Kirkjublaðið - 29.08.1949, Blaðsíða 2

2
KIRKJUBLAÐIÐ
kemur út hálfsmánaðarlega, ca.
25 blöð á ári. Auk þess vandað og
stórt jólahefti. Verð kr. 15.00 árg.
Útgefandi og ábyrgðarmaður:
Sigurgeir Sigurðsson, biskup.
Utanáskrift blaðsins er:
KIRKJU B’LA’ÐIÐ
Reykjavík. — Pósthólf 532.
Tekið á móti áskrifendum í síma
Isafoldarprentsmiðja h.f.
Samfélag heilagra
Ef ég ætti að skýra frá því,
sem ég þrái og hefi þráð einna
heitast, eigi aðeins meðal safn-
aða minna og sóknarbarna, held
ur einnig meðal annara, sem
orðið hafa á lífsleið minni, þá
væri það brot, — um meira get-
ur eigi verið að ræða, — af sam-
félagi heilagra á þessari jörð,
sem meikii það, að komast í lét hann ekki af prestskap fyrr
kynm við það og fá hlutdeild í en hann var 73 ára gamall.
Séra Friðrik fæddist í Reykja-
vík 9. júní 1872. Foreldrar hans
voru Hallgrímur Sveinsson
Séra Friðrik Hallgrímsson
In memoriam
Með stuttu millibili hafa lát-1 snemma hafði hann af því hið
izt þrír merkir þjónar íslenzku
kirkjunnar, þeir séra Páll
Sigurðsson í Bolungarvík, séra
Þorsteinn Briem f. prófastur
og séra Friðrik Hallgrímsson.
Séra Friðrik Hallgrímsson
starfað lengst þeirra allra, enda
því bezta, sem með hverjum
einum býr.
Það kann að vera lítið sak-
laust barn, piltur eða stúlka,! biskup og kona hans Elina
maður eða kona, aíveg jöfnum jMarie Bolette (f. Fevejle). Hann
höndum. Allt þetta fólk er hrös- ( ólst upp í foreldrahúsum og
ult eins og ég, veikleikanum,
naut þar fyrstu fræðslu, og í
skammsýmnni og breiskleikan- barnaskóla Reykjavíkur var
um háð eins cg ég. En samfélag , hann í þrjú ár. Einnig naut
heilagra í þeim skilningi, sem.hann tilsagnar séra Árna Jóns-
ég á við, er að finna og njóta sonar prófasts frá Skútustöð-
af hálfu annara, í því bezta og um.
göfugasta, sem með honum býr | Vorið 1884 gekk hann inn j
og hveijum sem er. Má með Lærða skólann í Reykjavík og
sanni segja, að í rauninni sé tók þar stúdentspróf vorið 1891.
aldiei boðlegt öðrum annað en Samsumars hóf hann guðfræði-
nám við Kaupmannahafnar há-
hið bezta, sem með manni býr.
Hið bezta, — brot af samfé-
lagi heilagra, — finnst í ástar-
orði, í þéttu og heitu handtaki,
skóla og lauk þar embættis-
prófi vorið 1897. — Veturinn
1897—’98 stundaði hann
1 falslausum vinarkossi, í mildu kennslu við barnaskólann og
og blíðu brosi, í hverjum votti kvennaskólann í Reykjavík. Að-
elskunnar sem er. Af því að ég ■ allega kenndi hann þar kristni-
er ekki hættur leitinni meðal1 fræði. Jafnframt tók hann þátt
safnaða minna og sóknarbarna ! j kristilegu starfi í bænjmn og
frá fyrri og seinni tíð og finnlhélt þá ásamt fleirum uppi
löngum og hefi fundið það sem barnaguðsþjónustum, því að
ég er að leita að, kýs ég enn,
fyrst heilsan leyfir, að vera
þjónandi prestur. Að samfélagi
heilagra hefi ég stöðugt verið
að leita meðal sóknarbarna
minna og annara, sem ég hefi
náð til, að því sem er gulli dýr-
mætara, að þeim fjársjóði í
mesta yndi að starfa fyrir börn
og unglinga.
Hinn 8. okt. 1898 skipaði
landshöfðinginn hann til þess að
vera prest við Holdsveikraspít-
alann í Lauganesi, sem þá hafði
nýlega verið reistur. Miðviku-
daginn 12. sama mánaðar vigði
faðir hans, lierra Hallgrímur,
hann prestsvígslu í dómkirkj-
unni í Reykjavík. — Kom það
fljótt í ljós hver hæfileikamað-
ur séra Friðrik var í prestsstarf
inu. Skyldurækni hans og á-
huga var viðbrugðið og varð
hann þegar einkar vinsæll í
starfi sínu. Hinn 24. júní 1899
var hann settur sóknarprestur
í Útskálaprestakalli og veitt
haföi ■ Prestakallið, 8. júní 1900. —
Urðu þar fljótt margir í söfn-
uðunum vinir hans og samherj-
ar og enn í dag eru þar fjölda
margir sem minnast hans með
þakklæti. Sendi söfnuðurinn
blómsveig á kistu hans og nú-
verandi sóknarprestur Útskála
var mættur við útför séra Frið-
riks, sem fulltrúi hinna mörgu
sem þar eiga um hann góða og
fagra minningu.
