Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.08.2021, Qupperneq 14

VIÐTAL
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22.8. 2021
Aðgerðin gekk vel en Engilbjörtu var haldið
áfram sofandi. Daginn eftir var Ólafi sagt að
staðan væri það alvarleg að flytja þyrfti Engil-
björtu í sjúkraflugi til Gautaborgar.
„Þar gæti hún átt möguleika á meiri inn-
gripum en virkni hjartans var orðin skugga-
lega lítil. Niðurstaðan var sú að öruggast væri
að flytja hana út og mögulega þyrfti hún á nýju
hjarta að halda.“
Eins og hvirfilvindur
„Þetta gerðist allt rosalega hratt. Strax daginn
eftir að hún veiktist panta ég flug til Gauta-
borgar fyrir mig og Kára. Þetta var eins og
hvirfilvindur og ég stóð skyndilega frammi
fyrir milljón spurningum og verkefnum,“ segir
hann og segir þá feðga hafa flogið út morg-
uninn eftir, en flogið hafði verið með Engil-
björtu strax þarna kvöldið áður í sjúkraflugvél
frá Sahlgrenska spítalanum.
„Þegar hún lenti í Svíþjóð var hjartað hætt
að slá. En með þessum kraftaverkabúnaði var
henni haldið á lífi,“ segir Ólafur.
Við tóku erfiðar og tvísýnar vikur þar sem
Engilbjörtu var haldið á lífi með vélum, en
hjartað tók aldrei við sér. Sífellt var hún sett í
langar og strangar aðgerðir þar sem reynt var
að halda blóðflæði um líkamann og á endanum
þurfti að opna brjóstholið og tengja hjarta- og
lungnavél beint við æð-
ar hjartans.
„Í svona ástandi fara
hin líffærin í uppnám og
hætta jafnvel að virka.
Nýrun gerðu það meðal
annars, sem veldur
vökvasöfnun og bólgum.
Þegar brjóstholið var
opnað var ekki hægt að
loka því aftur vegna
vökvasöfnunarinnar.
Því þurfti að halda henni sofandi á meðan
nýrnavélin vann á þessu en það tók um tvær
vikur. Hún var svo mjög lengi að komast til
fullrar meðvitundar eftir það.“
Ólafur segist fyrstu dagana í Svíþjóð hafa
óttast mjög að Engilbjört myndi ekki lifa af.
„Það sem dró úr voninni var sú staðreynd að
læknarnir voru mjög heiðarlegir með stöðuna
og voru ekki með bjartsýni sem ekki var inni-
stæða fyrir. Ég er þakklátur fyrir það. Hún
var sett í margar aðgerðir og fyrir eina að-
gerðina sagði læknirinn við okkur Kára að hún
myndi mögulega ekki lifa aðgerðina af. Þetta
var bara á öðrum eða þriðja degi í Svíþjóð,“
segir Ólafur.
„Kára varð mjög bilt við þessar fréttir og
þarna var Guðni á leiðinni til okkar frá Brussel
en ég sagði honum þetta ekki fyrr en hann
kom til okkar. Ég þurfti svo að segja honum að
hún væri í bráðri lífshættu.“
Aðgerðin gekk þó vel og næstu daga á eftir
segir Ólafur að brúnin hafi aðeins farið að lyft-
ast á læknunum og um leið þá á feðgunum.
Þeir eygðu enn von.
„Þá var sagt að hún þyrfti hjartaígræðslu
því það var ljóst að hjarta hennar myndi ekki
ná sér. Þarna var því komið plan og markmið,“
segir hann og segir að þar sem læknar voru
með plan fyrir framtíðina hafi enn verið von.
„Eins og við vitum getur fólk alveg lifað með
nýtt hjarta.“
Ólafur fyllti erfiða daga með gönguferðum
um borgina og nærliggjandi garða á milli
heimsókna til Engilbjartar. Hann greip líka til
pennans.
„Ég skrifaði daglega niður hvað væri að ger-
ast; hvað væri verið að gera og hvernig henni
liði. Ég sá fyrir mér að þessi tími myndi renna
saman í þoku eftir á og vildi skrásetja allt,“
segir Ólafur sem hefur nú notað sína dagbók
til þess að skrifa minningarbókina.
