Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.08.2021, Page 15

22.8. 2021 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
Yfirþyrmandi samhugur
Við heimkomuna blasti við nýr veruleiki án
Engilbjartar. Jarðarförin var fram undan og
svo lífið sjálft.
„Þetta var erfiður tími en við nutum góðs af
ótrúlega miklum stuðningi, bæði frá fjölskyldu
og vinum og prestinum okkar, séra Öddu
Steinu. Það var yfirþyrmandi samhugur allt í
kringum okkur sem hjálpaði okkur ofboðslega
mikið. Ég sá einhverja fegurð í þessu öllu sam-
an, satt best að segja,“ segir Ólafur og segist
hafa fengið blóm, matarsendingar og skilaboð
frá ólíklegasta fólki sem þau höfðu kynnst ein-
hvers staðar á lífsleiðinni, auk mikils stuðnings
frá þeirra nánustu.
„Við vorum alveg umvafin. Í hvert einasta
skipti sem ég gekk hér um hverfið hitti ég fólk
sem faðmaði mig og sýndi mér samhug og vel-
vild. Pabbi sagði í erfidrykkjunni að með svona
margt gott fólk í kringum sig gæti maður ekki
dottið. Það eru orð að sönnu,“ segir Ólafur og
segist hafa hvatt fólk til þess að koma í heim-
sókn frekar en að hringja.
„Fyrstu vikuna var hér fólk í skipulögðum
heimsóknum allan daginn. Ég skammast mín
ekki fyrir það að ég notaði Facebook mikið í
gegnum allt ferlið. Ég stofnaði hóp sem í voru
um sjötíu manns og þar gat ég upplýst hópinn
um veikindin og framvinduna. Og þegar ég
kom heim notaði ég líka Facebook til að skipu-
leggja heimsóknir. Við erum heppnir að eiga
svona marga að,“ segir Ólafur og segist ekki
hafa farið þá leið að loka sig inni eða breiða
yfir haus. Auk þess að tala við sitt fólk leitaði
hann sér hjálpar bæði hjá sálfræðingi og hjá
Ljónshjarta, félagi til stuðnings ungu fólki sem
misst hefur maka. Hann segir það hafa hjálpað
sér.
„Þar sá ég að það voru aðrir að glíma við það
sama. Það er hluti af því að takast á við svona
áföll að horfa aðeins út fyrir sjálfan sig og
minna sig á að aðrir hafa gengið í gegn um það
sama. Þetta er ekki ósanngirni heimsins sem
er að leggjast með öllum sínum þunga á þig
einan sem einstakling,“ segir Ólafur og bendir
á að stór hluti Íslendinga hafi misst náinn ást-
vin í blóma lífsins.
„Þetta er nánast annar hver maður sem þú
mætir. Mér finnst þetta samhengi skipta
máli,“ segir hann.
„Ég er nú ekki lífhræddur en hef alltaf í
gegnum tíðina minnt mig á að lífið hangi á blá-
þræði. Það er bara staðreynd. Ég missti sjálf-
ur móður mína sem ungur maður, en hún var
yngri en ég er núna þegar hún dó.
Ég fylltist aldrei vonleysi
Ég velti mikið fyrir mér sorgarferlinu. Ég var
satt best að segja með smá áhyggjur af því að
ég væri ekki nógu illa haldinn. Ég fór ekki í
gegnum þessi fimm þrep sorgar; ég fór til
dæmis hvorki í reiði né afneitun. Ég fór að
kanna þetta betur og komst að því að þessi
kenning er sett fram til þess að lýsa við-
brögðum fólks sem er sjálft veikt og dauðvona,
ekki aðstandendum,“ segir Ólafur.
„Við feðgar allir þrír vorum ekki úr leik á
neinum tímapunkti, þótt þetta væri mjög erf-
itt. Við náðum að sinna okkar daglega lífi. Dag-
inn eftir að Engilbjört dó fórum við á úrslit á
Morfís í Háskólabíói, en Guðni hafði þá verið
að þjálfa liðið í heila viku. Hann spurði mig
hálffeimnislega hvort hann mætti fara á
keppnina. Í fyrstu fannst mér það ekki viðeig-
andi svona skömmu eftir andlátið. Ég hrein-
lega spurði sálfræðing eftir á hvort þetta hefði
verið í lagi, hvort við værum eitthvað skrítnir,
en honum fannst það ekki. Við fórum og sáum
ekki eftir því,“ segir hann.
Ólafur las sér mikið til um sorgarferli.
„Ég hef komist að því að það er hægt að
vera mjög sorgmæddur og mjög glaður á sama
deginum, sitt á hvað. Og það sé ekki óheilbrigt.
Það er engin regla og allir upplifa það ekki
þannig, en ég þarf ekki að skammast mín fyrir
að vera öðru hverju líka glaður,“ segir Ólafur
og segist hafa lesið bók eftir fræðimann sem
segir rannsóknir sýna að það sé algengast að
fólk sé ágætlega í stakk búið til að takast á við
áföll.
„Áföll eru hluti af lífinu, grátur, depurð og
sorg eru partur af því. En ég fylltist aldrei
vonleysi. Kannski er mér eðlislægt að horfa
fram á veginn, að minnsta kosti með öðru aug-
anu. Það var ekkert um annað að ræða en að
halda áfram.“
Skrifin voru eins konar ritúal
Talið víkur að minningarbókinni Meyjarmissi.
