Kirkjublaðið - 30.04.1945, Blaðsíða 3

KIRKJUBLAÐIÐ
3
S é r a J ó n
Leikhúsið:
Brandsson
prófasiur 70 ára
Hinn 24. apríl varð hann sjö-
tugur. Jón prófastur Brandsson
er fæddur að Prestsbakka i
Hrútafirði 24. apríl 1875. For-
eldrar hans voru Brandur prest-
ur Tómasson, sem síðast þjón-
aði Ásum í Skaptártungu og
lézt þar 1890 og kona hans Val-
gerður Jónsdóttir, er dó 1913 á\
heimili Jóns sonar síns, í Kolla-
fjarðarnesi.
Séra Jón ólst upp í foreldra-
húsum, fyrst að Prestsbakka og
síðan að Ásum í Vestur-Skapta-
fellssýslu. Eftir fráfall föður síns
fluttist hann með móður sinni
og systkinum norður í Stranda-
sýslu og byrjaði þá þegar, næsta
ár, á skólanámi hjá séra Arnóri
Árnasyni að Felli í Kollafirði.
Vorið eftir gekk hann í fyrsta
bekk lærða skólans og útskrif-
aðist vorið 1899. Næsta hausr
hóf hann nám í Prestaskólanum
og tók vorið 1902 embættispróf i
guðfræði. Fyrst um sinn, að
námi loknu, gengdi hann verzl-
unarstörfum í Hólmavík í Stein-
grímsfirði, en sótti 1904 um
Tröllatunguprestakall. Fékk
hann veitingu fyrir því 31. ág.
1904 og var vígður til prests af
biskupi landsins, herra Hall-
grími Sveinssyni 11. september
1904. Hinn 5. júlí 1908 kvænt-
ist séra Jón eiginkonu sinni Guð-
nýju Magnúsdóttur frá Miðhús-
um í Hrútafirði. Hafa þau átt 9
börn og eina fósturdóttur. Eru
þau öll á lífi nema eitt, er lézt
1930 á fyrsta ári.
Séra Jón hefir verið prófastur
í Strandaprófastsdæmi síðan 7.
september 1921.
Allir, sem til þekkja, vita, að
séra Jón prófastur hefir veriö
sérlega vel látinn af sóknarbörn
um sínum og héraðsbúum yfir-
leitt. Hann er sæmdarmaður
hinn mesti, öllum góðviljaður.
glaður í viðmóti, vinur vina
sinna og fastur fyrir svo sem
hann á kyn til.
Hann hefir ekki látið sér annt
um að trana sér fram, því hann
er maður hlédrægur. En rúm
hans hefir ávallt verið vel skip-
að. Hafa honum verið falin mörg
trúnaðarstörf af héraðsbúum.
Hefir hann þannig starfað i
skólanefnd frá því á fyrstu
prestsskaparárum sínum, hrepps-
nefnd lengi óg sýslunefnd í
nokkur ár, fasteignamatsnefnd
og skattanefnd frá fyrstu.
Hann fór utan 1901 og sat
fund kristilegra stúdentaféjaga
á Norðurlöndum.
Einn hinn síðasti vottur um
vinsældir hans, er sá, að nú,
er hann er 70 ára, óska sóknar-
börn hans þess, að hatm þjóni
prestakallinu áfram, meðan
kraftar hans leyfa. Séra Jón
hefir orðið við þeim óskum og
kirkjust jórnin samþykkt þá ráð-
stöfun.
Séra Jón er einlægur trúmað-
ur, víðsýnn og áhugamaður þar
sem hann leggst á sveifina. Hann
er samvizkusamur og góður em-
bættismaður, og vill ekki vamm
sitt vita. Óskar Kirkjublaðið
honum allra heilla og blessunar
á þessum tímamótum í æfi hans
Kaupmaðurinn í Feneyjum
eftir William Shakes-
peare.
Leikstj.: Lárus Pálsson.
1 þeim fáu línum, sem mér
eru ætlaðar í dag, er mikill vandi
að gera út um það, á hvað skal
leggja mesta áherzlu. I heild
sinni var sýning þessi ágæt, og
er þó ekki heiglum hent að sýna
leikrit Shakespeares við jafn
örðugar ástæður. Tekin hefir
verið sú stefna að gera leiksvið-
ið sem einfaldast í öllum drátt-
um, og leika jafnvel einstaka
atriði fyrir framan leiktjaldið.
Kom hér í ljós, sem oftar, að í
hinu einfalda er listin sönnust.
Leikurinn er gamanleikur með
alvarlegu ívafi. Sönn speki bæði
í niðurstöðu leiksins og ýmsum
af hinum einstöku atriðum.
