Læknablaðið : fylgirit - 24.04.2023, Page 30

V í s i n d i á V o r d ö g u m
F Y L g i r i T 7 6
30 LÆKNAblaðið 2013/99
68 Skammtasparandi áhrif ónæmisglæðisins CoVaccine HT á
ónæmissvör nýburamúsa gegn óvirkjuðu H5N1 inflúensubóluefni
framleiddu í vefjarækt
Sindri Freyr Eiðsson1,2, Þórunn Ásta Ólafsdóttir3, Luuk Hilgers4, Karen Duckworth5,
Ingileif Jónsdóttir1,2
1Ónæmisfræðideild Landspítala, 2læknadeild Háskóla Íslands, 3Háskólinn í Gautaborg,
Gautaborg, 4Nobilon International BV, Boxmeer, Hollandi, 5BTG, London
sindrifr@landspitali.is
Inngangur: Heimsfaraldur inflúensu getur valdið alvarlegum veik-
indum og dauða. Bólusetningarleiðir sem minnka skammtaþörf, auka
verndandi ónæmissvör og breikka virkni bóluefna m.t.t. ónæmisvaka
gætu mætt þörfum fyrir bóluefni í heimsfaraldri.
Markmið rannsóknarinnar var að meta ónæmissvör nýburamúsa gegn
inflúensubóluefni úr óvirkjaðri heilli veiru af H5N1 heimsfaraldurs-
stofni, framleiddu í vefjarækt, auk þess að meta áhrif ónæmisglæðisins
CoVaccine HT.
Efniviður og aðferðir: Nýburamýs (1 viku gamlar, NMRI) voru bólusett-
ar með mismunandi skammtastærðum H5N1 inflúensubóluefnis (HA:
0.1µg, 0.25µg, 0.5µg og 1µg) með/án 0,2mg CoVaccine HT og endurbólu-
settar 2 vikum síðar með sömu skömmtum HA með/án 0,5mg CoVaccine
HT. Blóðsýnum var safnað reglulega og inflúensusértæk mótefni mæld
með ELISA. Verndarmáttur mótefna, þ.e. geta þeirra til að hlutleysa
inflúensuveiru, var mældur með rauðkornakekkjun (Hemagglutination
Inhibition Assay, HI).
Niðurstöður: H5N1 inflúensubóluefnið reyndist ónæmisvekjandi í
nýburamúsum og vakti marktæka hækkun á inflúensusértækum IgG
mótefnum á öllum tímapunktum samanborið við óbólusett viðmið.
Ónæmisglæðirinn CoVaccine HT jók inflúensusértæk IgG mótefni og
gaf 0,5µg HA ásamt 0,2mg Covaccine HT marktækt betri svörun en 5µg
HA eitt og sér strax eftir fyrstu bólusetningu (P=0,0148). Lágur bólu-
efnisskammtur (HA 0,5µg) ásamt CoVaccine HT vakti marktækt hærri
hlutleysingargetu mótefna en stærri skammtar(1µg (P= 0,0335) og 5µg
(P=0,003)) af bóluefninu einu og sér.
Ályktun: Niðurstöður okkar sýna að í nýburamúsum eykur ónæmis-
glæðirinn CoVaccine HT IgG mótefnasvörun gegn H5N1 inflúensubólu-
efni, framleiddu í vefjarækt marktækt, bætir hlutleysingargetu mótefna
og minnkar skammtaþörf margfalt.
69 Tíðni Fíkólín-3 og MASP-2 skorts í íslensku þýði
Margrét Arnardóttir1, 2, Helga Bjarnadóttir1, Lasse Schmidt1, Björn Rúnar
Lúðvíksson1,2
1Ónæmisfræðideild Landspítalans, 2læknadeild HÍ, heilbrigðisvísindasvið
margrema@landspitali.is
Inngangur: Komplímentkerfið er mikilvæg ónæmisvörn. Virkjun þess
stuðlar m.a. að áthúðun og himnurofi sýkla. Lektínferill komplíment-
kerfisins er nýlega uppgötvaður og minnst rannsakaður af þremur upp-
hafsferlum komplímentkerfisins. Lektínferillinn ræsist þegar manna-
nbindilektín (MBL), CL-11 eða fíkólín (1-3) bindast sameindamynstrum á
yfirborði örvera. Prótínin sveima um í sermi og mynda hvert og eitt flóka
með þremur serín próteösum (MASP-1-3) ásamt MAP1 og sMAP. MASP-
2 er lykilensímið í virkjun lektínferilsins og MASP-1 er nauðsynlegt til að
virkja MASP-2. Einstaklingar arfhreinir um p.D120G stökkbreytinguna
í MASP2 geninu hafa ekkert MASP-2 í sermi og óvirkan lektínferil.
Einstaklingar arfhreinir um 1637delC stökkbreytinguna í FCN3 geninu
eru með fíkólín-3 skort. Í dag er lítið vitað um tíðni þessara meðfæddu
ónæmisgalla í almennu þýði og klíníska þýðingu þeirra.