„Ég byrjaði á að taka saman myndir og
birta á minningarvef. Ég þurfti að hafa eitt-
hvert verkefni sem tengdist Engilbjörtu og
halda minningu hennar á lofti. Kannski myndi
það hjálpa vinum og fjölskyldu að rifja upp all-
ar góðu stundirnar. Þetta var eins og jóga eða
hugleiðsla. Þetta var einfalt en tímafrekt og
veitti mér hugarró. Vissulega var þetta erfitt
en líka ánægjulegt að rifja upp gamla og góða
tíma,“ segir Ólafur.
„Það sem var erfiðast var að fara í gegnum föt-
in hennar, en ég snerti þau ekki í heilt ár. Það er
mjög misjafnt hvað fólk bíður lengi með svona
hluti og kannski er ekkert eitt rétt. En þetta voru
rosalega þung skref að taka því mér leið eins og
ég væri að gefa yfirlýsingu um að hún væri ekki
velkomin aftur; eins og ég væri að henda henni
út. Þetta var eiginlega það erfiðasta við allt ferlið;
að setja þennan punkt aftan við allt saman.“
Í kjölfar þess að fara í gegnum myndir og
minningar ákvað Ólafur að taka saman frá-
sögnina.
„Í fyrsta lagi vildi ég skrásetja þetta betur
fyrir sjálfan mig. Í öðru lagi upplýsa fjölskyldu
og vini um hvað gerðist raunverulega í Sví-
þjóð. Í þriðja lagi langaði mig að setja á blað
þessar hugleiðingar um sorgarferlið. Það var
mér uppgötvun að ferlið er ekki það sama hjá
öllum, heldur ólíkt. Mig langaði að koma því á
framfæri,“ segir Ólafur og segist hafa áttað sig
á því síðar að skrifin hafi hjálpað honum við úr-
vinnslu sorgarinnar.
„Þegar ég var að skrifa var ég auðvitað með-
vitaður um að sumir skrifa sig frá áföllum en
mér fannst ég ekki vera að því; þetta væri ekki
einhver meðferð. En svo þegar ég var búinn sá
ég að ég fór að sakna þess að hafa ekki þetta
verkefni. Skrifin voru eins konar ritúal eða
helgiathöfn. Ég held að einhverjar slíkar at-
hafnir séu öllum nauðsynlegar til að vinna úr
sorg. Ég hefði eiginlega viljað skrifað þetta
endalaust. Það var erfitt að sleppa pennanum
og segja að þessu væri lokið. Þá sá ég að það
var sjálfsblekking í byrjun að segja að ég væri
ekki að þessu til að vinna úr sorginni. Ég var
örugglega að því. Þetta gaf mér mjög mikið,“
segir Ólafur en hann birti alla bókina á síðunni
engilbjort.is sem er opin öllum. Nú hefur hann
gefið út bókina á prenti og fæst hún í Ey-
mundsson og á Amazon.
„Þegar ég birti bókina fyrst á vefnum fékk
ég mjög mikil viðbrögð frá fólki sem sagði mér
að frásögnin hefði hjálpað þeim. Það var mér
ekki síst hvatning til að koma þessu á bók,“
segir Ólafur og segist sjálfur hafa fundið að
lestur um áföll og sorg hafi hjálpað sér, bæði
fræðigreinar svo og frásagnir fólks í fjöl-
miðlum. Kannski þess vegna samþykkti Ólafur
líka að koma í þetta viðtal.
„Það eru endalaus viðtöl í fjölmiðlum eins og
þetta, við fólk sem hefur orðið fyrir áföllum.
Einhvern tímann fannst mér kannski of mikið
af slíkum frásögnum en nú finnst mér þær
bæði áhugaverðar og gagnlegar. Við erum
ekki feimin við sorgina og það er gott.“
Sorgin verður alltaf með mér
Nú eru liðin rúm tvö ár. Ertu kominn yfir það
versta eða er hægt að tala um það?
„Það er erfitt að segja til um það. Ég held í
þessar minningar. Ég er ennþá með giftingar-
hringinn. Ég er hvorki bitur né reiður. Ég hef
svo margt að lifa fyrir og vera þakklátur fyrir;
drengina okkar, fjölskyldu og vini, og þau for-
réttindi að hafa átt svona yndislega manneskju
að lífsförunaut í tæpan aldarfjórðung. Ég horfi
bjartsýnn fram á veginn,“ segir Ólafur.
„Þessi reynsla hefur fært mig nær öðru
fólki. Velvild fólks stendur upp úr. Við erum
eftir allt saman í sama báti.“
Það er kominn tími til að kveðja. Ólafur hef-
ur vissulega lært margt og mikið síðustu árin
um sorgina.
„Manni má líða illa en manni má líka líða vel.
Mér líður vel þótt sorgin verði alltaf með mér.
Henni lýkur ekkert og hún getur verið falleg
líka. Þótt það sé mótsagnakennt þá er einhver
fegurð í sorginni. Hún er hin hliðin á ástinni;
við höfum ekki annað án hins.“
Morgunblaðið/Ásdís
Hjónin Ólafur og Engilbjört áttu gott líf saman í 23 ár en myndin er tekin á tónleikum í Hörpu.
Engilbjört og Ólafur kynntust ung og störfuðu í nokkur ár sem flugþjónar hjá Atlanta.
„Það sem var erfiðast var að fara í
gegn um fötin hennar, en ég snerti
þau ekki í heilt ár. Það er mjög mis-
jafnt hvað fólk bíður lengi með
svona hluti og kannski er ekkert
eitt rétt,“ segir Ólafur Teitur.