Læknablaðið : fylgirit - 24.04.2023, Síða 25

V í s i n d i á V o r d ö g u m
F Y L g i r i T 7 6
LÆKNAblaðið 2013/99 25
25 LÆKNAblaðið 2013/99
52 Árangur kransæðahjáveituaðgerða á Íslandi hefur batnað á
síðustu 10 árum
Hera Jóhannesdóttir1, Daði Helgason1, Tómas Andri Axelsson1, Arnar Geirsson2,
Tómas Guðbjartsson1,2
Læknadeild Háskóla Íslands1, hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala2
tomasgud@landspitali.is
Inngangur: Kransæðahjáveituaðgerð er langalgengasta opna hjarta-
aðgerðin á Íslandi. Tilgangur rannsóknarinnar var að bera saman
skammtímaárangur allra þessara aðgerða á Íslandi á tveimur fimm ára
tímabilum.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn og náði til 1397
sjúklinga; 697 sem skornir voru 2002-2006 og 700 sjúklinga 2007-2011.
Hóparnir voru bornir saman með tilliti til klínískra og aðgerðatengdra
þátta, snemmkominna fylgikvilla og dánartíðni innan 30 daga.
Niðurstöður: Aldur, kyn, líkamsþyngdarstuðull og áhættuþættir
kransæðasjúkdóms héldust óbreyttir á milli tímabila, sömuleiðis
EuroSCORE og hlutfall sjúklinga með þriggja æða sjúkdóm og/eða
vinstri höfuðstofnsþrengsli. Á síðara tímabili jókst notkun hjartamagnýls
(73% sbr. 87%, p<0,01) og statína (74% sbr. 82%, p<0,01) fyrir aðgerð.
Fjöldi æðatenginga hélst óbreyttur, en á síðara tímabilinu fækkaði að-
gerðum sem framkvæmdar voru á sláandi hjarta (29% sbr. 21%, p<0,01).
Gáttaflökt/-tif (41%) og aftöppun fleiðruvökva (12%) voru algengustu
minniháttar fylgikvillar og var tíðnin svipuð milli tímabila. Af alvar-
legum fylgikvillum varð marktæk lækkun á tíðni hjartadreps í aðgerð
(10% sbr. 4%, p<0,01) og bringubeinslosi (3% sbr. 1%, p=0,014). Einnig
sást lækkun á dánartíðni innan 30 daga á síðara tímabili (3% sbr. 2%), án
þess að munurinn væri marktækur (p=0,47).
Ályktun: Árangur kransæðahjáveituaðgerða á Íslandi er góður og fer
batnandi, ekki síst vegna lægri tíðni hjartadreps í aðgerð. Ein af skýring-
unum gæti verið aukin notkun hjartamagnýls og statína fyrir aðgerð,
en líklega eiga tæknilegir þættir og bætt gjörgæsla einnig þátt í bættum
árangri.
53 Árangur míturlokuviðgerða á Íslandi 2001-2012
Jóhanna Fríða Guðmundsdóttir1, Sigurður Ragnarsson4, Arnar Geirsson1, Ragnar
Danielsen2, Tómas Guðbjartsson1,3
1Hjarta- og lungnaskurðdeild, og 2hjartadeild Landspítala, 3læknadeild Háskóla Ísland, 4 hjarta-
og lungnaskurðdeild Háskólasjúkrahússins á Skáni og Háskólans í Lundi
tomasgud@landspitali.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna árangur míturloku-
viðgerða á Íslandi en slík rannsókn hefur ekki verið gerð áður.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á 125 sjúklingum (meðal-
aldur 64 ár, 74% karlar) sem gengust undir míturlokuviðgerð vegna
míturlokuleka á Landspítala 2001-2012. Ábending fyrir aðgerð var mítur-
lokuhrörnun (H-hópur) hjá 70 sjúklingum (56%) og 55 (44%) höfðu starf-
rænan leka (S-hópur). Sjúklingum með hjartaþelsbólgu, leka vegna bráðs
hjartadreps og enduraðgerðum á míturloku var sleppt. Heildarlifun var
reiknuð með aðferð Kaplan-Meier en miðgildi eftirfylgdar var 3,9 ár (bil:
0-11,7 ár).
Niðurstöður: Aðgerðum fjölgaði á rannsóknartímabilinu úr 39 í 84 á
fyrra og síðara hluta þess. MeðalEuroSCORE var 12,9, 65% sjúklinga
voru í NYHA flokki III/IV fyrir aðgerð og 50% með alvarlegan mítur-
lokuleka. Tíundi hver sjúklingur hafði áður farið í opna hjartaaðgerð og
12% höfðu nýlegt hjartadrep. Allir nema 3 sjúklingar fengu míturloku-
hring. Framkvæmt var brottnám á hluta lokublaðs hjá 41% sjúklinga
(öllum í H-hópi), 28 fengu ný lokustög úr Goretex og 7 Alfieri-saum.
