Kirkjublaðið - 28.09.1953, Blaðsíða 4

Hrein og flekklaus guð-
rækni fyrir Guði og föður er
þetta að vitja munaðarlausra
og ekkna í þrengingumþeirra
Mánudagur 28. september 1953
— og varðveita sjálfan sig
óflekkaðan af heiminum.
(Jakobsbr. 1. 27.)
Holtastaðakirkja 60 ára
Hinn 5. júlí s.l. var 60 ára af-
mælis Holtastaðakirkju minnzt
með guðsþjónustu og samkomu
í kirkjunni. Safnaðarmenn fjöl-
menntu mjög og margt var þar
góðra gesta, þeirra á meðal voru
prófastshjónin frá Steinnesi,
fyrrverandi prófastur sr. Björn
Stefánsson og kona hans og srv
Pétur Ingjaldsson. Alls voru
þarna samankomnir um 130
manns.
Sr. Þorsteinn B. Gíslason
prófastur setti í guðsþjónust-
unni hinn nýskipaða prest, sr.
Birgi Snæbjörnsson, inn í em-
bætti, og fluttu þeir báðir pré-
dikanir. Söng annaðist söngkór
Holtastaðakirkju, en kórinn
naut á s.l. vetri ágætrar leið-
sagnar Kjartans Jóhannssonar.
Frú Sigríður Árnadóttir á
Geitaskarði lék á orgelið í for-
föllum kirkjuorganistans, Gerð-
ar Aðalbjarnardóttur á Gunn-
steinsstöðum. Var hvort tveggja
með prýði af hendi leyst.
Kirkjan var fagurlega skreytt
og höfðu konur úr kvenfélaginu
annazt það. Kvenfélagið sá og
um mjög höfðinglegar veiting-
ar að messulokum. Öllu þessu
mikla starfi höfðu konurnar
bætt á vorannir sínar, sem þó
voru ærnar fyrir.
Að veitingum þegnum var á
ný gengið til kirkju og hófst
þar sérstök minningarathöfn,
sem formaður sóknarnefndar,
Hilmar Frímannsson bóndi að
Fremstagili, setti og stjórnaði.
Flutti hann snjallt erindi, er
sýndi enn á ný hlýhug hans til
kirkjunnar. Þá flutti Jónatan
Líndal bóndi að Holtastöðum
ræðu. Rakti hann sögu staðar-
ins og kirkjunnar, svo sem frek-
ast má greina. Var ræða Jóna-
tans í senn fróðleg og skemmti-
leg. Kirkju þá, sem nú stendur
að Holtastöðum, lét Jón Guð-
mundsson reisa, en yfirsmiður
var Þorsteinn Sigurðsson. Enn
er kirkjan hið traustasta hús,
og býr þar að fyrstu gerð, svo
mjög var til hennar vandað.
Kirkjan var í eigu afkomenda
Jóns þar til 1942, að hjónin
Jónatan Líndal og Soffía P. Lín-
dal afhentu hana söfnuðinum
að gjöf.
Ýmsir fleiri tóku til máls, m.
a. þeir sr. Björn Stefánsson, sr.
Þorsteinn B. Gíslason, sr. Pétur
Ingjaldsson og Bjarni Frí-
mannsson. Milli ræðna var kór-
söngur, svo og almennur söngur.
Kirkjunni voru færðar góðar
gjafir. Má þar nefna tvo hag-
lega gerða orgelstóla. Var ann-
ar gjöf hjónanna frá Glaumbæ,
þeirra Páls Árnasonar og Guð-
rúnar Aradóttur, en þau voru
um langt skeið framarlega í
starfi safnaðarins, — hinn gáfu
börn Valgerðar Guðmundsdótt-
ur og Guðmundar Frímanns
Björnssonar frá Hvammi til
minningar um foreldra sína.
Sóknarnefndin sá um undir-
búning hátíðarhaldanna og
fórst það prýðilega úr hendi.
Nefndina skipa auk Hilmars
þeir Pétur Björnsson bóndi að
Móbergi og Sigurður Þorbjörns-
son bóndi að Geitaskarði.
