Mánudagsblaðið - 01.05.1967, Blaðsíða 3

Mánudagur 1. maí 1967
Mánudagsblaðið
3
Kemur út á mánudögum. Verð kr. 10.00 í lausasölu. Áskrifenda-
gjald kr. 325,00. Sími ritstjómar: 13496 og 13975.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Auglýsingasími 13496. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Síldarútflutningur og landráð
Þá er loksins komið að því, sem hér hefur lengi
verið spáð, að íslenzkur ráðamaður hefur fengið
kjaftshögg fyrir einmuna stirðbusahátt og fádæma
yfirlæti í starfi. Forstöðumaður síldarútvegsnefnd-
ar, sem eins og aðrir framámenn hér á landi, hafa
talið sjálfsagt að hunsa allar fyrirgrennslanir blaða
um málefni á döfinni; í fyrsta lagi, vildi gera lítið
úr skemmdu síldinni, sem við seljum til útflutn-
ings og í öðru lagi, fór í felur þegar blöðin þar
reyndu að fá einhverja haldgóða skýringu. Verið
getur að þessi ósvífna framkoma þessa mannbjána
verði til þess, að næstu árin verði afurðir okkar,
sem út eru seldar, látnar mæta tortryggni og skoð-
unum, auk þess, sem skandinavíska pressan hefur
gert íslenzkum iðnaði og útflutningi mikið tjón.
Sannleikurinn er sá, að hér er aðeins eitt af mý-
mörgum dæmum, sem pressan á íslandi hefur lát-
ið bjóða sér upp á, bæði af forstjórum opinberra
fyrirtækja, og svo ráðherrum, flokksforingjum í
stjórnmálum, ráðuneytisstjórum og framámönnum
almennt. Pressan á Islandi er sauðmeinlaus ef mið-
að er við blöð annarra þjóða. Hver ósvífnin á hend-
ur henni hefur verið látin afskiptalítil, enda ei
blaðamennska, í þess orðs merkingu, ekki til, svo
nokkru nemi hér á landi. Dæmin frægu, um ráð-
herrana okkar, er koma af alþjóðafundum eru fræg,
en þá tala þeir aðeins við ,,sitt" blað, en láta hin
eiga sig eða lepja upp úr flokksblaði viðkomandi
ráðherra. Eru ráðherrar allir jafnsekir í þessurn
efnum. Það var oa frægt, þegar íslenzk blöð urðu
að leita til erlendra blaðaumskrifa til að fá vit-
neskju um störf okkar fulltrúa á alþjóðaþingum.
Ástæðan fyrir bessu er óskiljanleg. Nú hefur
ríkið viðurkennt að a.m.k. dagblöð séu almennings-
tæki, sem taka verður tillit til, en samt eru þau al-
gjörlega hunzuð eða vísvitandi logið í þau — eins
og nú í síldarmálinu — án nokkurra sjáanlegra
mótmæla af pressunnar hálfu eða Blaðamannafé-
lags íslands. Skandinavísku blöðin, hvert úr sín-
um flokki eða óháð, láta ekki bjóða sér upp á slíka
niðursetningsafstöðu. Þeim er ljóst, eins og reyndar
íslenzku blöðunum ætti að vera, að opinberir starfs-
menn eru ekki annað en þjónar almennings og geta
ekki neitað skýrum og afdráttarlausum spurning-
um þeirra án gildrar ástæðu. Islenzku pressunni er
oft mjög hætt við að fela sig að baki „persónulegrar
og pólitískrar” vináttu einstaklinga, sem þó fara
með og stjórna málum, sem varða heill alþjóðar.
Þessi linkind hefur á sinn hátt skapað hið óþolandi
ástand er nú ríkir í þessum málum. Framkoma fyrir-
svarsmanns síldarútvegsnefndar er til svo hábor-
innar skammar, svo smá, einangruð og týpísk fyrir
lubbann, sem skilur ekki annað en búramennsku
fámennis og algjöra fyrirlitningu á öllu, sem heitir
afskipti blaðanna, að í venjulegu þjóðfélagi myndi
ráðherra þegar víkja honum úr stöðunni, aðeins
framkomunnar veqna, þótt ekki kæmi annað til.
Manntetrið hefur komið af stað blaðaskrifum um
íslenzkar síldarafurðir, skrifum, sem kostað geta
þjóðina álit og viðskipti sem nema kunna ótelj-
andi miljónum.
Meðan þeir, eins og þessi, ætla að skjóta skjóls-
húsi yfir svik í framleiðslu vinnur hann ekki ann-
að en hrein landráðastörf.

KAKALI SKRIFAR:
I hreinskilni sagt
Læknar landflótta — Oefnilegt ástand — Þörf er skjótra viðbragða —
Skurðlæknir farinn — Aðrir á eftir? — Knattspyrnuhneykslið mikla
— Engin framför í 50 ár — IÍR-spörkin — Eftirlætisíþróttin forsmáð
— Nýjar íþróttagreinar — Efnilegt fólk — Endurskoðun bönnuð —
Nú nýlega spurðum við,
að enn einn yngii lækna okk
ar hefði flutt alfarinn af
landi brott vegna ástands
hér í málefnum lækna. Sá,
sem hér um ræðir, er dr.
