Reykjanes - 07.03.1986, Blaðsíða 4

4
Reykjanes
Föstudagur 7. mars 1986
Útgefandh Reykjanes blaðaútgáfa.
Framkvæmdastjóri: Halldór Leví Björnsson.
Rjtstjóri: Hákon Aðaisteinsson.
Aóstoð við ritstjórn: Ásmundur Einarsson.
Augiýsingastjóri: Sóiveig Ðaníelsdóttir.
Ritstjóm og afgreiðsla: Hólagata 15, Njarð-
vík, sími 4988.
Augiýsingasími; 4988.
Upplag: 4000 eintök dreift ókeypis um Suðurnes
Setning, umbrot og prentun: Stapaprent.
Frjálsrœði og pólitísk
áhrif kvenna
Konur og ungt fólk þ.e.a.s. undir 35 ára aldri koma sterkt
út á lista Sjálfstæðismanna í Keflavík að þessu sinni. Kona
skipar baráttusœtið, 5. sœtið. Þetta er í aðalatriðum niður-
staða prófkjörs en ekki niðurröðunar í nefnd og væntanlega
bein afleiðing af þróun í flokksstarfi Sjálfstœðismanna í
bæjarfélaginu.
Aldur og kyn geta ein út af fyrir sig ekki ráðið framboðum
heldur endurspeglar þátttaka kvenna og ungs fólks áhrifamátt
þeirra á hverjum tíma.
Möguleikar kvenna í stjórnmálum hafa farið vaxandi
síðustu áratugina, af ýmsum ástœðum. Hinsvegar er athygl-
isvert að þœr fást enn við svipaða málaflokka og áður og úr-
lausnir þeirra t.d. íslensku kvennaframboðanna í engu frá-
brugðnar eldri hugmyndum. Þetta getur samt breyst áður en
varir.
Athyglisvert er að íslenskar og bandarískar konur hafa náð
pólitískt og samfélagslega lengra en kynsystur þeirra í öðrum
löndum. Það skal fullyrt að meginástæðan sé sú einstaklings-
hyggja sem ríkjandi hefur verið í báðum löndum, forsenda
mikils landnáms og síbreyttra þjóðfélagshátta um nokkurt
skeið. Konurnar hafa tekið fullan þátt í þessum breytingum
og axlað talsverðar byrðar. Þetta hefur styrkt þær sem ein-
staklinga og skapað þeim kraft til að mæta nýjum viðfangs-
efnum.
Sósíalistar, bœði jafnaðarmenn og kommúnistar, hafa
talið sig sérstaka talsmenn kvenna. Þeir hafa vissulega talað
mikið. En reynslan í löndum þeirra segir aðra sögu. I Sovét-
ríkjunum eru háskólamenntaðar konur láglaunahópur t.d.
lœknar þar í landi. I Svíþjóð er konurn ekki veitt brautargengi
inn á ný svið í stjórnmálum jafnaðarmanna. I báðum ríkjum
er algjört pólitískt karlaveldi.
A Islandi og í Bandaríkjunum virðast konur hafa meiri
möguleika til að hrista af sér gamlar formhugmyndir, vegna
þess að ábyrg einstaklingshyggja fer eðlilega saman við
mannúð, frjálsrœði og umburðarlyndi. Sósialistar hengja sig í
orð og kenningar sem þeir geta svo ekki framkvœmt þegar
þeir fá völdin. Skipulagshyggjan verkar fjötrandi og sjálfir
verða sósíalistar mest undrandi og vonsviknir.
Nærtækt dæmi erreynslan af vinstri stjórn í Reykjavík, og
kosningaúrslitin í kjölfar þeirra.
Ásmundur Einarsson
REYKJANES
43 ÁRA
í inarsmánuði árið 1943
hófu „nokkrir Keflvíking-
ar“ útgáfu inánaðarblaðs-
ins Reykjaness. Kom það
að inestu reglulega út til
iniðs árs 1947.
Fram í október 1944 sá sér-
stök ritnefnd um blaðið. í henni
voru þeir Ólafur E. Einarsson
útgerðarmaður, og núverandi
kaupmaður í Reykjavík, Sverrir
Júlíusson og Guðmundur Guð-
mundsson skólastjóri. Seinna
gekk Guðmundur úr nefndinni
en Alfreð Gíslason lögreglu-
stjóri kom í stað hans.