Ojafir og áheift
Á tímabilinu 1. apríl til 1. júlí
s. 1. hefur biskupsskrifstofan
veitt móttöku gjöfum og áheit-
um, sem hér segir:
1. Strandarkirkja.
Hjón kr. 200,00. Suðurnesja-
búi kr. 300,00. Kkuþór kr. 1100.
Ónefndur kr. 50,00. Breiðf. ein-
setukona kr. 150,00. Ónefnd kr.
10,00. N. N. Dalvík kr. 100,00.
N. N. Patreksfirði kr. 50,00.
Jóhann kr. 10,00. Páll Þorst. kr.
100,00. Á. M. kr. 50,00. S. O. F.
kr. 100,00. Anna kr. 100,00. S.
kr. 10,00. Ón. kr. 10,00. Gömul
kona kr. 20,00. F. G. og G. J.
kr. 150,00. Maríus kr. 200,00
N. N. kr. 500,00. I. E. kr. 50,00.
Afh. af bl. Tíminn kr. 540,00.
E. B. kr. 250. S. P. kr. 100,00.
Afhent af Morgunbl. kr. 5765,
00. V. Sig. kr. 40,00. P. ís. G.
áheit kr. 640,00. N. N. kr. 50,00.
G. J. H. J. S. J. kr. 15,00. K. E.
kr. 200,00. H. G. kr. 1250,00.
Gömul kona kr. 10,00. Skipshöfn
Mýrdal kr. 80,00. Afhent af
Morgunbl. kr. 7331,95. N. N.
kr. 50,00. Ónefndur kr. 10,00.
G. E. kr. 100,00. A. K. kr. 50,00.
Bj. H. Akureyri kr. 1000,00.
Einar Bergst. kr. 200,00. D. kr.
30,00. H. kr. 30,00. B. kr. 50,00.
N. N. Haganesvík kr. 150,00.
D. kr. 10,00. Ónefnd kr. 35,00.
G. V. 50,00. N. N. Skagafirði kr.
100,00. Afhent af Alþýðublað-
inu kr. 420,00. Ón. kr. 20,00.
N. N. kr. 50,00. Hulda Þ. kr.
200,00. N. N. kr. 300,00. R. P.
Höfðakaupstað kr. 50,00. G. G.
Höfðakaupstað kr. 50,00. J. B.
kr. 5,00. J. I. E. kr. 100,00.
J. Á. kr. 50,00. S. W. Kr. 50,00.
Kona Skagafirði kr. 100,00. G.
G. kr. 100,00. Helga B. kr. 10,
00. E. Óskars kr. 35,00. Ónefnd
kona kr. 50,00. Lóa kr. 20,00.
D. kr. 25,00. H. kr. 25,00. Gísli
kr. 100,00. Jakob Fær. kr. 30,00.
Afhent af Tímanum áheit kr.
100,00. Ón. kr. 100,00. Afhent
af Morgunbl. kr. 13092,00. S.
G. kr. 55,00. A. F. Ólafsfirði
kr. 50,00. Eyfellingur kr. 50,00.
D. A. H. kr. 50,00. Sig. Sig.
kr. 50,00. Á. L. kr. 25,00. Frá
Frakklandi kr 50,00. Þrjárskóla-
stúlkur kr. 60,00. Afhent af pró-
fastinum Sauðárkróki kr. 370,
00. G. S. kr. 50,00. Ón. kr. 250,
oo. Kona Hofsósi kr. 50,00. H.
G. kr. 25,00. Fr. Vigf. 82,30.
H. B. kr. 100,00. E. A. kr. 100,
00. V. S. kr. 100,00.
Samtals kr. 38.086,25.
2. Hallgrímskirkja.
N. N. kr. 50,00. Guðný kr.
30,00. J. A. kr. 50,00. B. D.
kr. 50,00.
Samtals kr. 180,00.
3. Björgunarsjóður Stranda-
kirkju.
Stofngjöf kr. 1000,00.
4. Hvalsnesskirkja.
Áheit kr. 15,00. .
Leiðréftinq
1 greininni, Mikilvægasta iðj-
an, í síðasta tölublaði Kirkju-
blaðsins, hafði orðið slæm línu-
brenglun á sjö línum, er gerði
efni þeirra lítt skiljanlegt.
