Klukkan - 18.01.1925, Blaðsíða 2

2
KLUKKAN
Haarmans-morðin.
Viðbjóðsleg;ustu hryðjuverk síðustu ára.
28 nianns myrtir
í losta sbyni og ræntir af Haarman og 3 félögxim hans.
Hold hinna myrtu selt til manneldis.
' Pýskaland höggdofa.
Haarman dæmdur til dauða.
Hannover (PýzkalandJ.
Haarmannsmálið hefir um 14 daga
skeið verið hér á döfinni, og þó að
menn hafi heyrt heílmikið af þvi áður,
hefir það þó fyrst komið fyrir al-
menning með fullri viðurstygð við mála-
reksturinn. Hve málið var umfangs-
mikið sézt bezt á því, að
199 vitnum var stefat og málaflutn-
ÍDgurinn stóð yflr í 14 daga.
Haarmann hefir leikið listir sinar i
skjóli þess, að lögreglan í Hannover
notaði hann í ýmislegt snatt, og hélt
því yfir honum hlífiskyldi.
Honnm heflr verið hegnt 15 sinnum
áður, og þá venjulegast fyrir ofbeldis-
verk og örgustu skýrlífisbrot. Af undir-
liðstoringjaskólanum var honum visað,
og var hann þá af réttarlæknunum talinn
geðbilaður. Nú er hann sakaður um
‘ að hafa framið
28 morð í losta- og gróðaskyni.
Hið fyrsta framdi hann 1918, og það
síðasta í sumar eð leið, þegar hann var
tekinn fastur. Sjálfur kannast hann við
að hafa myrt 14 manns, en fortekur
ekki að það geti verið fleiri. Fyrir
dómstólnum sér enga blygðun á hon-
um; hann segir hiklaust frá hinum
hræðilegu aðförum, og eru lýsingarnar
oft svo ægilegar, að dómurinn verður
þá að vinna fyrir luktum dyrum.
Allir hlnir myrtu eru unglingspiltar,
og er það átakanlegt þegar foreldrar
þeirra bera vitnisburð sinn. Haarmann
hvorki bliknar né blánar þó hann sjái
framan í þá. Hann játar, að hann sé
með þeim ósköpum gerður, að vera
kynvillingur. Hafi hann oftast nær tælt
unglingana heim til sin í þvi skyni, og
af vitnisburði þeirra örfáu manna, sem
úr greipum hans hafa gengið, sést hvern-
ig hann hefir hagað glæpunum. þegar
hinir ungu menn í grandaleysi voru
komnir heim til hans
tælir hann þá til að láta fjðtra sig
venjulegast með því að veðja við þá um
það, að þeir geti ekki losað sig eða heita
þeim launum ef það tækist. Fegar hann
er búinn að binda þá, stingur hann
upp í þá kefli, fremur hið viðbjóðsleg-
asta athæfi sitt, og
bítur hina ungu menn á barkann
uns þeir gefa upp öndina. Flettir hann
síðan líkin klæðum og selur þau, ýmist
sjálfur, eða hann lætur félaga sinn Granz,
sem einnig er ákærður, koma þeim í
peninga. Áheyrendur, og jafnvel dóm-
arar, sem þó hafa vanist ýmsu, komast
við þegar
foreldrarnir bera kensl á spjarir
barna sinna,
og dómarinn óttast, að eitthvert for-
eldranna muni í heift reyna að ráða
morðingjanum bana, og lætur leita
vopnaleit á sumum, en ekkert finst.