Richard Thors, skurðlæknir
við Landakotsspítala og St.
Josefsspítala í Hafnarfirði.
Richard læknir mun hafa ver
ið einn alfærasti læknir í
sinni grein, hámennlaður úr
Bandaríkjunum, útlærður
þar af einum fremsta spitala
heimsins, Mayo-klinikkinni.
Er óhætt að segja, án þess
að lasta aðra lækna, að þar
hafi farið á brott einn hæfi-
leikamesti læknir okkar, og
þar sé skarð fyrir, sem seint
verði fyllt.
Læknadeilan okkar fræga,
fékk eins og flestar aðrar
deilur við hið opinbera bæði
lélega og skammvinna lausn.
Hið opinbera virðist, á viss-
an hátt, að engu meta langt
nátn og dýrt, sérgreinar í
hinum ýmsu og ólíku hlutum
læknisfræðinnar, hina stöð-
ugu árvekni góðs læknis
að fylgjast með öllum nýj-
ungum fags síns og sér-
greinar. — Yfirvöldin vilja
hel7,t og ekki viður-
kenna, að fáum vísindagrein
um fleygir eins mikið fram
og læknavísindum, en telja
heklur, að læknapróf sé end-
ir námsins og engu við að
bæta. Svo langt er gengið,
að áætlað er næstum að setja
Iækna á bekk með bifreiðar-
stjórum eða öðrum „nám-
skeiðsmenntamönnum," sem
læra fag sitt á nokkrum
mánuðum eða vikurn.
Árangurinn er sá, að við
erum að missa marga af
yngri og lærðustu læknum
okkar, sem hingað hafa kom
ið en hrekjast héðan vegna
fáránlegt-ar afstöðu hins op-
inbera. Beztu skurðlæknar
okkar, færustu beinalæknar
og enn aðrir sérmenntaðir
læknar verða að eyða tíma
í að skrifa út kvef-resept
handa kerlingum, hálsbólgu-
lyf handa krökkum og niður
gangspillur handa hinum
ýmsu kynlegu kvistum, sem
að þeim sækja. Þetta myndi
hvergi þykja boðlegt slíkum
mönnum enda gefur auga
leið, að þeir eru, strax á
fyrstu árum praxis síns,
orðnir umsetnir smákvilla-
fólki og úthúða sér við vinnu
langt úr hófi. Þótt velferðar-
löggjöf í sjúkramálum sé
góðra gjalda verð, þá verður
að gera greinarmun á því
hverjir sinna almennum köll-
um, eða hverjir verða að
taka að sér vandasömustu
verk sem læknum mæta. Eng
lendingar eru nú að lenda í
sömu vandræðunum og við.
Búizt er við að á þessu ári
flytji 800 læknar burtu af
landinu, út í samveldið, vest
ur til Ameríku eða til van-
þróuðu þjóðanna, þar sem
bæði bíða verkefni, sambæri-
leg menntun þeirra og laun
í samræmi við þekkingu
þeirra og hæfni. Eru Bretar
næsta uggandi um sinn hag
og í ráði er að finna hið
bráðasta lausn á þessu vanda
máli áður en alvarlegra á-
stand skapast.
Enn eru á íslandi ungir
hámenntaðir læknar, sen>
ekki eru farnir. Allir eru
þeir önnum kafnir, vinnu-
dagurinn oft upp í 18 stund-
ir. Engan furðar þótt þessa
menn langi að komast þang-
að, sem vinna er styttri, og
þeir geta óskiptir beitt sér
að hugðarefnum sínum. Eldri
læknar myndu margir hugsa
til utanferðar en langur
starfsferill hér heima og
bönd fjölskyldna og vina
halda þeim kyrrum. Mér er
ókunnugt um hver fjöldinn
er af okkar læknum ytra, en
þeir skipta tugum. Margir
þeirra hafa getið sér hinn
bezta orðstýr bæði austan
hafs og vestan, þykja gildir
menn og merkir.
Fyrr eða seinna verðum
við að gera það upp við okk
ur hvort íslenzki læknirinn
verði metinn sem bílstjóri,
múrari eða timburmaður við
byggingu. Svo góðar og
merkilegar sem þessar starfs
greinar eru, þá er þar eng-
inn samanburðargrundvöllur,
jafnvel í velferðarríki.
Sú stefna að leggja allar
starfsgreinar, alla menntun,
allar sérgreinar að jöfnu hef
u r misheppnast um heim all-
an, og þá hvergi jafn áþreif-
anlega og í Sovétríkjunum,
sem þegar hafa látið af öll-
um slíkum barnaskap. íslend
ingar verða að gera sér Ijóst,
að læknar verða ekki hér til
frambúðar sé búið að þeim
eins og nú. Um allan heim
er hrópað á lækna, Asía, Af-
ríka, Astralía, svo ekki sé
talað um Evrópu og Ame-
ríku, sem þó eru komnar
Iang lengst í þessum efnum
og búa við víðtækasta læknis
hjálp, veita góðum Iæknum
viðtöku og búa vel að þefm.