í nóvember 1944 er Einar
Ólafsson ráðinn ritstjóri
Reykjaness. Starfaði hann við
blaðið uns það hætti útkomu í
júní 1947.
Ritnefndarmennirnir skrif-
uðu töluvert í Reykjanesið,
ennig ritstjórinn. Auk þeirra
lagði Helgi S. Jónsson allmikið
til af efni, mest viðtöl og póli-
tískar greinar. Reykjanesið var
gefið út af Sjálfstæðismönnum
og hefur verið æ síðan. Sjálf-
stæðisflokkurinn varð þó ekki
aðili að blaðinu fyrr en árið
1949.
blaðinu fyrr en árið 1949.
Fram til ársins 1947 var
blaðið prentað í Félagsprent-
smiðjunni h.f. í Reykjavík.
Komu alls 46 tölublöð á því
tímabili.
í ávarpi til lesenda lýsa
útgefendur tilgangi blaðsins á
þessa leið: „Markmið útgefenda
er að blaðið geti orðið málgagn
Suðurnesjamanna um öll helstu
menningar- og framfaramál
þeirra og með þvi leitast við að
glæða hug almennings fyrir vel-
ferðamálum byggðarlaganna
suður með sjó.
Leitast mun verða við að
halda saman gömlum og nýjum
fróðleik um Suðurnes, og birta
bréf frá verstöðvunum“.
Strax í fyrsta blaði kom
fréttadálkur sem bar yfirskrift-
ina: „Annáll Suðurnesja“.
Voru það stuttar fréttir úr
daglega lífinu, aflaskýrslur og
róðrafjöldi vertíðarbáta á
svæðinu.
Töluvert kom af fréttum og
þörfum hugvekjum og nokkuð
var um greinar með fornum
fróðleik. Merkast er án efa
greinaflokkur um Krýsuvik.
Árið 1945 urðu nokkrar
væringar með staðarblöðunum
Faxa og Reykjanesi. Upphaf
þeirra rná rekja til greinar sem
birtist í janúarblaði Reykjaness,
og fjallaði um mjólkursöluna í
Keflavík og kaupfélagið, sem þá
var KRON. Greinin er nafnlaus,
en undir henni stendur aðeins
,,útgerðarmaður“.
Skömmu áður en greinin var
skrifuð hafði verslun KRON í
Keflavík yfirtekið alla mjólkur-
Skúla
Magnússon
sölu í kauptúninu. Féll „útgerð-
armanni“ það afarilla og kallar
það einokun. Segir hann að
útvegsmönnum hafi verið neitað
um mjólk handa bátum sínum,
nema þeir tæki einnig út aðrar
vörur, og skipti eingöngu við
KRON. Leggur „útgerðarmað-
urinn“ til að komið verði upp
mjólkurstöð í Keflavík. Á
þessum árum var mjólkin seld
hér ógerilsneydd og safnað
saman af Rosmhvalanesi og
innan af Vatnsleysuströnd. Má
því nærri geta að öll skilyrði til
sölu og geymslu mjólkurjnnar
hafi verið mjög frumstæð. En
ekki var farið að selja geril-
sneydda mjólk hér fyrr en um
1950.
Varð grein þessi til þess að
Björn Pétursson kaupfélags-
stjóri kvaddi sér hljóðs í
febrúarblaði Faxa og svaraði
,, útgerðarmanninum. ‘ ‘
Skömmu seinna fór Þorgrím-
ur St Eyjólfsson kaupmaður að
leggja orð í belg í Reykjanesinu.
Spannst síðan ritdeila um málið
og deildu Sjálfstæðismenn mjög
á kaupfélagið og samvinnu-
stefnuna yfirleitt.
Samvinnumenn svöruðu í
Faxa og bentu á galla einstak-
lingsframtaksins en kosti
samvinnuhreyfingarinnar. Voru
það aðallega þeir Björn kaupfél-
agsstjóri, öuðni Magnússon og
Jón Tómasson sem svöruðu
aðfinnslum Reykjaness. Einnig
Sendu þeir hvor öðrum tóninn
Helgi S. og Valtýr Guðjónsson.