Búin með kraftaverkin
Eftir rúma viku á sjúkrahúsinu í Gautaborg
tók Ólafur þá ákvörðun að senda strákana
heim.
„Þeir höfðu verið töluverðan tíma frá skóla
og þarna kom síðan í ljós að það væri miklu
lengra í að hún myndi vakna til meðvitundar
en ég hélt. Því fannst mér skynsamlegt að
senda þá heim því hún væri hvort sem er sof-
andi. Svo myndi ég fá þá aftur út síðar þegar
hún væri vöknuð.“
Ólafur lýsir þessu vel í bókinni og vissulega
hefur hann efast um að ákvörðunin hafi verið
rétt.
Ég kvaddi þá við öryggishlið en áður en þeir
fóru upp rúllustigann hinum megin við hliðið
hóaði ég í þá, lét þá snúa sér við og tók af þeim
mynd. Mig langaði næstum að blása ferðina af.
Auðvitað hefði ég gert það á stundinni hefði ég
vitað að ef þeir færu heim sæju þeir mömmu
sína ekki aftur.
„Þeir áttu bókað flug aftur út til okkar örfá-
um dögum eftir að hún dó óvænt. En ákvörð-
unin var tekin í ljósi þess að allt gekk vel á
þeim tímapunkti og það var verið að horfa
fram í tímann og gera plön.“
Dagar liðu og á endanum var hægt að vekja
Engilbjörtu. Hún gat ekki tjáð sig en var oft
vel vakandi og gat kinkað kolli og gefið merki.
Jafnvel var hún farin að setjast aðeins upp í
rúminu með aðstoð.
Tvær bestu vinkonur Engilbjartar komu út
og náðu að hitta hana vakandi sama kvöld og
þær komu.
„Þær áttu mjög góða stund þetta kvöld. Við
fórum svo aftur í heimsókn morguninn eftir og
var hún þá sofandi og hafði ekki vaknað eftir
nóttina. Það var engin panik í gangi en svo
kemur læknir og honum líst ekki á það að hún
hafi ekki vaknað. Hann sendir hana því í
myndatöku. Þá urðum
við öll óróleg því klukk-
an var orðin ellefu og
hún ekki vöknuð. Við
biðum því kvíðin eftir
niðurstöðunni úr
myndatökunni. Seinni
part dags erum við köll-
uð aftur inn á spítalann
og sáum strax að við
myndum ekki fá góðar
fréttir. Við fengum þær
fréttir að í ljós hefði komið mikil heilablæðing
og skaðinn væri óbætanlegur.“
Nú vorum við búin með kraftaverkin. Þessi
möguleiki hafði legið í loftinu og nú þegar hann
gerði vart við sig var ég tilbúinn að gefast upp.
Ég hafði misst Engilbjörtu í huganum oftar en
einu sinni og oftar en tvisvar. Í bílnum fyrir
utan Landspítalann fyrsta kvöldið. Einn heima
í örvæntingu á öðrum degi. Með Guðna og
Kára fyrstu dagana í Gautaborg þegar lífs-
hættulega aðgerðin var gerð. Bæði þá og oftar
hafði ég sett mig í þessi spor: „Ég er að missa
hana.“ Ég hafði nánast lifað matröðina. Nú var
hún orðin að veruleika.
Læknirinn hóf mál sitt varfærnislega: „Ég
er hræddur um að ég hafi ekki góðar fréttir að
færa.“
„Ég veit,“ hugsaði ég stjarfur.
Ég er ekki við í augnablikinu
„Ég var búinn að óttast þetta allan tímann. Ég
hafði gert mér grein fyrir að þetta gæti farið á
versta veg. Þetta hékk á bláþræði alveg frá því
daginn sem við fórum fyrst á Landspítalann.
Bjartsýnin hafði samt alveg átt rétt á sér því
við höfðum náð að sigla fram hjá mörgum
skerjum,“ segir Ólafur og segir lækninn hafa
sagt þeim að kveðja Engilbjörtu og síðan yrði
slökkt á vélunum. Ólafur segist fyrst hafa vilj-
að heyra í sínu fólki heima áður en það yrði
gert. Hann pantaði síðan flug heim því hann
vildi komast sem fyrst heim til sona sinna á
þessum sorgartímum.