Greinarkaflinn er á þessa leið:
Bænin er vor mikilvægasta
iðja, og til þess að hún sé rétti-
lega iðkuð, verður að vera næði,
hljóðleiki og ástundun, annars
er hún vanvirt og gerð að einu
hinu auðvirðilegasta. Sönn bæn-
ræksla kemur mestu góðu til
leiðar, en léleg litlu. Af sönnu
bænalífi er aldrei um of, en allt-
af meira en nóg af yfirborðs
bænrækni. Við verðum að ganga
á ný í skóla bænarinnar og læra
að nýju að meta gildi hennar.
Kirkjustaðir...
Framh. af 3. síðu.
kirkju frá Holti. Hinar fornu
útkirkjur frá Stóra-Dal voru þá
allar úr sögunni.
10. Efsta-Mörk (Stóra-Mörk)
Péturskirkja og þangað sungið
frá Dal. Kirkja stendur þar enn
1569 og einnig getur hennar í
Gísla máldaga skömmu síðar.
Hinsvegar benda ummæli í
Jarðabók Árna Magnússonar
eindregið á, að kirkjan hafi
lagzt af skömmu eftir 1570. Þar
segir: ,,Hér halda menn til
forna hafi bænhús (hálfkirkja)
verið —
11. Seljaland. Hálfkirkja og
þangað sungið frá Dal annan
hvern dag helgan. Kirkjunnar
mun ekki getið eftir 1371. Hefir
að líkindum lagzt af fyrir siða-
skifti. Er og svo að sjá af bréfi
7. sept. 1538, að sjálf aðalkirkj-
an í Dal hafi um skeið legið
niðri í byrjun aldarinnar. Gæti
þá og hafa svipuð orðið örlög
útkirknanna. Sýnilegt er, að
kirkjan er fyrir ævalöngu úr
sögunni, er Árni Magnússon
skrifar Jarðabók sína, því þar
segir: „Hér segjast menn heyrt
hafa, að hér hafi í gamaldaga
bænhús verið, en engin sjást þar
líkindi til“.
12. Fit. Hálfkirkja og sungið
þangað frá Dal. Kirkjunnar er
ekki getið, svo ég viti, eftir
1371. Hefir því sennilega fallið
af fyrir siðaskifti. Hún virðist
vera með öllu gleymd, þegar
Árni Magnússon er þarna á
ferð í byrjun 18. aldar.
Sandar. Bænhús og þangað
sungið 12 sinnum á ári frá Dal.
Sanda finnst ekki getið í mál-
dögum eftir 1371. Er jörðin í
eyði fyrir löngu.
Neðri-Dalur. í máldaga
Stóra-Dals frá 1269 er sagt, að
syngja skuli 12 messur á ári í
Neðra-Dal. En í máldaga frá
um 1332, er bænhúss þessa ekki
getið. Má því ætla, að það hafi
fallið af á árunum 1269—1332.
Miðmörk. Bænhús og þangað
sungnar 12 messur frá Dal.
Bænhússins finnst ekki getið í
máldögum eftir 1371.
Syðsta-Mörk. Bænhús og
þangað sungið frá Dal 12 sinn-
um á ári. Bænhússins er síðast
getið í máldaga 1371.
Þorgeirsstaðir. í máldaga
Árna biskups Þorlákssonar um
1269 segir, að frá Stóra-Dal
skuli árlega syngja 12 messur
á Þorgeirsstaði. f síðari máldög-
um Stóra-Dals er Þorgeirsstaða
ekki getið. Hafa sennilega farið
í eyði mjög snemma.
Framh. í næsta blaði.
Aðalfundar Prestafélags Islands
verður að forfallalausu haldinn í Háskólanum miðvikudag og
fimmtudag 14. og 15. október, og hefst með guðsþjónustu í kap-
ellunni kl. 13.30. Séra Jósef Jónsson prédikar.
Aðalmál fundarins verður húsvitjanir, og munu þeir hafa fram-
«
sögu prófastarnir séra Hálfdan Helgason og séra Sveinbjörn
Högnason. Magnús Már Lárusson, prófessor, flytur kirkjusögu-
legt erindi.