Þessi klausa kom til dæmis i
maí-blaði Reykjaness 1945 og
var beint til Valtýs Guðjóns-
sonar: „í rógskrifum Valtýs í
síðasta tbl. Faxa, er hann í
örvæntingarfálmi sínu eitthvað
að rugla um „kvikmyndaleikara
- einkum þó stjörnur,“ sem
hann telur sig hafa lesið um í
Reykjanesi. Sennilega hefur
Týri verið hálf-sturlaður af
taugaæsing, þá er hann sauð
saman róginn og beinlínis „séð
stjörnur“. Eigi er kunnugt að
Reykjanes hafi nokkru sinni birt
skrif um kvikmyndaleikara eða
stjörnur. Hins vegar birti Faxi
einu sinni mynd af Marlene
Dietrich og grein um hana, og er
ekkert athugavert við það.
Einasti leikarinn, sem borið
hefur á góma í þessu blaði, er
hirð-fífl Tíma-Tóta, Valtýr
Guðjónsson, en hann er, svo
sem kunnugt er, engin stjarna“.
Þegar þetta var skrifað höfðu
Framsóknarmenn tiltölulega
lítið fylgi í Keflavík. Lengi var
Sjálfstæðisflokkurinn stærsta
pólitíska aflið í hreppnum.
Næst kom svo Alþýðuflokkur-
inn. En með vaxandi byggð
breyttust hlutföllin, svo að við
sveitarstjórnarkosningar 1966
náðu Framsóknarmenn hæstu
atkvæðatölu sem nokkur
flokkur hafði fengið fram að því
í Keflavík.
Kosið var til sveitarstjórna 27.
janúar 1946 og var mikil harka
af beggja hálfu. Gefin voru út
tvö tölublöð af Reykjanesinu og
notaði blaðið tækifærið og
hnýtti þessari klausu í Faxa-
menn: „Faxi kom út um jóla-
leytið og var nú allur blár að
þesssu sinni. Áttu margir bágt
með að skilja, hvers vegna
gengið var framhjá rauða
litnum, fyrst á annað borð farið
var að skipta um lit. Eftir
forsíðu jólablaðs Faxa að
dæma, var þetta nóvemberblað,
9. tölublað 1945, - en hefir auð-
sjáanlega verið geymt til
jólanna. Ekki er ráð nema í tíma
sé tekið. -Desemberblaðið
kemur þá að öllum líkindum
einhvern tíma í janúar - fyrir
kosningar - og þá að sjálfsögðu
með rauðu letri - í stíl við póli-
tískan anda ritstjóranna“.
í seinna blaðinu sem út kom
vegna kosninganna fær Danival
Danívalsson kaupmaður
þennan tón: „Danival Danivals-
son hefur að undanförnu haldið
uppi harðvítugum áróðri gegn
sjálfstæðismönnum. Hefur
áróður þessi aðallega átt sér stað
í búðarholu hans, ennfremur á
götum og í skúmaskotum. En
Keflvíkingar ljá ekki þessum
Framsóknarkurfi eyra - þeir eru
farnir að kannast við hann!”
Danival var mjög áhugasam-
ur Framsóknarmaður og var oft
margmenni í verslun hans við
Hafnargötu þar sem fram fóru
pólitískar umræður. Svipaði
þeim saman, honum og Þórði
Einarssyni sem rak Blönduna,
hér í bæ enda samflokksmenn.
í apríl 1947 var tekinn upp
fastur lesendadálkur í Reykja-
nesinu fyrir lesendabréf, sem
bar fyrirsögnina: Geirfuglinn.
Útgáfa Reykjanessins lá niðri
næstu tvö árin eða þar til í maí-
mánuði 1949. Hófst útgáfa þá
að nýju, enda kosningar í
Gljái Brekkustíg 38, Bílaleigubíll! beint á staðinn Margar stærðir, allt að 9 manna Bílar með fjórhjóladrifi - beinskiptir bílar eða sjálfskiptir
Bryngljáaþjónusta Margar gerðir bíla frá
Djúphreinsun á sætum og teppum. sílsalistar og grjótgrindur sími 4299. Mitsubishi - Toyota - Datsun Daihatsu - Fiat og Lada Sækjum - sendum
Þvottur - þrif - bón. Opið allan sólarhringinn