Markmið: Að finna út tíðni p.D120G og 1637delC í heilbrigðu íslensku
þýði.
Aðferðir: Genómískt DNA var einangrað úr 500 heilbrigðum íslenskum
blóðgjöfum með hásaltsaðferð. Notast var við „sequence specific primer“
PCR aðferð (PCR-SSP) til að skima fyrir p.D120G og „restriction fragment
length polymorphism“ PCR aðferð (RFLP-PCR) til að greina 1637delC
stökkbreytinguna.
Niðurstöður: Af 453 einstaklingum voru 37 arfblendnir (D/G) um
p.D120G stökkbreytinguna eða 8,2%. Af 417 einstaklingum voru 9 arf-
blendnir um 1637delC stökkbreytinguna, eða 2,2%.
Ályktun: Tíðni p.D120G samsætunnar í íslensku þýði er 0.041, sem er
sambærilegt við það sem finnst í dönsku þýði (0.039). Tíðni 1637delC er
0.011, sem er sama tíðni og áður hefur verið lýst í dönsku þýði. Út frá
þessu má áætla að u.þ.b 500 íslendingar séu með MASP-2 skort (G/G) og
um 40 einstaklingar með fíkólín-3 skort (-/-).
70 Sérhæfing og virkni CD4+ T stýrifrumna er stjórnað á mismun-
andi máta af bólguletjandi og bólguhvetjandi boðefnum
Snæfríður Halldórsdóttir1,2, Una Bjarnadóttir1, Björn Rúnar Lúðvíksson1,2
1Ónæmisfræðideild, Landspítali, 2læknadeild Háskóla Íslands
Snaefrid@landspitali.is
Inngangur: CD4+ T stýrifrumur (Tst) gegna lykilhlutverki í sjálfsof-
næmissjúkdómum þar sem þær bæla ræsingu og virkni sjálfsvirkjandi
frumna og koma í veg fyrir skaðleg sjálfofnæmisviðbrögð. Þeim er skipt
í náttúrulegar Tst sem þroskast í hóstakirtli og afleiddar Tst (aTst) sem
þroskast í útvefjum. Vitað er til þess að aTst bæla ónæmssvar en lítið er
vitað um ferlið sem liggur að baki virkni þeirra. Nýlega hefur verið sýnt
fram á hlutverk ósértæka ónæmiskerfisins í sjálfsofnæmissjúkdómum en
hlutverk þess í sérhæfingu og virkni CD4+ aTst er óþekkt.
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að meta áhrif bólgumiðlandi
boðefna á sérhæfingu og virkni CD4+ aTst og rannsaka þau ferli sem
liggja að baki bælivirkni þessara frumna.
Aðferðir: Óreyndar aTst (CD4+CD25-) voru einangraðar úr heilkjarna
blóðfrumum og ræstar með anti-CD3 í nærveru IL-2 og TGF-β1 með/
án bólgumiðlandi boðefna, IL-1β og TNFα í 5 daga. Svipgerð frumnanna
(CD4+/CD127-/CD25hi/Foxp3+) var skoðuð með fljúorljómandi smásjá
og ELISA gerð til að greina IL-2, IL-35 og IL-10 í floti ræktarinnar. aTst
voru næst settar í samrækt með CFSE lituðum heilkjarna blóðfrumum
í mismunandi hlutföllum og Epstein-Barr sýktum B frumum húðaðar
súperantigenum. Fjölgun heilkjarna blóðfrumna var skoðuð með flúorl-
jómandi smásjá eftir 72 klst.
Niðurstöður: Flestar aTst sérhæfðust í nærveru IL-2 og TGF-β1 (p<0,05).
IL-1β og TNFα höfðu marktækt bælandi áhrif á sérhæfingu aTst (% bæl-
ing; TNFα=68,3% vs IL-1β=73,5%; p<0,05). aTst seyttu marktækt minna
magni af IL-10 og meira af IL-2 en viðmið (p<0,05). Lítið sem ekkert
magn af IL-35 fannst í flotinu. Bælivirkni CD4+ aTst sýndi jákvæða fylgni
við hækkandi hlutfall þeirra í rækt (% bæling; 1:1=49,75 vs 1:32=18,12;
p<0,05). IL-1β og TNF.α höfðu marktækt hamlandi áhrif á virkni CD4+
aTst ex vivo (p<0,05). Að lokum var sýnt fram á að IL-1β bældi losun á
IL-2.
Ályktun: Rannsóknin sýndi fram á að bólgumiðlandi boðefni hafa
neikvæð áhrif á myndun CD4+ aTst í mönnum ex vivo. Niðurstöður okkar
sýndu einnig fram á að bælivirkni aTst er hindruð af IL-1β og TNFα og
er að öllum líkindum miðlað af IL-2 losun og er óháð IL-10/IL-35 seytun.