Dalapósturinn - 05.10.1942, Blaðsíða 3

DALAPÓSTURINN
3
komið að gagni í baráttunni, en
kostar ekkert, — þegar verst
lætur greiðslu lítilfjörlegs máls
kostnaðar. Þá er það og mjög
vai'asamt, að það varði við nokk
ur lög að segja opinberlega ó-
satt í stjórnmálaumræðum, um
t. d. afgreiðslu þingmála. And-
stæðingurinn hefir að vísu mál-
frelsi til þess að hrekja ranga
fullyrðingu. En það getur oft
verið mjög tímafrekt, erfitt og
jafnvel ómögulegt að færa full-
ar sönnur, að rangt hafi verið
frá skýrt, og stendur þá fullyrð
ing á móti fullyrðingu og ó-
mögulegt fyrir áheyrendur að
gera sér grein fyrir því, hvað
var satt og hvað ósatt. Mér er
sagt, að á fundi einum fyrir
kosningarnar í sumar, þar sem
tveir stjórnmálamenn fullyrtu
sitt hvað um sama atriðið og á-
heyrendur vissu ekki, hvorum
þeir ættu að trúa, hafi kona ein
sagt, að hún tryði öðrum þeirra
hiklaust, því að hann væri
miklu laglegri. Eg veit ekki,
hvort þetta er satt, en það lýsir
samt vandræum, sem almenn-
ingur getur komizt í, hvað það
snertir að greina milli þess, sem
er satt og ósatt í stjórnmálaum-
ræðum. En hvað er við þessu
að gera? Hér skal því aðeins
varpað fram, hvort ekki væri
eðlilegt, að settur væri laga-
bálkur urn verndum. lýðræðis-
ins, og fjallaði hann meðál ann-
ars um leikreglur í lýðræðis-
legri stjórnmálabaráttu og héti
viðurl'ógum, ef ósannindum
væri beitt í stjórnmálaáróðri,
annað hvort vísvitandi eða af
vítaverðu gáleysi. Ætti þá helzt
sérstakur dómstóll að fjalla um
slík mál. Nú er ég ekki það
bam að halda, að allar stjórn-
málalygar hyrfu úr sögunni
með slíkri lagasetningu, og ég
geri mér alveg ljósa erfiðleik-
ana, sem verið geta á'því að
skera úr urp, hvort satt hafi
verið sagt eða ósatt. En ég er
:v.t eindregið þeirrar skoðun-
ar. ;• 5 á einhvern hátt verði að
^cy-tvx ;it> tiyggja ineiri lieioar-
leik 3 stjórnmálaáróðri en hér
hefir uðkast, það væri að
trj'ggja lýðræðið, því að engum
getur blandazt hugur um, að
óheiðurlegur og óviðurkvæmi-
legur málflutningur í opinber-
um umræðum hefir orðið lýð-
ræðinu til álitshnekkis. En hins
þarf og vel að gæta, að slíkar
ráðsafanir verði á engan hátt
skerðing á fullkomnu málfrelsi.
Það væri auðvitað mjög misráð
ið að ætla að vernad lýðræðið
með því að skerða einn mikils-
verðasta réttinn, sem því er
Raqnar Jóhannessoo, mafjister.
Æsknmaðnrlnn vlð
kjðrborðið.
OEÐLILEGT er það ekki, að
þau séu sum dálítið hik-
andi í spori, unga stúlkan og
ungi maðurinn, sem ganga nú í
fyrsta skipti að kjörborðinu.
Alltaf, og eigi hvað sízt nú, er
fjölda margt, sem truflar æsku-
lýðinn við umhugsun þjóðfé-
Þgsmálanna. Stríðið og það
sem því fylgir hefir fært margt
nr fyrri skorðum, skapað glund
rcða víða, svo að erfitt verður
óv.::vm að fá yfirsýn yfir á-
stand’ð. Nýjar gróðavonir og
, jvr leiðir birtiast unga fólk-
inu, meira og minna óvissar og
hæpnar, þótt glæsilegar virðist
í fyi'stu. Og nógu margir eru
þcir, sem v’erða til þess að
tregða unga manninum á ein-
t i - g bjóða honum leiðsögu,
( g þær bendingar eru líka að
r.neira og minna leyti hæpnar
og ósannar. Boðberar eins
flrkksins hvísla í eyra honum:
„Hiá okkur er þér bezt borgið,
’ ”í að þar njóta kraftar þínir
rín bezt, vegna þess að við vilj-
r . ’ halda uppi einstaklings-
frpmtakinu. Sjá, allur þessi
gróði,. öll þessi völd getur þú
öðlazt, ef þú býrð við hið
frjálsa borgaralega þjóðskipu-
lag, sem leggur engin höft á
einstaklingsframtakið. Stétta-
mismunur er blekking óþjóð-
legrr flokka. Flokkur okkar er
bandaríki allra stétta“.