Séra Friðrik kvæntist 5. júlí
1900, Bentínu Hansínu Björns-
dóttur bónda og hreppstjóra í
Búlandsnesi við Djúpavog,
Gíslasonar. —
1 Útskálaprestakalli starfaði
séra Friðrik aðeins í 3 ár. Fékk
hann þá lausn frá embætti, en
gerðist árið 1903 prestur safn-
aða hins evangelisk-lútherska
kirkjufélags Islendinga í Vest-
urheimi í Argylebyggð í Can-
ada.
Þegar séra Jóhann Þorkelsson
dómkirkjuprestur fékk lausn
frá embætti, urðu ýmsir vinir
og frændur séra Friðriks hér
heima á Islandi til þess að senda
honum tilmæli um að sækja um
Ef ég kynni að fella ástarhug
til lítils, góðs barns eða barna
vina minna, ætti ég þá að hætta
að elska það, þegar það vex upp
og verður að fulltíða manni og
konu? Ef svo væri, væri það
rauninni, sem ekki fær grandað næs1:a URóarlegt lögmál. Ég
mölur eða ryð, að því bezta hjá
hverjum, er vera skyldi. Og í
elsku sinni og dásamlegri hand-
léiðslu fer alvís og algóður Guð
ótal leiðir og löngum fyrir
manna sjónum ólíklegustu leið-
ir til að hjálpa sínu breyzka
barni til æðri fullkomnunar,
gegnum gleði og sorgir, til-
hlökkun og vonbrigði, hrasanir
og breyskleik. Og enginn eðlis-
munur er á manni, hvort hann
er maður eða kona, piltur eða
stúlka, barnið í vöggunni, full-
tíða, starfandi maður eða hið
hruma, ósjálfbjarga gamal-
menni Hjá öllum er það mann-
leg sál, sem máli skiptir, en ekki
hið ytra gerfi.
hefi löngum fellt ástarhug til
lítilla barna vina minna, séð þau
vaxa upp fyrir augiun mínum,
og einatt haft nokkur afskipti
að þeim, meiri og minni. Það
væri undarlegt, ef ég ætti að
hætta að elska þau og finna
yndi í samfélagi þeirra, þegar
þau verða stór.
I óspilltri barnslundinni finn
ég brot af samfélagi heilagra
á þessari jörð, í því sem minnir
á einlægni barnsins, í trúnaði,
í tryggð og trausti hjá hinum
fulltíða, körlum og konum, í
heilbrigðri, þakklátri gleði
æskumannsins fyrir þá náðar-
gjöf að vera til, í hljóðum, þol-
inmóðum harmi hins mædda
manns, í þakklæti fyrir samúð
eða veittar velgerðir, í þolin-
móðri bið hins hruma gamal-
mennis eftir lausninni frá þess-
um dauðans líkama.
Ég hefi löngum hrærst í mín-
um huga við samfélag heilagra
á þessari jörð og fengið að njóta
yndis í því samfélagi. I því hef-
ir falist fyrir sjálfan mig heil
kenning og þá mátt sjá og vita
eins og opnar dyr inn á fyrir-
heitsins lönd, þar sem hið ófull-
komna, sem hér er, verður full-
komið. Og ég fagna við þá trú
og öruggu vissu, að það sem
hér löngum, þrátt fyrir þrá og
viðleitni til æðri fullkomnunar,
blettast af syndum og sora
verði hreint, fagurt og full-
komið, líkt og heiðríkt himin-
hvolfið í sinni óendanlegu hæð
og dýpt til dýrðar Drottni um
eilífar aldir.
Séra Halldór Jónsson,
Reynivöllum.
prestsembætti við dómkirkjuna.
Hugur hans og fjölskyldu hans
leitaði heim og þar kom að hann
ákvað að sækja. Hlaut hann
kosningu og veitingu fyrir 2.
prestsembættinu við dómkirkj-
una 29. júní 1925.
Það var mikill fögnuður vina
séra Friðriks og raunar flestra
Reykvíkinga þegar hann kom
aftur heim ásamt fjölskyldu
sinni: frú Bentínu konu sinni
og 5 börnum þeirra.. Guðsþjón-
ustur hans urðu mjög fjölsóttar
og góðvild hans og einlægni í
prestsstarfinu laðaði alla að
honum. Hann fagnaði því að
vera kominn heim aftur, þótt
hann saknaði hinsvegar mjög
safnaða sinna og vina í Vestur-
heimi, enda varð sambandið
milli hans ög þeirra, sem hann
starfaði þar fyrir, einkar hlýtt
og ánægjulegt í alla staði. Enn
í dag á séra Friðrik aðdáendur
og vini vestra, sem aldrei munu
gleyma honum.
- Þeir sýndu það oft söfnuðirn-
ir, sem hann starfaði hjá í Vest-
urheimi að þeir kunnu að meta
starf hans og minntist séra
Friðrik þess oft hve einlæga og
góða vini hann hefði átt þar.