Hugmyndaflug höfundarins er
ægilegt og skilningur hans á
manneðlinu gerir það áð verkum.
að hér er ekki hægt að skipta
fólkinu í tVQ. flokka, þar sem
annar er alsvartur og hinn al-
hvítur. Gyðingurinn Shylock,
miskunnarlaus og harðúðugur,
verður þrátt fyrir allt enginn
djQfull í mannsmynd, heldur
maður, sem ann og finnur til,
en hefir svo oft orðið fyrir nið-
urlægingu og harðúð, að þegar
hann loksins hefir undirtökin
blossar upp í honum innibyrgt
og þverúðugt hatur. Þetta hlut-
verk er svo snilldarlega leiipð
af Haraldi Björnssyni, að unun
er á að horfa. Handhreyfingar,
svipbrigði og málblær lýsir allt
hárfínum skilningi á skapgerð
hins kúgaða fjármálabraskara,
sem að lokum bíður lægra hlut
fyrir kvenlegri kænsku. Enginn
rífur nákvæmlega pund úr holdi
annars manns, án þess að meira
fylgi með.'
Því miður hefi ég ekkert til
samanburðar við frammistöðu
leikaranna í ,,Kaupmanninum“
en þeir sem hafa átt þess kost
að sjá hann annarsstaðar, telja
þessa sýningu í mörgu sambæri-
lega því bezta, sem annarsstað-
ar hefir sézt. Eftir á verður mér
minnisstæðastir af leikendunum
þau Alda Möller sem Portia,
Valur Gíslason sem kaupmaður-
inn, Brynjólfur sem furstinn ai'
Marokkó. Gestur var víða glæsi-
legur í hinu mikla hlutverki
Bassanios. Lárusarnir gáfu á-
horfendunum ósvikna hláturs-
stund með því að leiða Gobbó-
feðgana fram á sviðið. Þau Inga
Laxness og Baldvin Halldórsson
hafa oft all-vandasama aðstöðu
á sviðinu, þar sem atferli þeirra
á með köflum að vera einskonar
,,bergmál“ af þeim Bassanio og
Portíu. Þar reynir mest á það
að kunna að minna á, án þess
að herma eftir og draga að sér
athygli, án þess að skyggja á
aðalhlutverkin. Þetta virtistþeim
takast vel. Baldvin mun ekki fyrr
hafa fengið svo viðamikið hlut-
verk sem þetta, en hann hefir
farið þannig af stað, að það ætti
að vera leikstjóranum hvatning
til að lofa honum að spreyta sig
á stærri hlutVerkum.
Leikstjórnin í þessum leik er
vandasamt verk og hefir Lárus
Pálsson unnið mikið afrek með
henni. En um leið og ég læt i
ljós þakklæti mitt til hans og
leikendanna, vil ég þó finna að
einu atriði. Þegar leikið var hið
þýða og fallega atnði: „Þannig
var hún, nóttin“, þurfti fólkið,
sem sat aftarlega í húsinu að
reyna þéttingsfast á hálsvöðv-
ana, til þess að geta séð inn á
sviðið, þar sem elskendurnir
hvíldu. Ef hægindi þeirra eða
bekkurinn, sem þau sátu á hefði
verið hækkaður, er líklegt, að
þau hefðu sézt úr öllum salnum.
Myndin var falleg, blærinn yfir
sviðinu mildur og ástrænn, leik-
endurnir í samræmi við anda
hlutverksins.
Það væri gaman að fá við
tækifæri að sjá hér fleiri af leikj-
um Shakespeares á sviði, ef sér-
fræðingar okkar í leikmenntinni
telja það fært. Og hver veit,
hvað hægt, er, fyr en reynt er?
Jakob Jónsson.
Til fermingar-
drengsins.
Nú er bernskan björt og hrein
brosir sól á vegi,
við mikilvægan merkjastein
þú mætir á þessum degi.
Héðan ævi beinist braut
breyttum eftir leiðum
og liggur út í lífsins skaut
í ljóma æsku-hæiðum.
Tak þú nú með trausti í hönd
trúarljósið skæra,
bezt mun það um lífsins lönd
Ijóma og yl þér færa.
Treystu vel á eigin afl,
eins í gleði og þrautum,
þá mun lengi skarð í skafl
þó skafr á ævibrautum.
Veittu blindum birtu og sól
berðu tryggð í sinni,
vertu öllu aumu skjól
eftir getu þinni.
"Ef þú skilur eftir spor
yljuð kærleik hreinum,
þá mun lengi vinhlýtt vor
vara í sálarleynum.
Gæfa sönn og gleði hrein
gegnum lífsins vegi
að þér styðji á alla grein
upp frá þessum degi.
og þess, að honum megi endast
aldur og heilsa til að þjóna enn
um skeið prestakalli því, er hann
hefir svo lengi dvalið í, sem hon-
um er svo kært og þar sem hann
áreiðanlega óskar að fá «aö
starfa alla æfinnar daga.
Þetta kvæði sýndi mér sjó-
maður, um sextíu ára að áldri.
Guðmundur Knútsson heitir
hann, og á heima á Brunnstíg 8,
Hafnarfirði. Leyfi ég mér að
senda það Kirkjublaðinu til birt-
ingar.