„Þeir voru mér efst í huga. Þeir náðu ekki að
kveðja og voru heima hjá ættingjum. Það að ég
væri ekki hjá þeim þegar þeir fengu fréttirnar
var eiginlega alveg óbærilegt. Svo fórum við
inn, ég og tvær af bestu vinkonum hennar, og
kvöddum hana. Það var mjög friðsæl stund og
tók aðeins fáeinar mínútur.“
Ólafur þurfti nú að kveðja ástina sína.
„Þetta er allt í lagi elskan mín, þú mátt
fara.“
Á fáeinum mínútum lét hún smám saman af
lífróðrinum í fullkominni friðsæld.
Ólafur þurfti nú að hringja erfið símtöl heim.
„Þetta er allt í móðu; ég mundi ekkert eftir
þessu símtali heim þegar ég fór að reyna að
rifja þetta upp. Ég man ekki eftir að hafa talað
við systkini mín né strákana mína. Þetta var
rifjað upp í fjölskyldunni seinna þegar ég vildi
rifja upp atburðarásina fyrir þessi skrif mín,“
segir Ólafur.
Það voru þung skref hjá Ólafi að þurfa að
pakka saman, fara út á flugvöll og fljúga heim
án konu sinnar.
„Það er mjög óraunverulegt að tékka sig
inn, skipta um vél, fá sér kaffi á flugvellinum
og hugsa um leið: ég á ekkert að vera hérna.
Þetta verður svo endanlegt þegar maður fer
og hún er eftir. En ég náði að kveðja hana áður
en ég fór, en svaf ekkert nóttina fyrir flugið.“
Ólafur lýsir undarlegu atviki sem gerðist
stuttu eftir að hann kvaddi Engilbjörtu. Hann
var þá staddur á hótelherberginu að pakka.
Á meðan ég var að pakka, einn í herberginu
mínu en Hildur og Inga frammi í setustofu,
heyrði ég allt í einu dauft í rödd Engilbjartar:
„Halló, þetta er Engilbjört. Ég er ekki við í
augnablikinu en vinsamlega skildu eftir skila-
boð.“
Ég hrökk við.
Ég var með símann í vasanum og hlýt að
hafa fiktað óvart í honum. Mér vitanlega hef
ég aldrei, hvorki fyrr né síðar, hringt óafvit-
andi í neinn, hvorki í Engilbjörtu né nokkurn
annan. Það er svo ótrúlegt að þetta hafi gerst
einmitt á þessu augnabliki, varla tveimur
klukkustundum eftir að Engilbjört lést, að ég
hlýt að efast um minni mitt af þessum atburði.
Getur verið að ég hafi hringt viljandi í hana til
að heyra röddina hennar og hugurinn hafi síð-
an breytt þessu atviki eftir á? Vitglóran er jú
brigðul, sérstaklega í svona aðstæðum. Sem
betur fer á ég haldreipi; mig minnir að ég hafi
farið strax fram í setustofu og sagt Hildi og
Ingu frá þessu. Spyr þær núna hvort þetta sé
rétt munað hjá mér. Jú, þær staðfesta það.
Annars væri ég ennþá í vafa um þennan furðu-
lega atburð. „Ég er ekki við í augnablikinu …“
Í bókinni veltir Ólafur fyrir sér tilviljunum.
Er allt tilviljun eða fyrirframákveðið?
„Ég hef alltaf verið mjög jarðbundinn og
ekki trúað á neitt slíkt. Ég hef litið svo á að það
sé enginn að stjórna neinu og enginn æðri
máttur. Að allt sé í raun stjórnlaust, tilviljanir.
En í tengslum við þessa lífsreynslu gerðust
margir sérkennilegir hlutir. Ég tek það saman
í frásögninni, furðuleg dæmi sem gerðust á
spítalanum en einnig í fortíðinni. Ég útiloka
ekki neitt eftir þetta.“
Fjölskyldan á góðri stundu. Frá vinstri eru Ólafur, Guðni Þór, Engilbjört og Kári Freyr.
’
Ég hef svo margt að lifa
fyrir og vera þakklátur fyr-
ir; drengina okkar, fjölskyldu
og vini, og þau forréttindi að
hafa átt svona yndislega
manneskju að lífsförunaut í
tæpan aldarfjórðung. Ég horfi
bjartsýnn fram á veginn.