Allri hinni íslenzku þjóð er í
fersku minni starf séra Frið-
riks í dómkirkj usöf nuðinum.
Hann átti vinsældum ajð fagna,
sem prédikari. Börnin báru
nafn hans á vörum og hlökk-
uðu alltaf til er þau áttu von á
að fá að hlusta á hann í út-
varpinu. En þar talaði hann oft
við þau og annaðist mörgum
sinnum barnatímana þar, sem
hann sannarlega átti sinn þátt
í að gjöra vinsæla. ,
Séra Friðrik unni prestsstarf-
inu og þá var hann jafnan glað-
astur er mest var að starfa.
Hann var líka mjög heilsugóð-
ur og léttur í lund. Hann átti
gleði hins kristna manns. Þess
vegna birti í raun og veru alls
staðar þar sem hann kom. Hann
átti kýmnigáfu en notaði hana
þó ekki til þess að særa, heldur
til þess að gleðja og reka á burt
ólund og hugarvíl.
Embættismaður var séra
Friðrik með ágætum: starfsam-
ur, áhugasamur, félagslyndur
og ríkur af þrá eftir að fegra
og bæta lífið í kring um sig.
Formfastur var hann. Embætt-
isbækur og plögg í þeirri reglu
að fágætt er. Hann þoldi ekki
að sjá óreiðu í skrifstofu starfi.
Lítill blaðsnepill, sem geyma
þurfti, en var að flækjast, gat
orðið honum mikið aðfinnslu-
efni. Hver hlutur á sínum stað.
Og sérhvert verk svo vel unnið,
að eigi yrði að fundið.
Pi’ófastur í Kjalarnespró-
fastsdæmi var séra Friðrik
skipaður 27. maí 1938 og dóm-
prófastur í Reykjavík 1. marz
1941.
Jafnframt prestsstörfunum í
dómkirkjusöfnuðinum var séra
Friðrik aftur prestur við Laug-
arnesspítala og Kópavogshæli
frá 1928. Þá gegndi séra Frið-
rik enn ýmsum trúnaðarstörf-
um. Hann átti sæti í stjórn
Prestafélags íslands um all-
mörg ár. I útvarpsráði var
hann 1930—1935. Hann var um
skeið- formaður í ensk-íslenzka
félagihu „Anglia“. Hin síðari
ár var hann ritari Þjóðræknis-
félags Islendinga og rækti öll
þessi störf með mikilli prýði.
Hann kunni manna bezt fagra
framgöngu. Hann kunni að taka
þátt í gleði og hamingju ann-
ara manna, en líka að taka bróð-
urlega í hönd þeirra, sem báru
byrði harma og lífserfiðleika.
Séra Friðrik ritaði margar
bækur fyrir börn, sem urðu
mjög vinsælar. Hann samdi
meðal annars Kristinn fræði,
bók handa fermingarbörnum,
sem víða er notuð í landinu.
Kona séra Friðriks var hon-
um samhent og var heimilí
þeirra með fögrum svip. Húu
lifir mann sinn ásamt börnum
þeirra öllum. Séra Friðrik var
frábær heimilisfaðir. Enda rík-
ir sár harmur í hópi ástvina
hans næi’ og fjær við fráfall
hans.
Starfsbræður séra Friðriks
eiga um hann hina fegurstu
minningu og blessa látna bróð-
urinn og vininn.
Kirkja Islands óskar sér þess
að eiga marga þjóna líka hon-
um. Þá mun vel fara. Þá muu
verða bjart yfir framtíðarstarfi
í víngarði hennar.
Rödd séra Friðriks er þögn-
uð. En minning hans lifir — og
víða munu frækornin, sem hanu
sáði, bera ávöxt.
Hann átti bjartsýni í orðsins
bezta skilningi. Hann var trú-
aður. Þessvegna hafði hann^
eins og vitur maður sagði, „ráð
á að vera frjálslyndur".
Hann trúði því að föðurást
Guðs og kærleiki gæti aldreí
brugðist. Og í dauðanum horfðl
hann hugrór heim í trausti og
trú. S. S.
-------—-—
KIRKJURITIÐ
Kirkjuritið 2. hefti þessa ár-
gangs er nýlega komið út. Er
það fjölbreytt að efni og flytur
bæði greinar og ljóð. Af grein-
um má nefna: Sáluhjálparstarf
í Svíþjóð eftir séra Benjamíu
Kristjánsson. Norðan úr fá-
ménninu, eftir séra Jónmuná
Halldórsson. Hvar var síðastl
sigurinn unninn eftir séra Frið-
rik J. Rafnar vigslubiskup.
Náðar gáfa veikleikans eftir
séra Ölaf Ólafsson. Grein um
séi’a Pál Jónsson í Viðvík ásamt
prédikun eftir hann. Utanlands
og innan eftir ritstjórann. Hug-
vekja eftir Brynleif Tobíasson.
Gamla versið í Hlíð eftir Svein-
björn Guðmundsson, fréttir og
fleira.
Sálmar og ljóð eru í ritinu eft-
ir Valdimar Snævarr, séra
Magnús Guðmundsson, séra Sig-
urð Norland o. fl.