Kirkjublaðið - 18.06.1945, Blaðsíða 2

2
keraur út hálfemánaðarlega, ca. 25
U58 á ári. Auk þess vandað og stðrt
jólahefti.
Verð kr. 15,00 ár*.
Nýir áskrifendur fá hina prýðilegu
jólabUc blaðsins 1943 í kaupbæti.
Útgefandi og ábyrgðarmaður:
Sigurgeir Sigurðeson, biskup.
Utanáskrift blaðsins er:
KIRKJUBLAÐIÐ
Reykjavik. Pósthólf 532.
TeJdð á móti áskrifendum i
5015 frá kl. 10—12 og 1—6 » h.
íaafoldarprentsmiðja kt
Skreyting
kizkna
Það er átakanlegt að sjá hve
margar íslenzku kirkjurnar eru
kuldalegar, þegar inn í þær er
komið. Og það á vissulega sinn
þátt í því, að kirkjurnar erii
verr sóttar en skyldi og að
menn njóta ekki, og geta ekki
fyllilega notið þess, sem þar
fer fram.
Nokkrar kirkjur eru enn ofn-
lausar. Kaldar kirkjur verða
alltaf óvistlegar og beinlínis
háskalegar heilsu manna. f aðr-
ar vantar ennþá hljóðfæri. En
án hljóðfæris getur hvorki
kirkjusöngur verið í sæmilegu
lagi, né heldur guðsþjónustan
notið sín. Bekkirnir, sem kirkju-
gestum er ætlað að sitja á, eru
sumstaðar með öllu baklausir,
en aðrir svo þröngir og óþægi-
legir, að óviðunandi má kalla.
f stöku kirkjum vantar altar-
istöflu með öllu. Altarisbúnað-
ur er víða svo lélegur, upplitað-
ur, fornfálegur, jafnvel óhreinn,
að stórlýti etu að. Sama er að
segja um skrúða prestsins.
Skírnarfont vantar enn í fjöl-
margar kirkjur. Altarisstjakar
og ljósatæki víða mjög fátæk
leg. Dregla vantar víða á kirkju-
gólf, ekki einu sinni dúkur á
gólfi við altari, eða knébeður
við grátur fóðraður. Kirkju-
klukkur eru margar lélegar og
hljómlitlar og umbúnaður þeirra
allur langt frá því að vera í þvi
lagi, sem þyrfti og ætti að vera.
Og svona mætti lengi telja.
Hvað veldur? Fátækt kirkna
og safnaða, segja margir, og
hafa fram til þessa haft nokkuð
til síns máls. Aðrir benda á, að
kirkjurnar hafi á liðnum öldum
verið rændar og rúðar mörgum
sínum ágætustu og merkileg-
ustu gripum. Þetta er, því míð-
ur, satt. Og það hefir eðlilega
ekki verkað sem hvöt til safn-
aðanna, að leggja sig fram um
að afla góðra gripa til kirkn-
anna, enda um skeið látið óspart
í veðri vaka, að kirkjulegt
skraut ætti ekki heima í lút-
herskum kirkjum og væri bein-
línis syndsamlegt og í ætt við
pápisku. Loks kemur það til
greina, að sjálf kirkjuhúsin
hafa verið og eru enn svo léleg,
að vart er hægt að varðveita
þar dýra gripi óskemmda, og
auk þess hefir svo yfir þeim
gripum vofað hætta af eldi, þar
sem um timbur eða torfkirkjur
er að ræða.
Allt eru þetta ástæður og' af-
sakanir, sgm skylt er að taka
tillit til — en ástæður, sem
jafnframt eru nú að hverfa úr
sögunni.
Efnahagur fólksins hefir stór-
lega batnað, sem betur fer.
Engin ástæða er framar til þess
að ætla, að kirkjur verði rænd-
ar þeim gripum, sem þær nú
öðlast. Fleiri og fleiri kirkjur
eru byggðar úr varanlegu og
óeldfimu efni, og því mun verða
áfram haldið, svo að eldshættan
er að hverfa smátt og smátl
úr sögunni.
