Fréttablaðið - 16.08.2022, Síða 26

Í Sólrúnu skrifar Sigurlín
Bjarney Gísladóttir um sam­
nefnda áttræða söguhetju
sem ákveður að segja skilið
við líf sitt í þjónustuíbúð og
halda út í óvissuna á putt­
anum. Bókin á sér langan
aðdraganda og fjallar um
ýmis þemu á borð við ástina,
dauðann og kynslóðabilið.
Sigurlín Bjarney Gísladóttir sendi
á dögunum frá sér sína fyrstu
skáldsögu, Sólrúnu, sem segir frá
samnefndri konu um áttrætt sem
ákveður að láta sig hverfa úr þjón­
ustuíbúð fyrir aldraða og leggur
af stað norður í land á puttanum.
Sigurlín segir bókina eiga sér langan
aðdraganda. Hún byrjaði að skrifa
söguna í kringum 2010 en þegar bók
með svipað umfjöllunarefni kom út
ári síðar setti hún handritið á ís.
„Ég var í rithóp þar sem ég þurfti
að skila inn köflum. En síðan kom
Gamlinginn sem skreið út um
gluggann og hvarf út og þá setti
ég þetta handrit bara lengst ofan í
skúffu í mörg ár. Ég er búin að vera
að malla með þetta núna í mörg ár
og búin að breyta fram og til baka.
Ég veit ekki hversu oft ég er búin að
endurskrifa, ég hef ekki tölu á því. Ég
held að maður geti verið að endur­
skrifa inn í eilífðina. En maður þarf
einhvern tíma bara að ákveða hve­
nær þetta er tilbúið.“
Í Sólrúnu er minnst á kvik­
myndina Börn náttúrunnar eftir
Friðrik Þór Friðriksson sem einnig
fjallar um gamalt fólk sem flýr af
elliheimili. Spurð hvort um sé að
ræða ákveðið minni í bókmennta­
sögunni segir Sigurlín Bjarney:
„Já, þetta er örugglega partur af
því. Mér fannst ég verða að ávarpa
þá bíómynd í bókinni og hún (Sól­
rún) er sko aldeilis ekki sammála
því að hún sé eins og fólkið í henni
því hún er bara ekkert svona gömul
eins og þau. Það er svo fallegt þegar
maður er orðinn gamall og finnst
maður verða eilíflega tvítugur. Það
er mikið af svona bókum og verkum
en það sem mér finnst oft ekki vera
nógu gott er að það er oft svona ein­
hver krúttleiki í kringum það. Ég er
að reyna að fara ekki þangað en það
er eiginlega bara lesenda að dæma
hvort mér takist það.“
Óyfirstíganlegt kynslóðabil
Sigurlín telur það vera eðlilegan
part af mannlegri tilveru að vilja
sleppa frá ellinni og dauðanum. Þá
er annað umfjöllunarefni sem hana
langaði sérstaklega að fjalla um,
sem er kynslóðabilið.
„Sólrún hittir oft ungt fólk sem
hún skilur ekki alveg og það er svo­
lítið að segja henni til syndanna en
á mjög fallegan hátt. Í einhver skipti
lærir hún af þeim og ég held að það
sé svo mikilvægt af því þetta kyn­
slóðabil er stundum bara óyfirstíg­
anlegt. Ég held að það sé svo ótrú­
lega mikilvægt að þegar ég verði
gömul þá verði ég tilbúin að læra
af þeim sem eru yngri og öfugt. Af
því það er kannski einhver mýta að
maður verði eitthvað vitur og sett­
legur þegar maður verður gamall, ég
held að við séum alls konar á öllum
aldursskeiðum.“
Ástin og dauðinn
Í Sólrúnu er einnig fjallað um mál­
efni sem er ekki algengt umfjöll­
unarefni í bókmenntum, hinsegin
ástir eldra fólks. Sólrún uppgötvar
að hún er tvíkynhneigð og hefur
sambúð með Birnu, konu sem hún
kynnist á elliheimilinu. Spurð hvort
þetta hafi verið eitthvað sem hana
langaði sérstaklega að fjalla um
segir Sigurlín Bjarney:
„Þetta bara gerðist. Ég var með
þessa persónu Birnu og svo allt í
einu kom þetta upp. Ég veit ekki
hvort ég ákvað það en það gerðist og
Sólrúnu finnst ekkert eðlilegra. Það
er í rauninni umhverfið sem er ein­
hvern veginn að segja henni til um
hvernig hún á að vera og svo fær hún
samtal með æskuvinkonu þar sem
hún þarf kannski svolítið svona að
velta þessu fyrir sér. Vonandi er það
framtíðin og að umhverfið fari ekki
að reyna að stýra hlutunum. Það eru
ekkert allir endilega að koma út úr
skápnum þegar þeir eru ungir eða
unglingar, kannski er fólk að koma
út úr skápnum á elliheimilum.“
Þótt saga Sólrúnar virki blátt
áfram til að byrja með þá er margt
órætt undir yfirborðinu og ákveð­
inn ankannaleiki svífur yfir vötn­
um.
