Austurglugginn - 22.01.2010, Blaðsíða 6

6 AUSTUR · GLUGGINN Föstudagur 15. janúar
Menning er vítt hugtak og stundum óáþreifanlegt.
Hún er auðvitað við lýði hvar sem fólk er og á sér enda-
lausar birtingarmyndir. Þáttur menningar verður seint
fullmetinn og er eitthvað sem þarf að næra og skapa
farveg fyrir í hverju samfélagi. Undir það tekur menn-
ingarfulltrúi Austurlands, Signý Ormarsdóttir.
,,Ég er ennþá í þeirri baráttu eftir átta ára starf að koma
framámönnum á Austurlandi, og þá ekki síst sveit-
arstjórnarmönnum, í skilning um það hversu þáttur
menningar í uppbyggingu fjórðungsins er mikilvægur,“
segir Signý. ,,Við eigum nú, svo dæmi sé tekið, milli
40 og 50 háskólanema og unga nýútskrifaða lista-
menn út um allan heim í listum og mikilvægt er að
við reynum að byggja upp atvinnutækifæri til að fá
þá aftur heim. Ég leyfi mér að fullyrða að það eru í
fáum greinum jafnmargir nemar héðan og þeir sem
stunda framhaldsnám í listum. Atvinnutækifærin á
Austurlandi eru þó því miður ekki mörg fyrir þetta
fólk. Við erum með ótrúlega fjölbreytta flóru af fólki
sem ég vil meina að geti skapað nýja atvinnu hér á
Austurlandi, en spurningin er hvort við fáum það til
að koma heim aftur. Með öflugri uppbyggingu menn-
ingar sköpum við svo ferðaþjónustunni enn fleiri
tækifæri, gestum fjölgar og þeir stoppa lengur.“
Hvað ímynd Austurlands áhrærir segir Signý álvers-
ímynd heldur sterka og efla þurfi ásýnd fjórðungs-
ins kröftuglega út frá menningu. Í rauninni vanti
Austurland fjölmiðlafulltrúa sem komi þáttum menn-
ingar, lista og almennri kynningu landshlutans á fram-
færi við landsmiðlana.
Framsækin stefna
Menningarráð Austurlands hóf störf árið 2001 og var
til þess stofnað eftir að gerð var stefna í menningar-
málum af Þróunarfélagi Austurlands árin 2000-2001.
Signý segir þá stefnu hafa verið mjög góða, en gall-
ann kannski þann að hún var ekki nægilega aðgerða-
miðuð og ekki auðnaðist að gera hana að eiginlegu
vinnuplaggi næstu árin, þó oft hafi verið gluggað í
hana. Síðastliðinn vetur var unnin ný menningar-
stefna, þrátt fyrir kreppu, og var miklum tíma og
fjármagni varið til gerðar hennar. Að stefnunni komu
um það bil sjötíu manns alls staðar að af Austurlandi.
,,Sú stefna er framsækin, þar er stöðugreining og
aðgerðamiðuð áætlun sem skiptir miklu máli fyrir
fjórðunginn að fara eftir. Ef við ætlum að ná þeim
árangri sem til er ætlast í stefnunni er mikilvægt að
við notum hana sem vinnuplagg en ekki sem úreldan
pappír á heimasíðu.“
Einn austfirskur listaskóli
Þegar talað er um heildarsameiningu sveitarfélaga
fjórðungsins mætti hafa í huga að í Donegal, sam-
starfssvæði Menningarráðs Austurlands á Írlandi, eru
100 þúsund manns, en þar er einn tónlistarskóli, ein
yfirbygging. Því má velta upp þeirri hugmynd hvort
ástæða sé til að byrja á að búa til einn tónlistarskóla
eða listaskóla á Austurlandi. Sú hugmynd kom fram
fyrir mörgum árum frá ungum Stöðfirðingi, Svani
Vilbergssyni gítarleikara, sem var í námi erlendis en
býr nú í Þýskalandi. Hann telur að skólarnir yrðu
mun betri og nýting sérmenntaðra kennara betri.
,,Mér fannst þetta strax áhugavert viðhorf hjá Svani,”
segir Signý.
Stefna Menningarráðs Austurlands er stefna allra
austfirskra sveitarfélaga sem þau hafa undirritað. Í
henni er meðal margs annars stefnumörkun um að
tónlistarskólar sveitarfélaganna verði að listaskólum.
Þetta er mikil breyting í þeirri uppbyggingu sem verið
hefur og áhugavert að fylgjast með hvort af verður.
Þess má geta að á Fljótsdalshéraði hefur verið tekin
sú ákvörðun að búa þessa umgjörð til, þ.e. að breyta
tónlistarskólunum í listaskóla. Þá hafa ákveðnar breyt-
ingar orðið á listmenntun víða og nú er til dæmis
kennsla í myndlist í efstu bekkjum grunnskólans á
Seyðisfirði í umsjá Skaftfells, miðstöð myndlistar í
fjórðungnum.