Og nú er líka almennt að
vakna nýr áhugi fyrir skreyt-
ingu kirknanna og skilningur-
inn á nauðsyn þess fer ört vax-
andi. Þetta er vel farið. Þegar
bæði áhugi og geta haldast i
hendur má áreiðanlega vænta
góðs árangurs. Að vísu eru tekj-
ur kirknanna enn víðast hvar
allt of rýrar samanborið við
verðlag í landinu og greiðslu-
getu almennings. Á þessu þarf
1 að ráða bót, með löggjöf, ef
söfnuðirnir sjálfir fást ekki al-
mennt til þess að leggja á sig
aukin gjöld til kirkna sinna ó-
tilkvaddir af öðrum.
Hingað, til hefir áhuginn
fyrir skreytingu kirkna aðal-
lega komið fram hjá einstakl-
ingum og félögum, sérstaklega
kvenfélögum, sem mjög víða
hafa lagt fram stórmyndarleg-
an og virðingarverðan skerf til
skreytingar kirknanna.
Mjög margir einstaklingar
hafa einnig orðið til þess, að
gefa kirkjum prýðilega gripi
eða álitlegar fjárhæðir til minn-
ingar um látna ástvini. Þetta er
fagur siður, sem ætti að verða
almennari. Með því að gefa hlut-
aðeigandi kirkju góðan og
smekklegan grip, sem þar varð-
veitist um aldur og æfi til minn-
ingar um horfinn vin, er áreið-
anlega betur varið fé, en til hins
að reisa honum dýran og íburð-
armikinn minnisvarða í kirkju-'
garði, minnisvarða, sem molnar
og hrörnar fyrir tímans tönn
fyr en varii', og sér maður víða
þess átakanlegan vott í kirkju-
görðum landsins.
Þegar ég minnist á kirkju-
garðana, rifjast upp mörg ömur-
leg mynd. Þar þarf einnig víða
að gera stórt átak, að prýða
kirkjugarðana og laga umhverf-
is kirkjurnar. Þar þarf að rækta
skógarlundi og blóm. Og eg leyfi
mér að skjóta því til Ungmenna-
félaganna víðsvegar um land, ao
það væri einmitt prýðilegt verk-
efni fyrir þau, að leita samvinnu
við sóknarnefndirnar um það,
að taka að sér að prýða hina
vanhirtu kirkjugarða, girða þ:í
og rækta þar tré og blóm, gera
þá að einskonar gróðrarstöðv-
um, friðuðum helgum trjálund-
um í hverri sveit.
Að endingu .vil ég drépa a
það, að ein hin fegursta skreyt-
ing kirkju við ýmsar hátíðleg-
ar athafnir, er þar fara fram,
svo sem fermingu, hjónavígsl-
ur og jafnvel greftranir, er að
prýða þá kirkjurnar með lifandi
blómum. Þetta hefir verið van-
rækt miklu meira en skyldi. En
kæmu upp trjá- og blómagarð-
ar umhverfis kirkjurnar, verður
slík skreyting kirkna hvor-
tveggja í senn handhæg og fyr-
irhafnarlítil.
Smekkleg skreyting kirkn-
anna. og umhverfis þeirra er
veigameira atriði en menn
SKAPSTILLING
Grein þessi er útdráttur úr stól-
ræðu eftir amerískan prest James
Gordon Gilkey að nafni og birt-
ist hún í bókinni „Úrvals stól-
ræóur ársins 19UU“.
Þeir menn eru ófáir, ekki sízt
nú á tímum, sem eru vanstilltir í
skapi og uppstökkir. Margirfinna
sárt til þessa sjálfir og vildu
gjarna öðlast meiri sjálfsstjórn
og skapsmunajafnvægi. En er
það hægt? Og hvernig á þá að
fara að því?
Vel má vera, að stundum séu
þetta einkenni þeirrar tauga-
veiklunar, sem aðeins er á færi
lækna og sérfræðinga að ráða bót
á. En mjög oft eru skapbrestir
þessir þannig, að það er á færi
okkar sjálfra að ráða við þá, og
er í því sambandi gott að hug-
festa þrjár meginreglur, sem oft
geta að góðu haldi komið, enda
byggðar á aldalangri reynslu
mannanna.
Þessi er hin fyrsta: Reyndu að
gera þér rétta grein fyrir lífi
þínu. Fjölda manns finnst þeir
alltaf vera í önnum, og allt steðja
að þeim á einu og sama augnabliki,
svo að þeir sjái ekki út úr því,
sem þeir þurfi að gera. Þetta veld-
ur þeim óróleika og geðstirfni.
