Austurglugginn - 06.05.2005, Síða 7

Föstudagur 6. maí
AUSTUR • GLUGGINN
7
Jafnrétti hjá sveitarfélögunum
Ennþá langt í land
Hlutur kvenna í stjórnsýslu sveitarfélaga á Austur-
landi er rýr, ef marka má yfirferð Austurgluggans
um talnaefni þar að lútandi. Karlar eru meirihluti
stjórnenda á öllum sviðum, nema einu en ég efast
um að sú vitneskja komi nokkrum á óvart. í sveitar-
stjórnum hallar verulega á konur en sveitarstjórnir
eru grunnur þess að konur fái jafnan aðgang að
stjórnunarstöðum hjá sveitarfélögunum. Til að svo
verði, þurfa framboðslistar að vera skipaðir jafn-
mörgum konum og körlum í þeim sætum sem lík-
legt er að skili fulltrúum inn í sveitarstjórnir. Líkleg
ástæða þess að fleiri karlar en konur eru ráðnir í
stjórnunarstöður er sú að það eru karlar sem ráða í
þær. Konur skortir hvorki menntun né hæfileika til
að gegna stjórnunarstöðum en til að eiga jafna
möguleika, verða þær að kom sér í aðstöðu til að
hafa meira um ráðningar að segja.
Viljum við breyta þessu, er nærtækast að auka þátttöku kvenna
í sveitarstjórnarmálum því þangað eigum við mun greiðari að-
gang en í landsmálapólitíkina og hver sá sem vill á annað borð
beita sér, getur haft mikil áhrif. Nokkrar kenningar eru til um
það af hverju konur taka síður þátt í pólitík en karlar og sú sem
oftast er haldið á lofti, segir að þær séu líklegri til að setja
heimilisstörf og barnauppeldi framar í sína forgangsröð en
karlar. Einnig hefur verið sagt að hefðbundnir fundartímar í
sveitarstjórnum henti konum verr en körlum, en þá er jafn-
framt gert ráð fyrir því að þær hafi með höndum uppeldi og
matseld því oftast er fundað seinni part dags. Aðrir halda því
fram að konur séu of samviskusamar til að stunda pólitík. Það
er útskýrt á þann hátt að konur sinni vinnunni sinni betur en
karlar og eigi því minni tíma aflögu í stjórnmál. Fleiri kenning-
ar eru á lofti en ekki verður fjallað um þær hér.
Hér er eingöngu fjallað um sveitarfélögin því auðvelt er að ná
í upplýsingar um þau, auk þess sem þau standa okkur nær en
ríkisstofnanir og einkageirinn. Ef til vill verður gerð svipuð út-
tekt um þá aðila síðar. Það skal tekið fram, að ef til vill eru þær
tölur sem settar eru fram í súluritunum með þessari umfjöllun
ekki alveg réttar, en þær eru þó aldrei það vitlausar að myndin
sem dregin er upp, breytist mikið. Þessum upplýsingum var
safnað af heimasíðum sveitarfélaganna, Hagstofu Islands og
vef Sambands sveitarfélaga.
bvg
Sveitarstjórnir
Kartar og konur i sveitarstjórnum á Austurlandi
í sveitarstjórnum á Austurlandi eru 58 karlar og 23 kon-
ur. í næst minnsta sveitarfélaginu, Fáskrúðsfjarðar-
hreppi, er engin kona í sveitarstjórn en í því næst stærsta,
Fjarðabyggð, var jafnréttið litlu meira því þar eru 8 karl-
ar og ein kona í bæjarstjórn. Einungis eitt sveitarfélag
getur státað sig af því að hafa fleiri konur en karla í sveit-
arstjórn en það er Mjóafjarðarhreppur sem jafnframt er
minnsti hreppurinn hér eystra. í bæjarstjórn Hornafjarð-
ar sitja 4 karlar og 3 konur og í sveitarstjórnum Breiðdals-
hrepps, Djúpavogshrepps og Fljótsdalshrepps eru 3 karl-
ar og 2 konur. Seyðfirðingar standa sig illa í jafnréttinu
á þessum vettvangi en þar eru 6 karlar og 1 kona í bæj-
arstjórn. Aðrir standa sig eilítið skár en í Austurbyggð og
á Vopnafirði eru hlutföllin 5 - 2 en á Bakkafirði og Borg-
arfirði 4 -1.
Oddvitar og forsetar
bæjarstjórna
Oddvitar og forsetar bæjarstjórna
Sveitarstjórnir kjósa sér leiðtoga en af oddvitum og for-
setum bæjarstjórna á Austurlandi, eru 9 karlar og 4 kon-
ur. Konurnar eru Soffía Lárusdóttir á Fljótsdalshéraði,
Kristjana Björnsdóttir á Borgarfirði, Gunnþórunn Ingólfs-
dóttir í Fljótsdal og Halldóra Jónsdóttir á Hornafirði. Þar
sem boðnir eru fram listar til sveitarstjórna er hefðin sú
að sá eða sú sem skipar efsta sæti þess lista sem sigrar,
verður oddviti eða forseti. Þar sem um meirihlutasam-
starf tveggja lista er að ræða, skiptir fólk með sér verkum
og sú er raunin á Fljótsdalshérðaði, Hornafirði og í
Fjarðabyggð. I þeim sveitarfélögum þar sem fram fara
óhlutbundnar kosningar, en þá eru allir sem eru á kjör-
skrá í kjöri, er hefðin sú að sá eða sú sem flest atkvæði
hlýtur verður oddviti. Þannig var kosið í Fáskrúðsfjarðar-
hreppi, Skeggjastaðahreppi (Bakkafirði), Fljótsdalshreppi
og Mjóafjarðarhreppi.
Formenn bæjar- og byggðarráða
Formenn bæjarráða
|nKailar ■Konui~|
í þeim sveitarfélögum þar sem starfandi eru bæjar- eða
byggðarráð, ríkir mesta jafnréttið en í Austurbyggð og á
Hornafirði eru konur formenn þessara ráða en karlar í
Fjarðabyggð, Seyðisfirði og Fljótsdalshéraði. Þess ber þó
að gæta, að oftar er skipt um meðlimi og þar með for-
menn í bæjarráðum en sveitarstjórnum og því kann þetta
að breytast innan skamms.
Bæjar- og sveitarstjórar
Bæjar- og sveitarstjórar
8
Karlar