Hjá 83% sjúklinga var einnig framkvæmd önnur hjartaaðgerð, oftast
kransæðahjáveita (53%), Maze-aðgerð (31%), eða ósæðarlokuskipti
(19%). Meiriháttar fylgikvillar greindust hjá rúmum helmingi sjúklinga,
þar sem hjartadrep, enduraðgerð vegna blæðingar, eða hjarta- og
öndunarbilun voru algengastir. Minniháttar fylgikvilla greindust í 71%
tilfella. Ekki var munur á tíðni fylgikvilla milli tímabila. Átta sjúklingar
létust innan 30 daga frá aðgerð (6,4%) en 5-ára heildarlifun var 79%; 84%
í H-hópi og 74% í S-hópi (log-rank próf, p=0.08).
Ályktanir: Míturlokuaðgerðum hefur fjölgað umtalsvert á síðustu árum
á Íslandi. Fylgikvillar eru tíðir, en dánartíðni <30 daga og langtímalifun
er svipuð og erlendis.
54 Tíðni og ábendingar gangráðsísetningar eftir lokuskipti vegna
ósæðarlokuþrengsla á Íslandi
Andri Wilberg Orrason1, Daði Helgason1, Sindri Aron Viktorsson1, Davíð O. Arnar3,
Tómas Guðbjartsson1,2
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2hjarta- og lungnaskurðdeild, og 3hjartadeild, Landspítala
tomasgud@landspitali.is
Inngangur: Leiðslutruflun í hjarta, sér í lagi í gáttasleglahnút, er þekktur
fylgikvilli eftir ósæðarlokuaðgerðir. Markmið rannsóknarinnar var að
kanna hversu margir sjúklingar þurfa á varanlegum gangráð að halda
eftir ósæðarlokuskipti á Íslandi og helstu ábendingar fyrir gangráðs-
ísetningu.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á sjúklingum sem gengust
undir ósæðarlokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á Landspítala 2002-
2011, samtals 367 einstaklingum. Sjúklingar sem fengu ígræddan varan-
legan gangráð innan 30 daga frá aðgerð voru skoðaðir sérstaklega m.t.t.
áhættuþátta og fylgikvilla eftir aðgerð. Þeir voru síðan bornir saman við
sjúklinga sem ekki þurftu gangráð.
Niðurstöður: Alls fengu 21 sjúklingar (5,7%) gangráð og fækkaði
gangráðsísetningum á síðari 5 árum rannsóknartímabilsins, eða úr 11%
í 3% (p=0,005). Algengustu ábendingar fyrir ígræðslu gangráðs voru
gáttasleglarof af gráðu II. eða III. hjá 11 sjúklingum (52%) og í 9 (42%)
tilfellum vegna sjúks sínushnúts. Að meðaltali liðu 9 dagar frá aðgerð að
gangráðsísetningu (bil 2-16). Sjúklingar sem fengu varanlegan gangráð
voru með marktækt hærri líkamsþyngdarstuðul (29,4 sbr. 27,6 kg/m2,
p=0,04) og höfðu oftar fjöllíffærabilun en sjúklingar sem ekki þurftu
gangráð (16% sbr. 6%, p=0,03). Auk þess var legutími þeirra 2 dögum
lengri (p=0,04).
Ályktanir: Tíðni gangráðsísetninga er fremur lág eftir ósæðarlokuskipta-
aðgerðir hérlendis og hlutfall þeirra sem þurfa gangráð hefur farið lækk-
andi. Þessi þróun er jákvæð þar sem legutími styttist og færri sjúklingar
þurfa að gangast undir annað inngrip.
55 Skurðhlutfall og árangur skurðaðgerða við lungnakrabbameini
hjá öldruðum
Kristján Baldvinsson1, Andri Wilberg Orrason1, Húnbogi Þorsteinsson1, Martin Ingi
Sigurðsson3, Steinn Jónsson4, Tómas Guðbjartsson1,2
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2hjarta- og lungnaskurðdeild, 3svæfinga- og gjörgæsludeild, og
4lungnadeild Landspítala
tomasgud@landspitali.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að bera saman skurðhlutfall
og árangur skurðaðgerða við lungnakrabbameini meðalaldraðra (>75
ára) og yngri sjúklinga, og kanna ástæður þess ef skurðaðgerð var ekki
beitt.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar um alla sjúklinga sem greindust með
lungnakrabbamein (smáfumukrabbamein undanskilin) á árunum 1991-