Fræðsla umfram allt
Mikið var rætt um það við gerð menningarstefnunnar
að mikilvægt sé að efla grunn- og framhaldsskólanám
í listum og jafnframt efla fræðslu á sviði menningar
og lista sem víðast. Fræðsla er almennt talinn lang-
mikilvægasti þátturinn í að efla menningu og listir
og hafa svonefndar Svót-greiningar og annað sem
Menningarráðið hefur látið vinna leitt það í ljós. Því
hefur Menningarráðið síðustu ár lagt áherslu á fræðslu
í úthlutunarreglum styrkja og auk þess farið í sam-
starf við Þekkingarnet Austurlands. ,,Á síðasta ári
fórum við í samstarf við að búa til menntun fyrir fólk
á sviði nýsköpunar, hönnunar og handverks og voru
18 manns í því námi. Nú er að koma sjálfstætt fram-
hald í því á vegum Þekkingarnets Austurlands, sem
er ætlað fyrir iðnaðarmenn, listafólk, starfandi fólk í
handverki og listiðnaði. Þetta er að takast mjög vel. Nú
er auk þess að hefjast nám á vegum Þekkingarnetsins
og Þorpsins í vöruþróun, sem er mjög áhugavert
nám,“ segir Signý.
Þroskað og gott starf
Austurland á í formlegu menningarsamstarfi við
tvö svæði erlendis, Vesterålen í Norður-Noregi og
Donegal á Írlandi. Nú í haust eru fimm ár síðan sam-
starfið hófst við Vesterålen en tvö ár síðan tenging
við Írana varð til. Austfirskir listamenn hafa myndað
góð tengsl við þessa staði og segir Signý að auka þurfi
umsóknir í samevrópskt fjármagn til menningarsam-
starfsins. Ná megi fjármagni inn í fjórðunginn í formi
styrkja frá mismunandi aðilum úr Evrópusambandinu
og norrænum sjóðum. ,,Það er alltaf vandmeðfarið,
þegar búið er til stoðkerfi, hvort sem það er miðlægt,
ríkistengt eða sveitarfélagstengt, að það drepi ekki
grasrótina heldur efli hana. Þetta hefur þó tekist vel í
samstarfinu við Vesterålen og Donegal. Nú þegar hafa
fleiri en 130 manns farið á milli í menningarsamstarfi
á fimm árum. Flest af því fólki er ekki embættismenn
heldur listamenn, grasrótin sjálf, sem hefur myndað
tengingar að okkar tilstuðlan í byrjun, en síðan vaxið
að mestu án okkar afskipta. Svona samstarf á auðvitað
að dafna utan embættismannakerfisins, en víða nær
samstarf af þessu tagi aldrei því flugi.“
Nú er meðal margs annars í gangi verkefni um þjóð-
ararf þessara þriggja landa og verða fluttar af því
nánari fréttir þegar línur skýrast. Signý segir að á
norrænum vettvangi horfi menn nú mjög til menn-
ingarsamstarfs við Rússland og austantjaldslöndin
fyrrverandi. Þá sé áhugi á að tengja Austurland við
ástralska frumbyggjamenningu.
Aðlögunarhæfni
Í fyrirlestrum Signýjar, m.a. fyrir embættismenn nor-
rænu ráðherranefndarinnar á síðasta ári, ræddi hún
eins og nærri má geta um Ísland og menningu á
krepputímum. ,,Þegar krísan kom fóru menningin
og listir að blómstra. Íslendingar gengu áður í hönn-
unarfötum, stunduðu tískukaffihús og fóru til útlanda.
Á einni nóttu uppgötvuðu þeir að þjóðin var gjald-
þrota og nú er hátíska á Íslandi að fara á rótgróin
Fjöldi ungra Austfirðinga er nú í listnámi innan- og utanlands og gróska
og framsækni eru lykilatriði til að fá þetta fólk heim aftur
Listamenn nema framtíðina fyrstir allra
,,Ég get orðið gersamlega opinmynnt yfir þeim framsæknu hugmyndum sem fólk á aldur við börnin mín er að láta sér detta í
hug fyrir okkar samfélag. Það er svo mikilvægt að ýta undir þetta,“ segir Signý Ormarsdóttir, menningarfulltrúi Austurlands,
og óþreytandi talsmaður mikilvægis menningarstarfs í samfélaginu. Mynd/SÁ
Hvað ímynd Austurlands áhrærir segir Signý álversímynd heldur
sterka og efla þurfi ásýnd fjórðungsins kröftuglega út frá menningu.