem nú er norðanvert Sýrland og
vestanvert Írak. Fáir komust á leið-
arenda í fangabúðir sem biðu fólks-
ins. En slíkt var ofbeldið á þessari
vegferð að fáir komust á þessa lítt
fýsilegu áfangastaði.
Fram að heimsstyrjöldinni síðari
var víða litið á þetta þjóðarmorð sem
mesta glæp mannkynssögunnar til
þessa. Tyrkir hafa aldrei viðurkennt
að þarna hafi verið um útrýmingu á
þjóðarbroti að ræða heldur sé hitt
nær sanni að um um þrjú hundruð
þúsund Armenar hafi látið lífið í
drepsótt sem upp hafi komið þegar
fólkið lagði land undir fót.
Vegna þessa hefur Armenum þótt
mikils virði að þjóðir heims viður-
kenndu þennan glæp og heimurinn
horfðist þannig í augu við þögn sína
og afskiptaleysi á þeim tíma sem
þessir atburðir áttu sér stað. Þetta
hafa einar þrjátíu þjóðir nú gert, þar
á meðal Frakkar, Þjóðverjar, Kan-
adamenn og svo nú Bandaríkin.
Þannig að nú fer að vera óhætt fyrir
Alþingi að samþykkja ágæta þings-
ályktunartillögu Andrésar Inga
Jónssonar og fleiri sem liggur fyrir
Alþingi þessa efnis en hún er sam-
stofna því sem Margrét Tryggva-
dóttir átti frumkvæði að árið 2012.
Þau ríki sem hér eru nefnd eru allt
NATÓ-félagar Tyrkja og þess vegna
kannski ekki við öðru að búast en að í
yfirlýsingu Bidens forseta BNA frá
24. apríl síðastliðnum, um þetta ald-
argamla þjóðarmorð, skyldi tekið
fram að í viðurkenningunni væri eng-
in ásökun fólgin, aðeins að slíkir at-
burðir mættu ekki endurtaka sig. En
gott og vel, þá er líka að reyna að
standa við það í samtímanum.
Suður í Tyrklandi var annar mað-
ur með augun á þessari dagsetningu í
apríl síðastliðnum. Það var Erdogan
Tyrklandsforseti sem á þessum
minningardegi þjóðarmorðsins sendi
herflugvélar á loft til að hefja alls-
herjarárás á
Kúrda í Norð-
austur-Sýrlandi
og Norðvestur-
Írak. Þessum
svæðum Kúrda
vill hann ná undir
tyrknesk yfirráð
jafnframt því
sem hann minnir
Kúrda á hvaða
lærdóma sagan
geymi um þá sem
ekki sýni skilyrð-
islausa undir-
gefni.
Hér eru engar
tilviljanir í skilaboðum því á þessum
slóðum hefur fólk engu gleymt,
hvorki því sem gerðist á öndverðri
öldinni sem leið, hvað þá ofsókna-
hrinunni í Suðaustur-Tyrklandi gegn
Kúrdum frá miðju ári 2015 og fram á
árið 2017. Þá voru byggðir lagðar í
rúst, hundruð þúsunda hrakin á
flótta, menningarminjar eyðilagðar,
aftökur, mannrán, fangelsanir og of-
beldi, svo skefjalaust að mannrétt-
indadómstóll í París komst að þeirri
niðurstöðu að Tyrkir hefðu gerst
sekir um glæpi gegn mannkyni.
Ég var viðstaddur Parísar-
réttarhöldin í mars 2018 og bauð í
kjölfarið nokkrum vitnanna að segja
frá reynslu sinni á áhrifamiklum
fundi í Þjóðmenningarhúsinu í
Reykjavik ársbyrjun árið 2019.
Enn er þess beðið að Sameinuðu
þjóðirnar láti frá sér fara afgerandi
mótmæli vegna eyðileggingar á
menningarverðmætum sem þessi al-
heimsstofnun setti á heimsminjaskrá
til ævarandi varðveislu, en tyrkneski
herinn eyðilagði vísvitandi, að ekki sé
minnst á skefjalaust ofbeldið sem
þarna var látið viðgangast af hálfu
bandalagsríkja.
Ekki geri ég mér minnstu vonir
um að NATÓ-ríkin ásaki neinn fyrir
framangreint ofbeldi eða ofbeldis-
hrinuna sem nú er hafin. En væri
ekki til íhugunar að fyrir Íslands
hönd yrði því hvíslað í eitthvert vin-
areyrað á næsta NATÓ-fundi að
varla sé það sæmandi að bíða í
hundrað ár með að gangast við eigin
þögn þegar mannréttindin eru brot-
in.
24. apríl
Úr ólíkum
áttum
Ögmundur Jónasson
ogmundur@ogmundur.is
’
Suður í Tyrklandi var
annar maður með
augun á þessari dagsetn-
ingu í apríl síðastliðnum.
Það var Erdogan Tyrk-
landsforseti sem á þess-
um minningardegi þjóð-
armorðsins sendi her-
flugvélar á loft til að hefja
allsherjarárás á Kúrda í
Norðaustur-Sýrlandi og
Norðvestur-Írak.
Íbúar Jerevan í Armeníu minntust
þjóðarmorðsins á Armenum 23. apríl.
AFP
Fallegar vörur
fyrir heimilið
Sendum
um
land
allt
Tjarnargötu 2 | 230 Reykjanesbæ | Sími 421 3377 | bustod@bustod.is | www.bustod.is
Bústoð er umboðsaðili fyrir Skovby
Þú færð
vörurnar hjá okkur