Barnadagsblaðið - 24.04.1947, Page 13

BARNADAGSBLAÐIÐ
11
BARÁTTAN VIÐ TANNFÁRIÐ
FRAMHALD AF BLS. 5
má okkur skiljast til fulls, hversu skaðleg vöntun á svefni
getur orðið fyrir þróun barnsins.
Þessu mikilvæga atriði gefa foreldrar yfirleitt allt of lít-
inn gaum. Ótalin eru þau börn, sem svo eru yfirkomin af
þreytu, þegar líða fer að kveldi, að þau taka sér ekki neitt
fyrir hendur af sjálfsdáðum, sem þeim gæti talizt holt og
þroskavænlegt. Þau norpa úti á gangstéttunum, híma í skot-
um húsanna, ama hvert öðru, rellast í kringum mömmu sína,
en geta svo fyllzt þrjózku, ef hún ætlar að beina vilja þeirra
frá óleyfilegum og að leyfilegum viðfangsefnum. Ofþreytan
vekur barninu vanmáttarkennd, en hún gerir það viðkvæmt
og tortryggið gagnvart vilja og boðum móðurinnar. I þessu
ástandi getur barnið komizt svo á vald mótþróans, að því
verði þrjózkan ósjálfráð. Þá er afstaða viljans til allra við-
fangsefna, sem fullorðnir óska að hann leysi, fyrst og fremst
neikvæð: Úr því að þú villt, að ég geri það, þá geri ég það
ekki. Þessi óvirka og ósveigjanlega þrjózka háir ekki aðeins
framförum barnsins í hegðun, hún dregur úr öllum andleg-
um þroska þess og getur staðið því í vegi í skólanáminu.
Mörg börn, sem ekki geta fylgzt með jafnöldrum sínum í
skólanum, en verða þar til vandræða, fá sannanlega langt
um of lítinn svefn.
En óvirkri einþykkni fylgir líka önnur hætta. Eins og við
vitum um óeðlilega tortryggið fólk, er það furðulega auð-
trúa á sumum sviðum og veikt fyrir ákveðnum áhrifum. Þetta
orsakast af því, að áhuginn er sljór og viljinn eins og fjötr-
aður í hinni neikvæðu andstöðu. Líkt er ofþreyttu og frám-
takslausu barni farið. Þrátt fyrir tortryggni sína, er það
áhrifagjarnt, ef það aðeins getur talið sér trú um, að hug-
myndin, sem það í raun og veru fær frá öðrum, sé sprottin
fram í huga þess sjálfs. Af þessum sökum eru svefnvana
börn venjulega auðleidd út í alls konar villu og óknytti, sém
önnur börn vilja tæla þau út í. Barnið er heldur ekki jafn
tortryggið gagnvert öðrum börnum sem fullorðnum. Strák-
arnir, sem brjótast inn í hermannaskála, sumarbústaði og
sölubúðir, og telpurnar, sem láta tilleiðast að veita blíðu
sína, áður en þær eru hálfvaxnar, eiga oft þennan sorglega
feril vanhirðunnar að baki sér: Langvarandi vöntun á svefni
hefir smátt og smátt lamað heilbrigðan athafnavilja og dreg-
ið úr siðferðilegum viðnámsþrótti þeirra. Hinn sljói og fram-
takslausi vilji leiðist til að breka og afbrota, ekki sízt vegna
þess, að barnið veit, að þetta bannar fullorðna fólkið. Oft
eru afbrot barnsins ekkert annað en uppreisn lítilmagnans,
sem finnst hann vera einskisvirtur og kúgaður. Eins og ein-
þykkni og þrjózka, uppreisnartilraunir barnsviljans gegn
hegðunarkröfum og myndugleika menntgjafans, verða tíð-
astar, þegar barnið er þreytt, þannig leiðist það oft til al-
varlegra afbrota, þegar þreytan hefur drepið niður heilbrigt
sjálfstraust og eðlilega framtakssemi þess. Því koma siðaboð
og áminn'ingar' að litlu haldi, ef barnið skortir til lengdar
nægan svefn.
