Dalapósturinn - 05.10.1942, Blaðsíða 2

2
DALAPÓSTURINN
Straumhvörfin nálgast.
Stutt yfirlit yfir
styrjöldina eftir
Benedikt Grön-
dal blaðamann
hjá Alþýðublað-
inu (erlendra
frétta).
Þótt fréttirnar séu ekki í
augnablikinu hagstæðar Banda
mönnum, líta þeir vongóðir til
framtíðarinnar nú í byrjun
fjórða stríðsársins. Þeir hafa
háð varnarstríð í þrjú ár og
gera það að vísu enn á nokkr-
um vígstöðvum ,e nglögg merki
sjást þess, að innan skamms
verði straumhvörf mikil og
bundinn verði endi á sóknir
Möndulveldanna, en í þess stað
hefji Bandamenn þá sókn, sem
mun færa þeim sigurinn. Við
skulum nú athuga nokkur at-
riði, sem benda til þess, að
svona fari.
1) Hin geysilega framleiðsla
og Vesturheims hefir enn ekki
náð hámarki sínu, þótt greini-
leg merki hennar megi þegar
sjá.
2) í hvert sinn, sem Möndul-
veldin leggja undir sig ný lönd,
,,er flugan að breiða sig lengra
yfir flugnaveiðarann“, eins og
einhver sagði, því að með hverj
um landsskikanum, sem þau
leggja undir sig, vaxa skildur
og erfiðleikar innrásarherj-
anna.
3) Bandamenn hafa þegar haf
ið sókn á tveim stöðum: a) Á
Salcmonseyjum og b) í lofti
gegn Þýzkalandi. Hafa sóknir
þessar ekki aðeins haft gífur-
leg áhrif í þá átt að valda Mönd
ulveldunum tjóni, heldur og
með því að auka kjark Banda-
manna og draga kjark úr Öxul-
þjóðunum.
4) Það er viðurkennt, að
Bendamenn geta bezt hjálpað
Rússum með því að stofna nýj-
ar vígstöðvar, og sennilega verð
ur það með innrás í Vestur-
Evrópu. Þetta vita herforingjar
Bandamanna og þeir munu
gera þessa innrás, þegar þeir á-
líta það mögulegt. En sennilegt
r, að það verði ekki mögulegt
fyrr en á næsta ári.
Það var án efa takmark Þjóð-
verja að sigra Rússa í ár, en það
hefir bersýnilega mistekizt.
Þótt mikið og auðugt rússneskt
land sé á valdi þýzku herjanna
eru herir Rússa enn ósigraðir
og enn munu Þjóðverjar verða
að hafa mikinn her á austurvíg-
stöðvunum ófyrirsjáanlegan
tíma.
Um Japani sagði Wavell, yf-
irforingi Breta á Indlandi, ,,að
þeir væru erns og slangan, sem
hefir gleypt stórt dýr og þarf
langan tíma til þess að melta
það, áður en hún getur lagt til
annarra árása.
Gylti 1». Gíslason, dócent:
Dm lýðræði «g kosningar.
Úr páttum um
dafjinn og
veginn.
Tíðindalítið er um þessar
mundir frá vígstöðvum aðilja
þeirra, sem heyja nú ægilegusta
hildarleik sögunnar, en undir
úrslitum hans virðist öll fram-
tíð kynslóðanna komin.
Þjóðverjar og Rússara hafa
nú í 53 daga háð látlausa bar-
daga, stundum í návígi, um
fccrglna Stalingrad í Rússlandi,
án þess að verða nokkuð að
ráði ágengt. Rússar verja hvSr.t
hús cg hverja götu borgarinn-
ar, og hefir Þjóðverjum ekki
ennþá tekizt að ná þar fótfestu.
Af öðrum vígstöðvum er
ekkert að frétta, en öllum þeirn
sérfræðingum, sem taldir eru á
sviði hernaðartækni og skrifaö
hafa í þau blöð erlend, se;n
komið hafa hingað nú upp’á
síðkastið, fcer saman um, að nú
sé aðeins tímaspursmál, hvenar
Bandamenn hefji allsheri. r
sókn á hendur nazista- og fa-.-
istaherjum Þjóðverja, ítala o '
Japana, og muni sú sókn heij-
ast samtímis á hinum ólíkle.:-
. ustu vígstöðvum, sem nauðsy
{ legt yrði að mynda á megi/ -
landi Evrópu, í Japan sjálf .
svo og, að hún verði frai.
kvæmd með hjálp allrar þei^-
ar tækni, er Bandamenn rá^
yfir, bæði á sjó, í lofti og'á
landi. Telja þeir því, að mcm
megi búast við hinum ótrúljg-
ustu fréttum þegar minnst von-
um varir, enda segja þeir Þj5ð-
verja sí og æ hamra á því í át-
varpi og blöðum, að Banla-
mönnum sé ómögulegt að hiTja
innrás á meginland Evrópu og
beri það ljósastan vott þess. að
í fyrsta lagi séu þeir með þessu
að róa íbúa Þýzkalands og Tier-
teknu landanna, og í öðru lagi
að búa þá undir væntaiilega
innrás. < _
GAMALT máltæki segir á
þá leið, að bókvitið verði
ekki í askana látið. Menning og
I mennt nútímans hefir afsannað
þetta. Og síðan landið komst í
I svo náin kynni og góðar sam-
. göngur við umheiminn, sem
raun bar vitni fyrir stríðið,
risu að sjálfsögðu upp þau
vandamál með þjóðinni, sem
hún hún varð að læra, og þá af
nágrönnum sínum, að glíma
við. — Til þess að læra baráttu-
aðferðir, sem bægt gætu hætt-
unum frá okkar unga þjóðfé-
lagi, var auðvitað nauðsynlegt,
að ungir menn færu utan til
þess náms.