Haarmann, veit að það er annað hægra
en að koma af sér hlut í stórborg svo
litið beri á, hvað þá heldur líki. Hann
hefir áður verið slátrari, og kemur sú
iðn honum nú að ógeðslegu haldi, því
hann brytjar líkamina og flær holdið
af beinnm
og beinunum varpar hann í fljótið Lænu
(Leine), sem um borgina rennur, en þar
finnur lögreglan þau, og verður það til
þess, að alt kemur á daginn. En
holdið saxar hann og selnr til mann-
eldis,
og kveður það vera kálfaket, eða hann
býr til úr því »svínasultu«, eða jafnvel
pylsur. Bæði áheyrendur og dómarar
eru höggdofa yfir því skelfilega dýrseðli,
sem í morðingjanum býr, og það þeim
mun fremur, sem hann er alllaglegur,
og einkarsvipléttur, og hinn grallaraleg-
asti við dómarana, rétt eins og ekkert
væri um að vera. Meðákærði Haar-
manns, Granz, játar það á sig að hafa
selt, föt af hinum myrtu, en þykist
ekkert hafa vitað um það, hvernig á þeim
hafi staðið. Haarmann ber það þó blá-
kalt fram, að Granz hafi hjálpað hon-
um við sum morðin, en síðar tekur
hann þó þá ákæru aftur, og kveðst hafa
komið með hana af
afbrýðissemi, af því að Granz væri
alt af í kvennasnagi.
Hinsvegar kemur GraDZ svo illa fyrir
sýnir að auðséð er, að dómararnir
trúa honum til alls, og svo fara leikar
að kviðdómurinn dæmir Haarmann sek-
an um 26 morð, og Granz um 2. En
dómararnir dæma Haarmann 26 sinn-
nm til danða og til æfilangs ærnmisslrs,
en Granz tvisvar til dauða, og saraa æru-
missis. — íslenzkum lesanda finst nú
að Haarmann geti látið sér á sama
standa um 25 síðustu liflátin, og æfi-
langan ærumissi, hún verði hvort sem
er ekki svo löng; en svona eru nú lög
þar í landi, og verða nú báðir um-
svifalaust líflátnir.
Mál þetta hefir slegið afarmiklum ó-
hug á Þjóðverja, og jafnvel alla álfuna.
Telja sumir það kæruleysi lögreglunnar
að kenna, að þessir hroðaglæpir hafa
getað haldist uppi svona lengi. Einir
foreldrar báru það fyrir dóminum, að
þegar þau báðu hana að leitaað horfnum
syni sínum, hefðu þau verið spurð hvort
hann hefði stolið nokkru, sem þau neit-
uðu, en þá
kvaðst lögreelan hafa annað fyrir
stafni en að leita nppi strokna stráka.
Allir muna hið hryllilega Landrumál
á Frakklandi, en kvað er það hjá þess-
um ósköpum.
Bréf til Láru.
Sá sem þetta ritar skal ekkert full-
yrða um það, hvernig almenningi þeim»
er bækur les muni falla þetta rit. Al-
staðar hpyrir maður að visu talað um
bókina — f hálfum hljóðum, henni
hælt fyrir andagift — í hálfum hljóð-
um, og hún vítt fullum rómi fyrir klúr-
einkennilegt orðaval sumstaðar.
Þórbergur er skáld, — stórskáld og
spekingur, honum er lagið að setja fram
hugsanir — sem eru gerólíkar hugsun-
um allra annara manna. Svo ólíkar eru
þær annara, að ef hann væri ekki sá
vitringur sem hann er, en hugsaði þó
jafneinkennilega og hann gerir, myndi
hann tæplega komast hjá því að vera
álitinn meira eða minna sturlaður. En
þó þórbergur sé spakur, og hugsi á sinn
veg, eru hugsanir hans að mínum dómi
ekki slíkar, að fólk myndi vilja heyra til
hans, ef framsetningargáfa hans væri
ekki jafnskritin eins og hugsanirnar. Það
er í raun og veru stíllinn, sem menn
hyllast eftir, en ekki hinar jafnaðar-
mensku og guðspekislitiðu skoðanir hans
sem laða.
Still Þorbergs er bæði fagur og kringi-
legur. Með óþrjótandi litarauð getur
hann dregið upp hinar skáldlegustu
myndir lýtalaust, hreina gimsteina feg-
urðarinnar. En hann getur einnig með
klúrum kringilyrðum og orðhnykkjum
gert hina allra fegurstu hugsun óskáld-
lega og einkennilega hlægilega. Lýsingar
af þessu tagi skiftast, á og taka hvor
við af annari þegar síst var við að bú-