Frú Elísabet
Jónsdófttir
Minningarorð
Frú María Elízabet Jónsdóttir,
ekkja séra Péturs Helga Hjálm-
arssonar andaðist að heimili
sínu hér í bænum 13. þ. m. Hún
var dóttir séra Jóns Björnsson-
ar, prests í Stokkseyrarpresta-
kalli og konu hans Ingibjargar
Hinriksdóttur, fædd 1/1. 1869.
Frú Elízabet frá Grenjaðar-
stað, eins og hún var venjulega
kölluð, var merk kona og ágæt.
Hún var göfug og höfðingleg i
lund, glaðleg í viðmóti og alúð-
leg, gáfuð vel og sönghneigð.
Minnast sóknarbörnin hennar
með virðingu og þakklæti. Hún
unni kirkjunni og var ljúft að
styðja hana og starfa fyrir hana
hvenær sem hún gat komið því
við.
Eftir að þau hjónin fluttust til
Reykjavíkur unnu þau enn ágætt
verk fyrir kirkjuna. Önnuðust
þau ýms störf fyrir Prestafélag
íslands, þar á meðal afgreiðslu
rita þeirra, er félagið gaf út. Eft-
ir að séra Pétur Helgi Hjálmars-
son dó, 17. marz 1941, annaðist
frú Elízabet áfram þessi störf,
ásamt kjördóttur sinni, af dæma-
fárri umhyggju og samvizku-
semi. Af þessum ástæðum voru
prestar landsins tíðir gestir á
heimili hennar og mættu þar
alltaf gestrisni og hlýjum viðtök-
um. Hún var sönghneigð eins og
áður er sagt og samdi sjálf söng-
lög. Ejtt þeirra var leikið á fiðlu
af Þórarni Guðmundssyni fiðlu-
leikara við útför ^hennar föstu-
daginn 20. þ. m. Það var fagurt
lag, eins og lífið sem hún lifði.
Fæómgargjafa-
sjóóur
Söfnunarsjóðnum hafa verið
afhentar neðantaldar gjafir í
Fæðingargjafasjóð Islands:
1. Gunnlaug Briem og Bj.
Guðmundsson kr. 250.00
2. Síra Ófeigur Vigfússon
kr. 100.00
Fyrri fjárhæðin er lögð í að-
aldeild nr. 719 hinn 1. febr. s.l.,
en hin síðari hinn 5. apríl s. 1.
Söfnunarsjóður íslands:
Rvík 24/4. ’45
Vilhj. Briem.
50 ára afmæli
Blönduósskirk j u
Þann 14. janúar síðastliðina
var haldið hátíðlegt 50 ára af-
mæli Blönduóskirkju. Sóknar-
kirkjan stóð áður að Hjalta-
bakka, en með landshöfðingja-
bréfi 31. jan. 1894 var flutning-
ur kirkjunnar leyfður að Blöndu-
ósi, sem þá var orðið nokkurt
kauptún. Var þá þegar hafin
bygging kirkju á Blönduósi, og
hún vígð árið 1895.
I tilefni afmælis þessa var há-
tíðamessa flutt í kirkjunni þann
14. jan. svo sem áður segir.
Sóknarpresturinn séra Þorsteinn
B. Gíslason flutti þar ræðu og
minntist þessa afmælis kirkj-
unnar. Sungnir voru tveir nýir
sálmar, sem orktir voru við
þetta tækifæri, og fara þeir hér
á eftir:
ER HNÍGUR SÓL
Sungið við hátíðamessu á
fimmtugsafmæli Blönduóskirkju
14. janúar 1945.
(Lag Lýs milda Ijós).
Er hnígur sól og húmið völdum
nær,
það hjúpar geim.
I húsi Drottins loga ljósin skær,
og lýsa þeim,
er sækja öruggt Sigurhæða til,
þau sveipa geisladýrð hver leiða-
skil.
Þar verður þeim, er syrgja, svöl-
un veitt
og sjúkum þor,
því nálægð Krists fær heimsins
húmi breytt
í himneskt vor.
í hjartans raun er huggun sér-
hvers manns
hin hljóða bæn við fótskör meist-
ans.
Hver þjóð, sem treystir föður-
forsjón hans,
er farsæl þjóð.
Hún byggir hús á bjargi kær-
leikans,
þar brennur glóð,
sem ljóma slær á lýðsinsæfistarf,
svo lifir minning hans við alda-
hvarf.
Hver þjóð, sem gleymir Guðs
síns trú og náð,
er glötuð þjóð.
Þar tvístrast öfl og tapað strið
er háð
við tár og blóð.
En helþung fregn um dauða-
dómsins völd
er dregin skýrt á mannkyns-
sögu spjöld.
Hver einstök sál, er á þann trú-
armátt,
sem aldrei þver,
er kirkja Krists og bendir him-
in hátt
um haf og ver.
Hún vitni ber um lífsins dýrðar-
dag,
um Drottins líkn, um frið og
bræðralag.
Sá andi er frjáls, þótt fjötrað
holdið sé
í fanga kví.
Þótt hrynji múr, um heilög trú-
ar vé
rís hann á ný.
Framh. á 4. síðu.