1
Konur
Alls eru starfandi 9 bæjar- og sveitarstjórar á Austurlandi.
Þar af er ein kona, Sigfríður Þorsteinsdóttir í Breiðdals-
hreppi. I fjórum sveitarfélögum er ekki sveitarstjóri en
þess í stað gegnir oddviti störfum hans. Þetta eru
Fáskrúðsfjarðarhreppur, Skeggjastaðahreppur, Fljótsdals-
hreppur og Mjóafjarðarhreppur. Kynjahlutfallið hefði lag-
ast örlítið ef þessir aðilar hefðu verið settir í súluritið hér
að ofan og orðið 11 - 2, því í Fljótsdal gegnir kona þessu
embætti. En þar sem ráðið hefur verið í þessi embætti,
hafa það oftast verið karlar sem hafa hreppt hnossið.
Sviðahausar
Yfirmenn stjórnsýslusviða
|QKartar BKonur |
12
Karlar

6
Konur

Sveitarfélög á Austurlandi eru misstór eins og allir vita og
þvi eru stjórnsýslubatterín það líka. f þremur stærstu
sveitarfélögunum samanlögðum, Fljótsdalshéraði,
Fjarðabyggð og Hornafirði er hlutfall stjórnenda 12 karl-
ar og 6 konur en sá fyrirvari er hafður á að skipurit þeirra
eru mismunandi og því erfitt að bera þau nákvæmlega
saman. Skýrast er þetta í Fjarðabyggð þar sem tilteknir
eru yfirmenn sviða en í hinum tveimur er verkaskiptingin
óskýrari. Ekkert hinna sveitarfélaganna hefur á að skipa
einstökum sviðum og því eru þau ekki tekin með í súlu-
ritinu. Flest eru þau þó með byggingafulltrúa sem oftast
er karlkyns og félagsmálastjóra sem gjarnan er kvenkyns.
Leikskólastjórar
Skólastjórar í tónlistarskólum
Skólastjórar í grunnskólum
Grunnikólattjórar
Leikskólastjórar
16
Konur

0

Karlar 0
96,5% allra starfsmanna leikskóla á islandi eru konur og
það endurspeglast í kynjahlutfalli stjórnenda þeirra á
Austurlandi því enginn karl er þar á meðal. Vissulega er
ástæða til að gleðjast yfir því að einhversstaðar séu kon-
ur meirihluti stjórnenda en fyrr má nú rota en dauðrota.
Rétt eins og það er ástæða til að fjölga konum í öðrum
stjórnunarstöðum hjá sveitarfélögum, er þörf fyrir fleiri
karla í leikskólann.
Tónlistarskólastjórar
[aKatlai ■KQrmr|
Kynjahlutfall á meðal skólastjóra tónlistarskóla á Austur-
landi er jafnara en hjá starfssystkinum í grunn- og leik-
skólum en 7 þeirra eru karlar og 4 konur. Þrátt fyrir það
hallar á konur í þessari stétt stjórnenda en talað hefur
verið um að jafnrétti sé náð þegar hlutfallið er 60% -
40% aðra hvora leiðina þótt vissulega megi það ekki
alltaf vera á sömu leiðina.
í upphafi þessa skólaárs voru 77 karlkyns kennarar starf-
andi við grunnskóla á Austurlandi og 206 konur. Því vek-
ur athygli að í fjórðungnum eru karlar skólastjórar í 15
grunnskólanna en konur í 5 þeirra. Með öðrum orðum;
62% kennara er kvenkyns en einungis 25% skólastjóra.
Þetta er verðugt umhugsunarefni þvi það hlýtur að vera
eitthvað bogið við að ekki séu fleiri konur í embættum
skólastjóra. Má jafna þessu við aðskilnaðarstefnuna sem
stunduð var í Suður-Afríku fyrir ekki svo löngu síðan?
Svari nú hver fyrir sig.