Kirkjublaðið - 20.09.1948, Blaðsíða 1

VI. árg.
Mánudagur, 20. september 1948.
12. tbl.
Grindavíkurkirkja
Kirkja þar var að fornu helguð
með Guði sælli Maríu, Jóni post-
ula, Stefáni, Ólafi konungi, Blasi-
usi biskupi, Þorláki biskupi og
beilagri Katrínu. Hennar er getið
í kirknaskrá Páls biskups um
1200.
1 Grindavík er prestssetur en
útkirkja þaðan er í Kirkjuvogi í
Höfnum.
Auk þessara kirkna hafa fyrr-
um verið kirkjur í þessu presta-
kalli á Kirkjubóli og Galmatjörn.
Ennfremur getur Vilchinsmál-
dagi um Maríukirkju á Hólmi og
Maríukirkju í Kvikuvogi. Þessir
síðasttöldu bæir munu nú ekki
vera byggðir og er mér ekki ljóst
hvar þeir hafa stáðið. Má því
vera, að þeir hafi ekki tilheyrt
núverandi Grindavíkurpresta-
kalli. En um það hefði ég gjarna
viljað fá upplýsingar frá kunn-
ugum mönnum.
Núverandi kirkja í Grindavík
er safnaðarkirkja og reist árið
1909 og kom í stað kirkjunnar á
Stað, er lögð var niður með stjr.-
br. 26. sept. 1906. Kirkja þessi
er ekki stór en snoturt hús og
vandað. Hún er með lítilli for-
kirkju, turni og kórstúku. Kirkj-
an er timburkirkja járnklædd
utan og er vel við haldið.
Hálfrar aldar afmæli
Ólafsvallarkirkju
Sunnudaginn 29. ágúst síðastl.
var minnst 50 ára afmælis Ólafs-
vallakirkju í Árnesprófastsdæmi
með hátíðaguðsþjónustu í kirkj-
unni. Biskup Islands og sóknar-
presturinn, séra Gunnar Jóhann-
esson önnuðust guðsþjónustuna
en kirkjukórinn söng. Minning-
arhátíð þessi var fjölmenn og
hin ánægjulegasta.
Að lokinni guðsþjónustu var
sezt að kaffidrykkju í skólahúsi
hreppsins og margar ræður flutt-
ar.
Ólaf svallaki^kj a er timbur-
kirkja járnvarin utan og með
turni á mæni. Hún er enn all-
stæðilegt hús, enda prýðilega hirt.
SIGURGEIR SIGURÐSSDN BISKUP:
Fjársióðurinn og hjartað
.*
PREDIKUN FLUTT í HAUKADALSKIRKJU SUNNUDAGINN 5.
SEPT. 194B Á BGG ÁRA DÁNARAFMÆLI ARA PRESTS
HINS FRÚÐA ÞDRGÍLSSDNAR
Því að þar sem fjársjóður
þinn er, þar mun hjarta
þitt vera“. (Matt. 6. 21.).
Átthagaþrá og heimþrá Islend-
ingsins er við brugðið. Þessi til-
finning í brjósti hans á sínar eðli-
legu ástæður. Land vort er svip-
mikið og fagurt land, talar sterku
máli og mótar fast mynd sína í
hug og hjarta barna sinna.
Heima, þar sem barnsskónum
var slitið, eru líka margar aðrar
minningar, „sem hjartað á bágt
með að gleyma“. Minningarnar
frá þeim dögum, er heiðríkast var
yfir og sólbjartast. Þar var margt
dýrmætt, sem unnað var og þráð,
og því varð flestum sameiginlegt,
er þeir horfðu heim í anda, að
þeim fanst hlíðin, í þeim skiln-
ingi fögur.
„Því að þar, sem fjársjóður
þinn er, þar mun hjarta þitt
vera“.
Sérhver maður á sinn heim,
heim hugðarefna og hugsjóna.
Ef einhver væri, sem ekki ætti
sér slíkan heim, væri hann illa
kominn. Þá væri lífið honum
dauflegt, tómt og gleðisnautt.
Það er gaman að taka eftir því,
hversu vel menn una í þessum
innri heimum. Sá, sem á fagra
og stóra hugsjón, hann getur
ekki án þess verið að sökkva sér
niður í íhugun um það hvernig
hana má framkvæma, og hafi
hann fundið leiðina til þess þá
neytir hann krafta sinna, sem
bezt hann getur, unz markinu er
náð. Skáldin, listamennirnir, hug-
sjónamennirnir og fræðimennirn-
ir dvelja allir löngum í þessum
heimum. Þeir jafnvel gleyma um-
hverfi sínu, verða draumlyndir,
fara einförum, hlusta eftir kalli
huldukonunnar, eins og íslenzka
góðskáldið forðum. „Því að þar
sem fjórsjóður þinn er, þar mun
hjarta þitt vera“.
Það er líka oft eftirtektarvert
og ánægjulegt að sjá hina ungu
stefna til stórra hluta og sækja
fram til óskalanda sinna. 1 námi,
í þjálfun hugar eða handar, eða
á annan hátt. Ég þekkti ungan
flugmann, sem naumast naut
svefns né hvíldar við flugnámið
af löngun eftir því að komast aft-
ur sem fyrst upp í háloftinu og
læra þar listir flugsins. Og sem
betur fer er það svo, að hugsjón-
irnar stefna hátt og eiga að
stefna hátt, þá er þess að vænta
að þær leiði til heilla og blessun-
ar, bæði fyrir einstaklinga og
þjóðir.
