Börn og menning - 2022, Blaðsíða 10

Börn og menning10
honum dálítið fyndið. Lesandi á fullorðinsaldri skynjar
hins vegar tvíræðnina sem liggur í því að þessi myndar-
legi sjómaður, sem oft er gefið í skyn að sé ekki endilega
við eina fjölina felldur, kenni sér önnur börn en sín
eigin. Ömmu finnst þetta greinilega vandræðalegt og
pabbi reynir að eyða talinu með því að spila á harm-
onikkuna í einum grænum hvelli. Og eftir situr hinn
fullorðni lesandi og veltir því fyrir sér hvort pabbi eigi
kannski Gunna litla í Kletti?
Annað dæmi um tvíþætt ávarp í sama kafla er að
þegar pabbi er búinn að dæla sætindum í börnin í
hverfinu segir hann þeim að snauta út, hann þurfi að
tala við mömmu, sem hann dregur með sér upp á loft.6
Eins og Silja Aðalsteinsdóttir7 hefur bent á finnur full-
orðinn lesandi „girndaranganina leggja um húsið með-
an hann er í landi“ en lesandi á barnsaldri kippir sér
sjálfsagt ekkert upp við það að foreldrar þurfi að tala
saman í einrúmi.
Heiða
Ragnheiður Oddgeirsdóttir, hin fullkomna, gáfaða,
elsta dóttir er aðalpersóna fyrstu bókarinnar og á þar
sína þroskasögu. Heiðu finnst hún í rauninni of góð
fyrir fjölskyldu sína og vill vera „fín stúlka“. Hún óskar
sér þess oft að vera dóttir Kristínar á 12, sem á bara
einn son, mann sem er alltaf í landi og er góður við
Heiðu, fína stofu og blómabeð. Heiða ákveður að verða
fræg og merkileg til þess að hefja sig langt yfir þetta
umhverfi, en hættir við það í bókarlok og uppgötvar
að það er betra að vera góð manneskja. Eins og Silja
Aðalsteinsdóttir8 bendir á gerir Heiða miklar kröfur til
umhverfisins en hefur ekki þá framkvæmdaorku sem
þarf til þess að gera neinar byltingar. Þar svipar henni
mjög til móður sinnar og ömmu.
Móðirin, Aðalheiður Magnúsdóttir, er áhugaverðari
persóna en hún sýnist á yfirborðinu vera. Oftast er
hún fremur litlaus og það kemur margoft fram í öllum
bókunum að hún unir sér best þegar hún getur flúið
á vit bókarinnar í stól eða uppi í rúmi. Þetta finnst
nú hvorki ömmu né Heiðu neitt sérlega sniðugt, en
ef lesið er á milli línanna má sjá örþreytta, lasna konu
sem eignast átta börn á 15 árum og er ein með þau
og fatlaðan föður sinn, á milli þess sem eiginmaður
hennar dregur hana upp á loft til þess að búa til fleiri
börn áður en hann drekkur sig fullan með hinum ýmsu
karlmönnum í bænum. Hún er ýmist ólétt eða með
Móðirin, Aðalheiður
Magnúsdóttir, er áhuga-
verðari persóna en hún
sýnist á yfirborðinu vera.
barna. Heiða er 11 ára við upphaf fyrstu bókarinnar,
Lóa-Lóa er að verða átta ára við upphaf þeirrar næstu,
og í síðustu bókinni er Abba hin sjö ára. Dæmin um
eyður sem börn geta ekki alveg getið í hefjast strax við
upphaf fyrstu bókar, þegar Oddgeir, faðir barnanna,
kemur í land. Þá upphefst glens og grín, hann dælir
góðgæti í börnin, bæði sín eigin og börnin í götunni,
sem koma aðvífandi þegar þau frétta af þessari miklu
veislu. Pabbi situr hinn ánægðasti í miðjum skaranum:
Helvíti eru þetta annars góðir krakkar sem ég á,
amma, sagði hann ánægður. Hann kallaði ömmu
alltaf ömmu eins og krakkarnir. Hann er líkur mér
þessi, sagði hann og benti á Gunnar son Gvendar í
Kletti.
Éld þú sért ekki almennilegur, sagði amma. Þetta
er hann Gunni litli í Kletti.
Nú hvur asskotinn, sagði pabbi. Þar lá ég í því.
Náiði nú í nikkuna krakkar.5
Lesandi á barnsaldri gæti orðið hissa á því að pabb-
inn þekkti ekki sín eigin börn og jafnvel þótt ruglið í