Þessar ofannir og öfþreyta eru
harla algeng fyrirbrigði. En
þetTa eru eigi að síður hlutir, sem
menn aðeins telja sér trú um og
ergja sig yfir að óþörfu. Enginn
er í raun og veru svo önnum
hlaðinn, að margt kalli að í einu.
Hafið þið séð stundaglas? Það
er hin rétta mynd af lífinu. Píp-
an, sem tengir saman belgi þess,
er svo mjó, að þar kemst aðeins
eitt sandkorn um í senn. Hversu
önnum hlaðinn sem þú ert, þá
koma hin líðandi augnablik ætíð
í óslitinni röð og aldrei nema eitt
í senn. Og augnablikin færa þér
verkefnin á nákvæmlega sama
hátt — aðeins eitt í einu. Og þetta
verðun/við að skilja. Að hugsa
um margt í senn, gerir aðeins illt
verra og kemur okkur úr öllu
j afnvægi.
Sjálfur hefí ég oft mikið að
gera. En ég geri mér fulla grein
fyrir því, að verkefnin koma til
mín í tímaröð, aldrei nema eitt í
senn, eins og sandkornin í stunda-
glasinu. Eg tek því öllu með fullri
ró, afgreiði verkefnin eitt og eitt
í senn frá morgni til kvölds, og
er furðu lítið þreyttur að dags-
verki loknu.
Ef þér finnst skapstilling þín
vera á þrotum og ótal störf steðja
að þér í senn, skalt þú minnast
líkingarinnar um stundaglasið.
Það sýnir þér sanna mynd af líf-
inu.
Hið annað boðorð, sem vert er
að muna, er þetta: Reyndu að
gjöra sér Ijóst í fljótu bragði.
Að leggja fram til þess fé og
starf er beinlínis sálubót. Og þa
fyrst fer okkur að þykja vænt
um kirkjuna okkar þegar við
sjálf höfum gert eitthvað fvrir
ba«a. S. Y.
draga úr kröfum þínum til ann-
arra. Hverjar eru slíkar kröfur?
Þær eru margar. Ein er sú, að
krefjast athygli og lofs annarra
manna. Eftir þessu sækjast börn-
in harla mjög' og reyna ekki að
leyna því, heldur kannast hrein-
skilningslega við það í verki. .—
Öðru máli gegnir um okkur, sem
fullorðnir erum. Við gerum þess-
ar kröfur í laumi, ef til vill stund-
um óafvitandi :— en gerum það
samt. Við þolum yfirleitt illa að
gengið sé fram hjá okkur og við
vanmetin.
En hver verður svo reyndin?
Fáum við yfirleitt uppfylltar
þær kröfur um viðurkenningu og
þakklæti, sem við gerum til ann-
arra? Venjulegast ekki. Og þetta
er það súra epli, sem við verðum
að bíta í. Þegar við fáum ekki það
endurgjald, sem við teljum okkur
hafa verðskuldað (og verðskuld-
um oft og tíðum), þá fyllumst við
gremju og skapæsingi.
Leiðin til þess að komast hjá
þessum skaphrellingum er blátt
áfram sú, að vera ekki sífellt að
búast við hrósi og viðurkenningu
annarra. Eg las fyrir mörgum
árum grein með þessari einkenni-
legu fyrirsögn: Enginn dregur
fisk úr dauðum sjó. Það mundi
spara mörgum óþarfa hugsýki og
þung heilabrot, ef þeim lærðist að
hætta að dorga eftir þeim fiski,
sem alls ekki fyrirfinnst á mið-
um þeirra.
Síðasta reglan er þessi:
Reyndu, hvað sem það kostar,
að láta sjóndeildarhring þinn
ekki þrengjast og minnka.
Mörgum hættir til þess með
aldrinum að verða smátt og smátt
þröngsýnni unz sjóndeildarhring-
ur þeirra takmarkast gjörsam-
lega af smásmugulegum, persónu-
legum hugðarefnum. Allt snýst
um mann sjálfan.
Ýmsum verður þetta ósjálfrá^
og án þess að þeir geri sér það
ljóst. þeir telja sjálfum sér trú
um, að þeir séu að verða gamlir,
starfsþrekið að minnka og því
þurfi þeir að fara að hlífa sér.
— Síðan hætta þeir störfum að
mestu, og vanrækja að fá sér
nokkuð í staðinn, sem þeir geti
bundið hugann við.
