Grautarpottur - 01.11.1937, Page 3

-3-
snauðasta og lífi ð sem erfi ðast þennan
dag, farna var nú ]:essi ósköp af óupp-
þvegnum leir og þessi ogeðslegi afgang-
ur óg úrkast. Það var eins og hvert
fiskbein glápti frekjulega á mig litlaus
um augum og hvert kartöfluhýði glotti
með blóðlausum vör\im. Ofan á þetta bætt-
ist svo þetta ísmeygi lega hálfvolga
vatn. Enginn gat búist vi ð að óg vea?i í
góðu skapi ipeð þessum aðstæðum, enda var
skap mitt langt fyrir neðan meðallag.
Ég reyndi þó að halda mér nokkurnveginn
í jafnvægi og virtist bezta meðalið vera
að hafa yfir mjög svo heimspekilega vísu
sem jafnframt hefir það ti 1 sínságætis
að vera alþýðleg, enda er hún eftir
snillinginn Jonas Hallgrímsson, hún er
um veðrið og er svona:
Veðrið er hvorki vont né gott,
varla kalt og ekki heitt.
I-að er hvorki þurt né vott,
það er svo sem ekki neitt.
Því mi ður sljófguðust eggjarnar á hinni
sefandi héimspeki vísunnar eftir því
sem ég beitti henni oftar. 0g þegar ég >
hafði hana yfir í fimmta sinni fann ég,
eftir því sem vatnið kólnaði, ^ví naar
suðumarki komst skapið hjá mér, já,
það eru stundum leiðinlega öfug hlutföll
í lífi nu. Auðvitað var ^þess ekki langt
að bíða að mennirnir kórónuðu andstreymi
mitt, því í þessu kom bróðir minn inn
og fór, að því er mér fannst, beinlínis
að troða illsakir við mig. Og þar sem
ég hafðd aldrei vanið mi^ á þá kvenlegu
dyggð fremur öðrxim, að lata sífelt x
minni pokann fyrkr bræðrum mxnum í einu
og öðru, þa tok eg all-öflugt á móti.
Og fyrr en ég vissi af vorum vi ð komin
aftur úr allri siðmenningu og útkljáðum
nú dei lumál okkar a hinn frumstæðasta
hátt, nefnilega handaflinu. "Og var sá
atgangur bæði langur^og harður", svo að
notuð sé hin þúsund ára íslenzka. ðg •#ort»
feður. okkar voru svo vingjamlegir að
festa á bókfell íslendingasa^nanna. Ég
hélt mér við umraðasvið eldhussins og
notaði gólfkústinn að vopni, en hann
hafði hinsvegar beisli. Auðvitað þurfti
sáttasemjari — ekki ríkisins heldur
heimilisins - að skerast í leikinn, svo
við urðum að hætta. Úr áminningaræðunni,
sem auðvitað fylgdi svona si ðlausum vi ð-
burði , man ég aðeins þetta, enda var^
henni eingöngu að mér beint: 0g að þú
kvenmaðurinn skulir vera að flúgjast
a! Eg hugsaði svo miki ð um þetta þennar
daginn, að jafnvel valdastreita sumars-
ins og vetrarins, grámygla dagsinæ og
þar af leiðandi hin heimsþekilega alþýðu-
vísa jónasar Hallgrxmssonar varð að víkja.
Ég hefi oft hugsað um þessi orð síðan,
-því að mér finnst að í þeim komi svo
mjog fram skoðum almennings í afstöðu
kvenna gagnvart viðfangsefnum lífsins.
Hversvegna. má ekki kona verjast öllu því,
sem að henni veitist, svo langt, sem
kraftar hennar hrökkva,bara vegna þess
að hún er kvenma ður ♦ Hversvegna mætti
hún ekki gera það, sem hana langaði til,
sem maður og einstaklingur, heldur þyrfti
.framkoman að takmarkast af þröngum siða-
venjxim. Hvers vegna má hún ekki hugsa og
tala eins og persónugæddur einstaklingur
eimxngis, en ekki fyrst og fremst að
þröngva vitundinni inn a hinn mjóa veg,
hins marglofaða kvenlegleika. a öllum
öldum hafa mennirnir í heild verið þjak-
aðir af allskyns ófrelsi og kúgun. En
auk þess hefir konan orðið að sligast und-
ir alveg serstakri byrði. Einskonar einka-
ánauð. Konunni hefir verið gefin kórónai
. ©gðmýktarinnar, en ég hika ekki vi ð að
sfgj&j að það só hin háðulegasta^þyrni-
kóróna . MÓrgum miklast mjög það áhyggju-
leysi, sem hún venjulega hefir út á við,
en það eru svo innilegh fölsk fríðdndi,
þar sem það aðeins leitast við að van-
skapa heilbrygðan og starfandi lífsþrótt,
sem eðlilega vill sjálfur taka þátt í
sköpun viðfangs- og úrlausnarefna. Mér
dettur ekki í hug að kasta rýrð á hin t
traustu heimili eða hinar fórnandi hús-
mæður. Síður en svo. Ég vi 1 mikið fremur
benda á það hversu konan er stór þáttur
á hverju heimili er aðeins sönnun þess,
að hún er allsstaðar fullkominn aðili,
þar sem hún fæc að njóta sín. Einn fjöt-
xirinn, sem mennirnir hafa -undanfari ð
unnið að að leysa af þeim ófrelsisdrómum,
sem me.nhirnirjliafíja.'hyílt £, ;vrœ sá læð-
ingur, sem lagður hefir verið á kvenþjoð-
ina. ÞÓ er mjög langt í land að konur-
hafi f engi ð jafnrétti almennt, og jafn-
vel þó þær hafi fengið það í lögum lands
síns hafa þær ekki öðlast það í hugum
fólksins og þangað til er það aðeins
dauður bókstafur. Þetta þarf engcm að
undra. Hvernig er hægt að búast við að
ei n eða tvær kynslóðir breyti og bæti frá
rótum það, sem tugir og aftur tugir kyn-
slóða. hafa helgað með venjum og búið
form. Ég tók það enn fram að ég ætla mér
ekki að lasta heimilin, en ég álít að
fyrir fjölmargar kornxr sé eitt heimili
alltof takmarkað verksvið. Ég veit að