Einn þessara ungu manna er
Gylfi'Þ. Gíslason, docent, sem
þrátt fyrir skamman starfsferil
hér heima, þegar er kunnur orð
inn landsmönnum, að minnsta
kosti þeim, sem á útvarp hlýða.
Hefir hann haldið fyrirlestra í
Ríkisútvarpið, m. a. flutt nokkr
um sinnum þættina ,,um dag-
| inn og veginn“.
t'aí’^cm l'.ér fer á cftir, er'
í kafli úr einum þessara þátta,
j og fjallar Gylfi þar um mál,
j sem mjög tímabært virðist, ein-
j mitc nú, þegar kosningar
j standa fyrir dyrum. Hefir hann
! góðfúslega gefið Dalapóstinum
; ievfti til að birta kaflann, þó
nókkuð úr samhengi sé dreg-
inn.
Það er engin tilviljun, að
þeísi pngi maður hefir skipað
sér í raðir alþýðunnar í land-
inu, í Alþýðuflokkinn, heidur
árangur þrauthugsaðra athug-
í ana og nárps á sviði hagfræði og
þjóðfélagsmála. — Við í hönd
| farandikosningar er Gylfi Þ.
Gíslason frambjóðandi Alþýðu-
flokksins í Vestmannaeyjum.
Frjálsar kosningar eru eitt af
höfuðeinke: nt.im lýðræðisins.
ar: k./S.-ú: . ú,' ö.:ú hbfd-
ur kosningabaráttan er hins veg
ar , einnig sá þátt lýðræðisins.
sem óvinir þess tala um með
einna mestri fyrirlitningu og
telja auðvirðilegan skrípaleik,
þá þykist allir flokkar vilja
gera allt fyrir alla, öllu sé lof-
að, sem hugsanlegt sé, að hátt-
virtir kjósendur kunni að girn-
ast, hver flokkur keppist við að
lofsyngja sjálfan sig, en telji
alla aðra flokka stórskaðlega,
og sé þá lítt um það hvort satt
sé sagt eða logið. Slíkar lýsing-
ar heyrast oft af vörum þeirra,
sem telja sig hafa mikið að lýð-
ræðinu að finna, og þeim virð-
ist fara fjölgandi.
(Þetta kemur mér fyrst í hug,
þegar ég byrja að rabt>a við
ykkur um daginn og veginn).
Én nú er og mikið talað um
verndun lýðræðisins. Menn
fylgjast af athygli með þeirri
baráttu, sem fram fer úti í
heimi, og framtíð lýðræðisins
virðist vera komin undir, en
það er eins og enginn láti sér til
hugar koma, að lýðræðinu
kunni að stafa nokkur hætta af
sjálfu sér eða því, hvernig það
er framkvæmt, og þrátt fyrir
þann mikla áhuga, sem menn
virðast hafa á því, að lýðræðis-
öflin beri hærra hlut í styrjöld-
inni, virðist lítill áhugi á að
bæta úr ýmsum göllum, sem ó-
neitanlega eru á stjórnarhátt-
um okkar og framkvæmd lýð-
ræðisins. Eg ætla ekki að ræða
þetta mál í heild, en þó minn-
ast á eitt atriði í sambandi við
Imininjnr og hosningal'rráttu.
Mép hefir fundizt málflutning-
ur stjórnmálablaðanna vera ó-
vandaður, of lítið um útlistun
mála, en of mikið af óhróðri um
menn, og alltof lítið skeytt um
nákvæmni í frásögn og beinlín-
is alltof lítið um virðingu fyrir
sannleikanum. Ef ég óttaðist
ekki, að það yrði talið rof á
hlutleysi útvarpsins, myndi ég
nefna dæmi. En það er líka
vafalaust óþarfi, því að við vit-
um .011, að þetta er satt. Slíkt
er langt frá því að vera vel til
þess fallið að auka virðingu fyr
ir lýðræðinu. — En er nokkuð
við þessu að gera, munu margir
spyrja. Séu opinberlega við-
höfð um mann eða fyrirtæki ó-
sannindi. og telji aðilirui - ivm
sér tii tjóns, er hægt að fá þau
þess s'íaðabæturTÉn það er eins
og vfirvöldun’.'.m sé i? *v o’.-' -.rt
sérstaklega annt um, að stjórn-
málamenn mannskemmi eiki
hvern annan, því að mér er
sagt, að sektir fyrir meiðyrði
séu aldrei innheimtar hjá slík-
um mönnum eða stjórnmála-
blöðum, og hafi það ekki verið
gert í áratugi. Er þetta eitt af
mörgu, sem miður fer í opin-
beru lífi þjóðarinnar. Og hvað
þýðir að undrast, að blöðin láti
margt óþvegið og ósatt orðið
falla, meðan svo er. Það getur