Heilbrigðisskýrslur - 09.12.1990, Page 5

Inngangur:
A undanfömum árum hefur Landlæknisembættið af og til boðið til samráðsfundar um vandamál
vegna vímuefnaneyslu unglinga. Vegna gruns um vaxandi fíkniefnaneyslu unglinga bauð
landlæknir því til fundar fulltrúum lögreglunnar í Reykjavík, unglingadeildar
Félagsmálastofnunar Reykjavíkurborgar, íþrótta- og tómstundaráðs Reykjavíkurborgar,
Menntamálaráðuneytis, SÁÁ, Unglingaheimilis ríkisins, Krossins, Rauða kross hússins,
Fangelsismálastofnunar ríkisins, Félagsmálstofnunar Hafnarfjarðar og Landsnefndar um
alnæmisvamir.
Alls voru haldnir 6 fundir síðla vetrar og vorið 1990.
Umræðuefni: Fíkniefnaneysla unglinga, áhættuhópar og úrbætur. í umræðunum komu fram
ábendingar um að fíkniefnaneysla unglinga væri algengust meðal eftirtalinna hópa:
1) Þeirra sem ekki hefðu lokið grunnskólanámi.
2) Atvinnulausra unglinga.
3) Þeinra unglinga er "lent" hefðu í afbrotum.
Var ákveðið að kanna feril þessara unglingahópa nánar.
Efniviður:
Unglingar sem ekki Ijúka grunnskóla. Upplýsingar fengust úr nemendaskrá Hagstofu
íslands (viðauki I). Nemendaskráin nær til unglinga er ekki komu fram í nemendaskrá haustin
1985, 1986, 1987 og 1988. Meðalaldur í 8.bekk grunnskóla er 14 ár og í 9. bekk 15 ár, á 1.
ári framhaldsskóla 16 ár og á 2. ári framhaldsskóla 17 ár og er þá miðað við beina braut í
skólakerfinu án tafa og án flýtis. Sérskólar vanheilla nemenda, kvöldskólanemendur og aðrir
nemendur utan dagskóla em ekki teknir á nemendaskrá.
Unglingar sem eru atvinnulausir. Upplýsingar um samfellt atvinnuleysi í 3 mánuði eða
lengur og 6 mánuði samfellt eða lengur. Atvinnuleysi meðal 15-24 ára í landinu frá
28.02.1989-28.02.1990 fengust frá Félagsmálaráðuneytinu (viðauki II).
Unglingar með ákærufrestun. Upplýsingar um fjölda unglinga 15-21 árs með
ákærufrestun, eftir búsetu, menntun, fjölskyldustærð og tegund brota fengust hjá
Fangelsismálastofnun ríkisins (viðauki III).
Enn ffemur fengust upplýsingar frá Fangelsismálastofnuninni og frá Omari H. Kristmundssyni
um tilefni fangavistar og um vistanir ungs fólks 16-24 ára (viðauki IV). Mikilsverðar
upplýsingar fengust einnig frá unglingadeild Félasmálastofnunar Reykjavíkur,
Félagsmálastofnun Hafnarfjarðar, Rauða kross húsinu, SÁÁ, Landlæknisembættinu,
skólahjúkmnarfræðingum og Unglingaheimili ríkisins.
Niðurstöður:
Á undanfömum ámm hefur komið í ljós að nokkur hópur unglinga á skyldunámsstigi hafi hætt
námi. Kannanir skortir á því hve þessi hópur er stór en likur benda til að hann sé 2-4%
árgangs. Tölur þessar miðast við allt landið. Áthyglisvert er að um 20-35% 16-17 ára unglinga
virðast ekki stunda framhaldsnám. Athyglisvert væri að kanna hve margir þeirra öðlist
starfsmenntun og þjálfun. Niðurstöður rannsókna í vestrænum löndum gefa til kynna að
fjölskylduhagir þessara barna em oft bágbornir meðal annars ber mikið á vímuefnanotkun og
veikindum meðal foreldra (Mannvernd, Landlœknisembœttið 1988).
-3-