„Sólrún lendir ítrekað í því að
fólkið sem hún hittir, hún kemst
að því eftir á að það er látið. Þann­
ig að þetta er svona á einhverjum
mörkum lífs og dauða. Ég hef það
bara svolítið opið. Kannski er hún
nú þegar dáin, kannski dó hún bara
í þjónustuíbúðinni eða kannski er
hún að deyja í Dimmuborgum, ég
veit það ekki. Það verður hver og
einn að finna fyrir sig,“ segir Sigur­
lín Bjarney. n
Á einhverjum mörkum lífs og dauða
Sigurlín Bjarney
byrjaði að skrifa
Sólrúnu fyrir
rúmum áratug.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
Sólrún er fyrsta skáldsaga Sigurlínar
Bjarneyjar. Kápa/Bjartur
Þorvaldur S.
Helgason
tsh
@frettabladid.is
Ég held að maður geti
verið að endur skrifa
inn í eilífðina. En
maður þarf einhvern
tíma bara að ákveða
hvenær þetta er til-
búið.
tsh@frettabladid.is
Borgarbókasafnið Grófinni stendur
í dag fyrir viðburðinum Hinsegin
útgáfa | Er hægt að lifa án fortíðar?
þar sem hollenski rithöfundurinn
og listamaðurinn Simon(e) van
Saarloos mun kynna bók sína Take
‘Em Down. Í bókinni sækir van
Saarloos innblástur í líf hinsegin
fólks sem sagan hefur þurrkað út
og hugleiðir hvort og hvernig hægt
sé að lifa án fortíðar. Um leið gagn­
rýnir hán hvernig hið hvíta minni
– þar á meðal hennar eigið – hefur
tekið sumum sögum sem sjálfsögð­
um hlut á sama tíma og aðrar sögur
hafa verið þurrkaðar út.
Auk van Saarloos mun mann­
fræðingurinn Inga Dóra Björnsdótt­
ir f lytja erindi undir yfirskriftinni
Minnisvarðar: Tákn saklauss stolts
eða valds og yfirráða? Þá verður
sýnt brot úr myndbandinu Sögu­
legur andlegur titringur – geim­
ferða áætlun frá samvinnuhópnum
Herring, Iron, Gunpowder, Humans
& Sugar (HIGHS).
Viðburðurinn hefst klukkan 17 í
Borgarbókasafni Grófinni. Aðgang­
ur er ókeypis og allir velkomnir.
Simon(e) van Saarloos er hol­
lenskur rithöfundur og heimspek­
ingur. Hán er höfundur fjögurra
bóka, sem tvær hafa verið þýddar á
ensku: Playing Monogamy (Publica­
tion Studio, 2019) og Take 'Em
Down um dreifða minnisvarða og
hinsegin gleymsku.
Inga Dóra Björnsdóttir er mann­
fræðingur að mennt og starfaði sem
aðjunkt við mannfræðideild háskól­
ans í Kaliforníu, Santa Barbara. Eftir
Ingu Dóru liggja tvær ævisögur,
Ólöf eskimói og Kona þriggja eyja,
en hún líka hefur skrifað mikið
um þjóðernishyggju, kyngervi og
íslensku kvennahreyfinguna.
Herring, Iron, Gunpowder, Hum­
ans & Sugar (HIGHS) er samvinnu­
hópur sem hefur starfað frá 2017
skipaður af jamaíska dansaranum
Olando Whyte og sænsku listakon­
unni Rut Karin Zettergren. n
Fortíð og hinseginleiki í Grófinni
Simon(e) van Saarloos mun kynna
bók sína Take ‘Em Down.
N Ý F O R M
h ú s g a g n a v e r s l u n
h ú s g a g n av e r s l u n
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
AYJA - K129
3ja sæta, 2ja sæta og stóll.
Margir litir af áklæði eða leðri.
Komið og skoðið úrvalið
14 Menning 16. ágúst 2022 ÞRIÐJUDAGURFRÉTTABLAÐIÐMENNING FRÉTTABLAÐIÐ 16. ágúst 2022 ÞRIÐJUDAGUR