Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.08.2021, Qupperneq 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22.8. 2021
V
inir Bandaríkjanna finna til með
þeim yfir atburðarás síðustu vikna
og yfir þeim ógöngum sem leiðtog-
ar þeirra hafa komið sinni miklu
þjóð í.
Það sem verst er er að vandi
þeirra er heimatilbúinn og verður hann ekki betri
fyrir það. En það kemur fleira til en samkennd af
fyrrnefndu tagi. Hin stjórnmálalega heimsmynd
skekkist á augabragði við svo óvænta þróun. Það er
af sem áður var. Það mun þurfa tíma, vinnu og veru-
legt átak til að bandamenn Bandaríkjanna telji sér
óhætt að treysta þeim eins og áður var.
Og andstæðingar þeirra, jafnt raunverulegir sem
meintir, telja sér mun meira óhætt en þeir höfðu tal-
ið áður.
Glannaleg ráðagjörð gekk ekki upp
Bandaríski Demókrataflokkurinn verður að líta í
eigin barm vegna glæfralegrar ákvörðunar sinnar í
þröngri stöðu á seinasta ári.
Afsökunin hefur verið fleiri en ein, en þær duga
ekki þótt allar komi saman.
Sú helsta og algengasta er að flokkurinn þeirra
hafi verið kominn í öngstræti og hefði ekki borið sitt
barr léti hann það ganga eftir, að gamall komm-
únisti, óbundinn Demókrataflokknum, kæmist til
valda í Hvíta húsinu. En það er erfitt að falla fyrir
þeirri réttlætingu, að þessi stærsti flokkur Banda-
ríkjanna hafi ekki getað fylkt sér um neitt annað en
Bernie Sanders eða Joe Biden. Þegar ógöngurnar
opnuðust loks fyrir augum flokksins var engin hefð-
bundin leið enn opin. Biden var þekkt stærð og hafði
áratugum saman reynt að komast í framboð sem
forsetaefni í Bandaríkjunum, en án árangurs. Hann
varð varaforsetaefni Obama en var sem slíkum
sjaldan trúað fyrir meiriháttar verkefnum af hálfu
forsetans.
Og það hrópaði svo framan í hvern mann að Bar-
ack Obama neitaði að lýsa yfir stuðningi við Biden
varaforseta sinn allt þar til hann var einn orðinn eft-
ir á hinu stóra sviði og gegn Trump. Það þurfti til
svo að Obama gæti lýst yfir stuðningi við Biden.
Þeir eru vissulega til sem segja það ósanngjarnt
að velta sér nú upp úr getuleysi og aumingjadómi
forsetans, sem stafi frá aldri og hrörnun. Það seinna
geti hent alla menn, eins og önnur líkamleg eða and-
leg veikindi, og ætti að kalla á samkennd en ekki
fordæmingu. Það er mikið rétt.
En sú sanngjarna afsökun nær samt stutt þegar
skoðað er hverjir áttu í hlut og hvaða hagsmunir
voru undir.
Þjóðarhagsmunir viku
Demókrataflokkurinn, og er þá átt við ráðandi öfl í
flokknum og um leið þá öflugu fjölmiðla sem hafa
lengi sýnt að þeir ýta öllum gildum til hliðar þegar
flokksleg sjónarmið eru annars vegar. Það var „hið
kalda mat“ að flokkurinn sá taldi sig geta komist
upp með það, að ná stórgölluðu forsetaefninu, sem
þeir sátu uppi með, í gegnum kosningar í skjóli
þeirrar risaafsökunar sem kórónuveiran var.
Þeim tókst einnig að breyta framkvæmd kosninga
í mikilvægum kjördæmum landsins, með vísun í
veiruna, sem hvergi hefði verið hægt að komast upp
með austan Atlantshafs.
Mikið hefur verið gantast með að flokknum tókst
að halda frambjóðandanum niðri í kjallara í Dela-
ware lungann af kosningabaráttunni. Þrátt fyrir
nokkur óþægileg slys, þar sem frambjóðandinn
þurfti að spyrja hjálparkokka sína, svo aðrir heyrðu,
í hvaða ríki landsins hann væri staddur þá stundina.
Hann tilkynnti oftar en einu sinni á fjölmennum
fundum að hann væri í framboði til öldungadeildar
þingsins, eins og öllum væri kunnugt.