Þessi orð láta ekki illa í eyr-
um. En þeir, sem þ' ° ' hvísla
að unga manninum, ""leyma
því, af ásettu ráði, að s'’pia hon-
um, sð einstaklingsfrelsi íhalds
ins, er frelsi harðsvíraðrar yfir-
stéttar klíku til þess að halda
hag alþýðunnar niðri, sitja á
rétti hins snauða fjölda. Auð-
urinn, sem þeir bregða upp fyr-
jr hivium unga i ulþýðumanni
vérðu raldrei hans eign. Hann
er einakauður samvizkusljórra
braskara og auðjarla, sem hafa
tryggt sér hann með séréttind-
um auðvaldsskipulagsins. Þau
sérréttindi munu þeir verja
með ofurþunga þess valds. sem
auðurinn veitir. Höftin, sem í-
haldið segir, að jafnaðarmenn
vilji á leggja á einstaklinginn,
eru þau höft, sem heill heild-
samfara, réttin til þess að láta
í ljós skoðuanir sínar og vinna
þeim fylgis.
arinnar krefst, að lögð séu á
einstaka fjárplógsmenn, svo að
þeir svæli ekki undir sig auð-
lindir landanna, sem allir eiga
sameiginlega og verða að lifa
af. íhaldið, sem hér á íslandi
kallar sig Sjálfstæðisflokk, er
því fámenn og voldug sérrétt-
indastétt. Sá óréttur, sem orsak
ast af þeir séréttindum, verður
ekki afnuminn með öðru en því
en að hinar fjölmennu en
snauðu alþýðustéttir beiti sér
sameinaðar a ðþví að afnema
hann. Allt blaðrið um „banda-
ríki allra stétta“ og skaðsemi
stéttabaráttunnar, er því aug-
Hér skeOur
í dálkum þessum verður
framvegis skýrt frá því, sem
gerzt hefir markverðast í bæj-
arlífi höfuðstaðarins vikuna áð-
ur en blaðið kemur út, í mjög
stuttu máli.
*
Komin er til bæjarins kona
ein, Kathleen Long að nafni,
frá Englandi og ætlar að halda
hér hljómleika. Ljúka allir, sem
á hafa hlýtt, einum munni upp
um ágæti hennar sem píanóleik-
ara. Er hún hingað komin fyrir
tilstilli félags eins í Englandi,
British Counsil, sem m. a. vinn-
ur að ’rynningu milli Englend-
inga og íslendinga og að auknu
lista- og vísindastarfi með þess-
umþjóðum. Hljómleikarnir eru
hallnir á vegum Tónlistarfé-
lagsins.
*
\erkfall var yfirvofandi frá
1. ikt. s.l. hjá prenturum og
sjónönnum. Hafa báðar þessar
stétir manna farið fram á
hækcað kaupgjald, til þess að
þær geti framfleytt sér og sín-
um i hinum erfiðu tímum dýr-
tíðar og hækkandi vöruverðs í
landhu. Mun í næsta blaði
verði skýrt nánar frá kröfum
þeim er menn þessir gerðu í
kaupjjaldsmálum, svo og und-
irteklum atvinnurekenda undir
þær.
*
Sínngjöld hækka um helm-
ing frá þessum mánaðamót-
Ijós staðleysa, þegar betur er
að gáð. Hinsvegar er stéttlaust
þjóðfélag von og þrá allrar al-
þýðu og allra frelsisunnenda.
En auðvaldsþjóðfélagið verður
aldrei stéttlaust. Stéttlaust þjóð
félag getur aðeins þjóðfélag
jafnaðarstefnunnar orðið. Þar
verður ,,einstaklingsframtak“
auðvalds- og íhalds- afnumið
með öllu. Þar mun einstaklings
frelsið birtast í því, að einstakl-
ingurinn fær að lifa frjálsu
menningarlífi, sem byggist á
rétti hans til síns skerfs af auð-
lindum jarðarinnar. En þau
höft verða lögð á hann, að hon-
um verður gert ómögulegt að
bægja öðrum einstaklingum frá
þeim rétti.
Við ungir jafnaðarmenn, trú-
um því og vitum það, að við
þessi skilyrði einungis getur
framtíð menningarinnar og vel-
| ferð mannanna orðið trygg.
aldrei neits!
| um. Þá hækka og afnotagjöld
af útvarpi en ekki hefir verið
minnist á bætta dagskrá í því
sambandi.
*
Deila mikil hefir staðið milli
setuliðsstjórnanna hér á landi,
scm atvinnuveitanda íslenzkra
manna, og hinna síðarnefndu,
um kaup og kjör í hinni svo-
kölluðu „setuliðsvinnu".
Virðist ýmislegt harla ein-
kennilegt hafa í því sambandi
komið í ljós, en fyrr en slíkt
liggur fyrir rannsakað til hlítar,
þykir ekki rétt að skýra nánar
frá málavöxtum, að svo komnu,
; en mun, ef tækifæri verður til,
gert síðar.
Má þó geta þess, að deilan
virðist standa flokka á milli um
það, hvort Verkamannafélagið
Dagsbrún hér í bæ, sem stjórn-
að er af kommúnistum, eða
einhverjir úr stjórn þess, hafi
tekið það loforð af einhverjum
atvinnurekendum, að ekki
skyldu önnur verkalýðs- eða
fagfélög fá betri kjör, að til-
tölu, en meðlimir Dagsbrúnar
hjá viðkomandi atvinnurekend-
um. Er því haldið fram, að á
þennan hátt hafi nefndir menn
ætlað að gera félaga Dagsbrún-
ar ánægða með sitt hlutskipti,
sem hefði getað orðið mun
betra, ef ekki hefðu ráðið sjón-
armið ákveðins stórveldis til
hernaðarframkvæmda hér á
landi, og sem menn þessir hefðu