Ef fjársjóðirnir, sem eftir er
keppt hinsvegar eru fólgnir í upp-
fylling eða fullnæging lægri til-
hneiginga og hvata, eins og vissu-
lega oft á sér stað, þá sýkist
hjartað og spillist, „því að þar
sem fjársjóðurinn þinn er þar
mun hjarta þitt vera“.
Eftirsóknarefnin eru næsta ó-
lík. Og gæfa eða ógæfa mann-
kynsins er í raun og veru í réttu
hlutfalli við þau. Ef keppt er
eftir ytra valdi og jarðneskum
fjármunum, þá leiðir af því hina
hörðustu og óvægustu samkeppni.
Þá er um að gjöra að sópa til sín,
reisa kornhlöður, byggja hallir,
tryggja valdið ,jafnvel á hinn
miskunnarlausasta hátt, ef þörf
gerist. Fara í styrjöld. Því ekki
það. Eyða byggðum og borgum.
Brjóta niður híbýli manna og
hamingju — taka eignir og líf,
ef valdastóllinn gæti, við það,
orðið öruggari og sterkari.
Vér, sem nú lifum, höfum séð
skíra mynd af þessu kappi í
heiminum. Og enn er þessi þrá
ekki stillt eða stöðvuð. Stjórn-
málabaráttan hér hjá oss og út
um víða veröld er í raun og veru
sönnun þess. Hún sýnir hvað
innra fyrir er „því að þar sem
fjársjóður þinn er, þar mun
hjarta þitt vera“.
Og öll erum vér nú sammála
um það, að eftirsóknamefnin
þurfi að breytast. Að festa og
rósemi þurfi að komast á hug-
ann eftir alla þá lausung og upp-
lausn, sem vér höfum verið undir
seld hin síðari ár. Mannshugur-
inn þarf að breytast. En hann
getur ekki breyzt nema því aðeins
að hann öðlist nýja útsýn, fái ný
viðfangsefni og ný eftirsóknar-
efni. — „Því að þar sem fjár-
sjóður þinn er þar mun hjarta
þitt vera“.
Það var engin tilviljun að það
skyldi vera Jesús Kristur sem
sagði þessa setningu um fjársjóð-
inn og hjartað. Hann skildi hina
miklu alvöru sem í orðunum felst.
Hann sá sannleikann á bak við
þessi orð, er hann hugsaði um
týnda soninn, eða ríka ungling-
inn, eða breyskan og hrösulan
meðbróðurinn. Hann vissi, að
fjársjóðinn og hjartað var ekki
unnt að skilja að.-----
Mér finst að hugleiðing um
fjársjóðinn og hjartað eigi vel við
hér 1 Haukadalskirkju í dag, er
vér minnumst þess, að átta aldir
eru liðnar frá dánardegi Ara
prests Þorgilssonar hins fróða.
Haukadalur út af fyrir sig er ís-
lenzku þjóðinni fjársjóður. Við
þenna stað eru tengdar minning-
ar, sem oss eru dýrmætar og
vissulega liggja héðan góðir
þræðir ofnir í sögu þjóðar vorrar.
Á síðari hluta 11. aldar eða um
1074, kom hingað í Haukadal
ungur drengur, 7 ára gamall, er
á barnsaldri misti föður sinn í
sjóinn. Þetta var Ari. Það er eins
og falleg birta ljómi yfir þessum
orðum hans í Islendingabók: „Ég
kom til Halls, 7 vetra gamall,
eftir það að Gellir Þorkelsson
föðurfaðir minn og fóstri and-
aðist og var þar 14 vetur“.
Haukadalur varð hlýr og góð-
ur samastaður. Og hér tók dreng-
urinn skjótt að safna sér fjár-
sjóðum. Þegar á unga aldri tengd-
ist hjarta hans þessum fjársjóð-
um. Hann nam hér sagnir og ljóð
og þá tungu, sem hann ritaði á
fyrstur manna „hér á landi“,
samkvæmt því er Snorri Sturlu-
son segir. Hér jók hann við fjár-
sjóði sína dag frá degi í um-
gengni við hina fróðustu og á-
gætustu menn og öðlaðist síðar
tignarheitið — faðir hinnar ís-
lenzku sagnaritunar. Og það er
gott þess að minnast, að í raun
og veru öðlaðist Ari prestur fróði
fjársjóði sína í skauti íslenzkrar
kristni og kirkju. Islendingabók
ber þess skírastan vott. Hann tók
sjálfur prestsvígslu og var í nán-
um kynnum við ýmsa ágætustu og
lærðustu menn íslenzku kirkjunn-
ar t. d.: Sæmund prest Sigfússon
hinn fróða og biskupana í Skál-
holti og Hólum eins og kemur
fram í upphafi Islendingabókar,
þar sem hann segir: „Islendinga-
bók gjörði ég fyrst biskupum
órum Þorláki og Katli og sýndi
bæði þeim og Sæmundi presti".
Sannleiksást hans var í innzta
samræmi við hugsjón kristin-
dómsins. Hann segir: „En hvat
er missagt er í fræðum þessum,
þá er skylt að hafa það heldur er
sannara reynist".
*
Fjársjóður Ara prests fróða
varð svo stór, að þegar hann lauk
ævistarfi sínu og hvarf frá því
af þessum heimi, þá skyldi hann
þjóð sinni eftir ómetanlegan arf,
sem hélt áfram að vera henni dýr-
mætur fjársjóður er aldir liðu
fram. Sá fjársjóður átti eftir að
Framh. á 3. síðu.
Kirkjan i Haukadal.
\