Matthías Jónasson.
Heildverzlunin Landstjarnan
Pétnr Þ. .1- Gunnarsson
Mjóstræti (>
Sími 2012
Fáein orh um ótta
FRAMHALD AF BLS. 3
Alltítt er það, að börn ávinna sér ótta á svo ungum aldri,
að þau gleymi tilefni hans. Þessi ótti er sérlega lífseigur og
torvelt að ráða bót á honum, nema vitneskja fáist um upp-
runa hans. Þess vegna er foreldrum eða öðrum, sem kunnugt
er um það, að ung börn verða ofsalega hrædd, ráðlegt að
festa sér atburðinn vel í minni eða skrifa hann niður hjá
sér og rifja hann síðan upp með börnunum í góðu tómi og
gæta þess vel, að barnið njóti fulls öryggis, meðan upp-
rifjun þessi fer fram.
Það er ekki talið karlmannlegt að vera óttasamur. Þess
vegna leyna börn ákaflega oft ótta sínum. Ef börn hliðra sér
sérstaklega hjá að leysa af höndum einhver tiltekin störf,
má jafnan gera ráð fyrir því, að einhverjar óþægilegar til-
finningar, t. d. ótti, séu tengdar starfinu. Þá er, að jafn-
aði, ekki vænlegt að þvinga barnið til þess að vinna verkið,
farsælla er að leita orsakanna að tregðu þess, og þegar þær
eru fundnar, er sjálfsagt að útrýma þeim. Þetta krefur trún-
aðar milli barnsins og forsjármanna þess, og hann er alltaf
æskilegur. Alltaf er varlegra að gæta hófs við að draga dár
að mönnum vegna hræðslu þeirra, því að aðrar leiðir eru
greiðfærari til að sigra óttann.
Fyrstu kynni barna -af hlutum og ástæðum öllum geta
haft langæjar afleiðingar. Því ber að gæta sérstakrar var-
færni við fyrstu kynni barna af öllum þeim aðstæðum, sem
einhverjar líkur eru fyrir að vakið geti ótta með barní.
Ef vitað er, að barn þjáist af áunnum ótta við meinlausar
staðreyndir, er gott að ræða við barnið um tilefni óttans
eða að láta það endurkynnast staðreyndum þessum, en gæta
þess aðeins, að barnið njóti fulls öryggis á meðan.
Lesið: J. B. Watson: Fyrstu árin.
Símon Jóh. Ágústsson: Mannþekking, bls. 330—48.
Broddi Jóhannesson.
Heilsuverncl
hið nýja tímarit Náttúrulækningafélags íslands, mun verða hinn bezti
leiðarvísir um heilnæma lifnaðarhætti, eftir byrjuninni að dæma, og
í senn skemmtilegt og fræðandi. Nafn ritstjórans, Jónasar læknis
Kristjánssonar, er næg trygging fyrir því, að óhætt sé að hlíta ráð-
um þeim, sem þar eru gefin um mataræði og aðrar lífsvenjur. Og
hinar merkilegu sögur, sagðar af sjúklingunum sjálfum, sýna áþreif-
anlega, hvernig hægt er, með einföldum ráðum, að lækna og koma í
veg fyrir ýmsa alvarlega sjúkdóma, sem erfitt eða ómögulegt er að
lækna með venjulegum aðferðum.
Rit þetta þurfa allir að lesa, jafnt heilbrigðir sem sjúkir, og hús-
mæðurnar ekki sízt. Menn ættu ekki að láta undir höfuð leggjast
að kynna sér rit þetta, sem er vandað að frágangi og fjölbreytt að
efni, eins og sjá má af efnisyfirliti 1. árg. í augl. á bls. 10.
Þríhjól — Boltar
Flugmodel — Rugguhestar
Hlaupahjól — Bílar
Hjólbörur — Kerrur
Vagnar o. fl.
K. Einarsson & Björnsson h.f.