En best heppnaðist að þeirra mati að búa til kosn-
ingar sem snerust um að vera með eða á móti Don-
ald Trump og Joe Biden var að sjálfsögðu ekkert
innlegg í þá spurningu! Og toppurinn á þeim gjörn-
ingi var að láta stóru spurninguna snúast um það,
hvort Trump bæri ekki örugglega alla ábyrgð á
Kóvíd og öllu því sem fylgdi fárinu um gjörvalla
heimsbyggðina. Og kirsuberið á kosningatertuna var
svo það, að ná að draga það í örfáa daga fram yfir
kjördag að tilkynna að „bóluefni sem gerbreytti
stöðunni til batnaðar væri nú loks tilbúið!“
Og sjálfsagt gætu andsvörin meðal annars verið
þau, að í ýmsum efnum hafi Donald Trump forseti
sjálfur reynst stærsta hjálparhella demókrata í
þessum málatilbúnaði öllum.
Styttist í næsta skref áætlunarinnar?
Almennt er talið vestra að hluti af hernaðaráætl-
uninni hljóti að vera sá, að láta Kamölu Harris vara-
forseta taka við af Biden áður en of langur tími líður
frá.
Harris gekk mjög illa í persónulegri baráttu sinni í
prófkjöri demókrata og komst aldrei yfir 7% stuðn-
ing þar og hefur ekki, svo séð verði, styrkt stöðu
sína það sem af er í embættinu.
Fjölmiðlarnir, sem slógu skjaldborg um þessa
áætlun demókrata, NYT, Washington Post og í póli-
tísku bandalagi allra helstu sjónvarpsstöðva, að Fox
frátalinni, hafa gætt sín betur, en gott hefur verið að
frétta helst ekkert af vandræðagangi forsetans og
sífjölgandi merkjum um að mál séu í miklu ólagi.
Það „fór framhjá“ flestum miðlum að forsetinn
steyptist þrisvar á höfuðið á leið upp stiga á leið inn
í forsetavélina!
Cuomo-heilkennið?
En nú gerist það skyndilega, eftir Afganistan-
hneykslið, þegar þessir fjölmiðlar sjá ekki raunveru-
legt hald í að klína ruglinu á Trump, að glittir loks í
merki um að þeir telji sig ekki lengur ráða við dag-
lega veikleika, sem hrúgast upp eins og snjór í flóði,
um persónu forsetans. Minnir þetta óneitanlega á
viðbrögð sömu aðila varðandi Cuomo ríkisstjóra í
New York-ríki, sem var í þeirra augum, þar til fyrir
fáum mánuðum, goðum líkastur í veiruslagnum.
Umræða um fræga ákvörðun ríkisstjórans að láta
flytja sýkta veirusjúklinga inn á hjúkrunarheimili og
önnunarstofnanir aldraðra náði aldrei yfirborðinu.
En því hefur verið haldið fram að sú fráleita ákvörð-
un hafi stuðlað að dauða 15.000 þúsund manna. En
jafnvel það dugði ekki til. En þegar annað alvöru-
mál, eins og það, að ríkisstjórinn sætti ásökunum frá
11 konum, og að fleiri ásakanir væru væntanlegar
um ósæmilega framgöngu hans í þeirra garð, þá
skyndilega snerust fjölmiðlarnir og allir helstu for-
ystumenn demókrata, frá Biden og niður úr, gegn
hinum dáða ríkisstjóra og draumaprinsi flokksins.
Það þótti reyndar dálítið eftirtektarvert að Biden
lét handlangara sína blanda sér í þetta mál gegn
„vini sínum, sem honum þætti svo vænt um“, því Joe
Biden hefur sjálfur í áratugi setið undir ásökunum
um næsta sérkennilega háttsemi í garð kvenna, sem
nú orðið má sjá mörg dæmi um „á netinu“.
Biden forseti hefur ekki gefið blaðamönnum neitt
færi á að spyrja sig út úr um seinustu atburði. Þeg-
Glæfralegt spil,
ónýtur spilari
’
Og það hrópaði svo framan í hvern
mann að Barack Obama neitaði að lýsa
yfir stuðningi við Biden varaforseta sinn allt
þar til hann var einn orðinn eftir á hinu stóra
sviði og gegn Trump. Það þurfti til svo að
Obama gæti lýst yfir stuðningi við Biden.
Reykjavíkurbréf20.08.21