Við getiim ekki látið þröng-
sýna ríkisstjórn hirekja frá
okkur bezta fólkið, unga og
miðaldra lækna af þessum á-
stæðum. Það er kominn tími
til að kippt sé í taumana og
inálum þessum þannig skip-
að, að læknar telji sig ekki
verr setta sér en starfsbræð
ur þeirra út um heim.
Nú er knattspyrnan að
byrja, þetta vinsæla sport,
sem dregur að sér fleiri á-
horfendur á íslandi en nokk-
ur önnur íþrótt en er þó okk
ar veikasti blettur í íþrótta-
veröld okkar. Eg er ekki
mikið fyrir að ræða íþróttir,
en fylgist svona sæmilega
með því sem er að gerast.
Satt bezt sagt, virðist gró-
andi vera í öllum íþróttum
nema hjá knattspymumönn-
um, sem lítið eða ekkert
hafa þroskazt frá því er
mest þótti koma til hæðar-
bolta KR-inganna og jarðýtu
tækninnar, sem byggðist á
engu nema líkamsafli án
leikni eða hæfni á nokkru
sviði knattspyrnunnar. 1 dag
lesum við með ánægju um
handboltaleiki, körfubolta og
aðrar íþróttagreinar, sem
ekki skiptu máli fyrir tveim
áratugum, afrekin eru unnin
af snörpum, leiknum stúlk-
um og piltum, og stundum
hefur komið fyrir að litla
Island hefur komizt á „kort-
ið“ fyrir ágæta frammistöðu
þessa unga fólks.
Hins vegar hafa íþróttayf-
irvöldin ætíð lagt sig í líma
við að gera svokölluðum
knattspyrnumönnum hátt
undir höfði. Laugardalsvöll-
urinn er nýjasta dæmið, þótt
forsprakkar knattspyrnunn-
ar hafi til skamms tíma helzt
vilja bolast áfram á mal-
arvelli, eins og til að vera
öðruvísi en aðrar þjóðir. Það
eina, sem til þessa hefur
hafzt upp úr þeirri sérvizku
er að við erum ÖÐRUVlSI
en aðrar þjóðir í knatt-
spyrnu — í það heila tekið
langtum lélegri.
Er ekki kominn tími til, að
við gerum hreint fyrir okkar
dyrum í knattspymu. Látum
af þessum dáleikum við þá
grein íþróttanna, sem ekkert
fer fram, Blöðin reyna að
hæla þessu, hæla því með þvi
að bera eitt íslenzka liðið
við annað. Minnir það all-
mjög á bardagalýsingu milli
þeirra Þorbjöms aumingja
og Þorbjörng vesalings, en
þeim viðskiptum lauk þannig
að báðir féllu. Islenzk knatt-
spyrna er léleg og þvi lé-
lélegri, er menn gera sér
grein fyrir, að fyrir enga i-
þróttagrein hefur á undan-
förnum 50 árum verið gert
annað eins. Áhorfendur hafa
mætt á innanlandsleiki, fjöl-
mennt til að horfa á okkar
menn — í flestum tilfellum
— verða sér til háðungar í
millilandaleikjum, jafnvel
vekja vorkunn andstæðinga,
eins og þegar Bretar tóku
upp á því að „gefa“ íslenzka
markmanninum boltann,
enda þá 10 marka munur á
liðunum.
Fyrirkomulag knattspymn
mála á Islandi er alrangt, og
vecður aldrei hægt að koma
upp þokkalegu liði ef ekki
eru gerðar gagngerðar skipu
lagsbreytingar á öllu varð-
andi knattspymu, æfingar
og aðstöðu. Það er engu lík-
ara en að afskipti einstak-
linga eða forustumanna
knattspyrnunnar séu sérhags
munamál og allar breytingair
valdi þessum einstaklingum
einhverskonar tapi. Það er
óeðli, að ekki skuli hafa orð
ið teljandi framför þessa ára
tugi meðan aðrar iþrótta-
greinar rífa sig upp og hafa
á að skipa fyrirmyndarlið-
um og afbragðs einstökum
Ieikmönnum. Jafnvel íslenzku
stúlkumar, sem fyrir tveitn
áratugum komu aðeins lítil-
Iega við sögu íþrótta og
keppni, eru nú orðnar miklu
meiri og betri íþróttamenn
en karlmennirnir sem eiga
við knattspyrnu. Stúlkurnar
eru okkur til sóma. knatt-
spyrnumenn eru þjóðinnl til
háðnngar.
Það þarf ekki að rjúka
upp og tala um sleggjudóm
í þessum efnum. Staðreyndir
sanna að knattspyrnan, eft-
irlætisgoðið, er í hraksmán-
arlegu ástandl almennt séð,
nema þá helzt hjá yngstu
Framhald á 5. síðu.
/VWWWWWWWWVWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW'WV vwwwwwwwwwwwvwwwwwwwwwwwwwwwwwwvwwwwwwwvwww

i