Á þennan hátt-verða' þeir
smám saman og án þess að þeir
taki eftir því, sérgæðingar, sem
ekki hugsa um annað en sjálfa
sig. Afleiðingin verður sú, að
þeir verða geðstirðir og skortir
skapsmunajafnvægi. — Hvers
vegna ? Vegna þess að þeir hugsa
eingöngu um sjálfa sig. Vilt þú
komast hjá slíkri ógæfu í elli
þinni? Reyndu þá hvað sem það
kostar, að forðast að láta sjón-
hring þinn þrengjast.
Setjum nú svo, að þú viljir
þetta. Hvar áttu þá að leita hjálp-
ar þér til þess að öðlast skap-
stilling og festu? Þú skalt iðug-
lega fara til kirkju. Þar ertu laus
við glaum og skarkala hins dag-
lega lífs. Þar getur þú öðlast þá
hugarró, sem þú þráir. Þar sam-
Rausnarlegar
gjalir
Á undanförnum árum hafa
Þingeyrarkirkju í Dýrafirði
borizt margar veglegar gjafir,
sem vel sýna hlýhug sóknar-v
manna til kirkju sinnar.
Samkvæmt bréfi frá/formanni
sóknarnefndarinnar á Þingeyri
segir frá eftirtöldum gjöfum til
kirkjunnar á tímbilinu 1942—
1944.
Kvenfélagið Von á Þingeyri
gaf dregil mjög vandaðan á
gólf kirkjunnar, er mun kostað
hafa stórmikið ffé.
Börn Jónínu sál. Benjamíns-
dóttur gáfu skírnarfont gjörð-
an af Ríkarði Jónssyni, mynd-
skera, til minningar um móður
sína. Er þetta hinn ágætasti
gripur og fylgir honum kristals-
skál og fagur dúkur.
Hjónin Jóhanna Guðmunds-
dóttir og Steinn ólafsson bak-
arameistari gáfu til minningar
um Gunnhildi dóttur sína 300
krónur í sérstakan sjóð, er verja
á til skreytingar kirkjunni.
Þeim sjóði hefir síðan áskotn-
ast 100 króna gjöf frá Á. N.
Þá hefir Samson Jóhannsson
og börn hans gefið kr. 100.00
minningargjöf um konu hans,
Bjarneyju Sveinbjörnsdóttur.
Ennfremur hafa þessar gjafir
og áheit borizt kirkjunni.
Á. B. kr. 20.00. J. S. kr.
10.00. H. St. kr. 50.00. Didda
kr. 10.00. M. D. kr. 140.00.
Sjúklingur kr. 10.00. St. Ó. kr.
25.00 og N. D. kr. 70.00.
Sóknarnefnd Þingeyrar hefir
beðið Kirkjublaðið að færa öll-
um þessurh gefendum innilegar
þakkir fyrir þesar rausnarlegu
gjafir.
einast þú öðrum í tilbeiðslu og
bæn og beinir huganum að sjálf-
um kjarna lífsins og tilverunnar.
Ef þú gerir þetta, munt þú finna
nálægð og hjálp Guðs. Hann opn-
ar þér nýja innsýn að kjarna lífs-
ins. Hann fyllir hug þinn hátíð-
legri lotningu fyrir helgi tilver-
unnar.
Þreyttir á sálu af óðagoti og
hraða hins daglega lífs, finnum
við þó óljóst til þess, að það
hljóti að vera hægt að draga sig
út úr þessari hringiðu og lifa
kyrrlátara og sælla lífi. Og við og
við hittum við fólk, sem hefur
raunar verulega tekizt þetta. Og
það eru engir slæpingjar eða
hengilmænur eða draumóramenn.
Þvert á móti. Þetta er hið starf-
samasta fólk, sem í engu lætur
sitt eftir liggja. Þetta eru mebn,
sem bera byrðar lífsins án þess
að kikna undir þeim. Við erum
þreytt og örmagna, vanstillt og
önug. Þeir eru stillingin og hóg-
værðin sjálf, og eiga hinn dýr-
mæta frið í sál sinni.
Hvernig hafa þeir unnið slík-
an sigur? Þeir hafa fundið Guð,
og til hans sækja þeir þrek og
vizku og geðstilling. Þenna sig-
ur getum við öll unnið. Friður
Guðs, sem er æðri öllum skilningi,
getur fyllt hverja einnustu sál.
(Lausl. þýtt).
S. V.