Fréttir - Eyjafréttir - 04.05.2023, Síða 8

8 | | 4. maí 2023
Góð tíð
Kofinn sem þeir byggðu var um
12 fermetrar á tveimur hæðum.
„Undir honum var heilmikill
kjallari og fór afar vel um okkur
karlana í þeim kofa. Þegar viðver-
an var hvað mest vorum við allt
að 25 daga í júlí þarna úti.“ Þeir
félagar höfðu allar Smáeyjarnar til
umráða þangað til sveitarfélagið
tók við yfirráðum á úteyjunum
árið 1971 af jarðarbændum. „Við
sóttum bæði egg og fugl í Hænu
og Hrauney fram að þeim tíma. Í
Hrauney var mikil og góð veiði og
fínt að vera þar. Við gerðum það
eitt sumarið fara þrisvar sinnum
tæplega sólarhringsferð í Hrauney,
ég og Jóhann Pétur Andersen.
Faðir hans skutlaði okkur út
eftir vinnu og sótti okkur svo um
kaffileytið daginn eftir. Í þremur
svona túrum náðum við í 45 kipp-
ur af fugli, þar af voru 18 í einni
ferðinni. Þá vildi svo skemmtilega
til að þeir voru staddir í Hana
á sama tíma Hörður Hilmis og
Henrý Granz og skoruðu á okkur
í keppni. Það var ekki hátt á þeim
risið næst þegar við hittum þá
eftir þann dag en þeir voru frekar
aumlegir með sínar 3 kippur eftir
daginn.“ Már segir lundaveiði
hafa verið góða í Smáeyjum og
oft á tíðum ótrúlega þegar litið
sé til þess hversu litlar þær eru.
„Stundum veiddum við þokka-
lega. Það var ekkert óeðlilegt að
ná í 10 kippur á einum degi, tveir
menn þegar vel gekk. Algengt
var að ná í þrjár til fimm að
kippur á dag einn maður ef setið
var við.“ Már segir þá ekki hafa
orðið efnaða á þessum veiðum.
„Það er töluverður kostnaður sem
fylgir því að gera út bát og kofa
og viðhalda því og þetta fór nú
að mestu í það og svo átti maður
í soðið.“
Hanamenn urðu svo fyrir því
óláni að kofinn þeirra einfaldlega
hvarf árið 1984. „Það var ljóst á
öllum vegsummerkjum að aldan
bara tók hann í heilu lagi. Óskar
í Höfðanum sagði mér seinna að
þá hefði verið versta vestanbrim
í rúm 30 ár. Það voru engar leifar
af honum.“ Þeir félagar létu það
ekki stoppa sig og byggðu annan
kofa ofar og austar en sá gamli
stóð en þó öllu minni. „Hann er
ekki nema átta fermetrar og er
bara svipaður og gott þjóðhátíðar-
tjald. Það hefur farið ágætlega um
okkur þar þrátt fyrir að íburðurinn
sé ekki mikill.“
Allur sjarmi farinn
Már sveiflaði síðast lundaháf árið
2008. „Við sáum þá í hvað stefndi
þegar fækka tók nokkuð skart
í lundastofninum og ákváðum
að láta náttúruna njóta vafans.
Það hefur ekki verið farið með
háf út í Hana síðan 2008.“ Már
telur ólíklegt að lundaveiði verði
stunduð í Hana aftur eins og gert
var hér áður fyrr ef lundastofninn
nær fyrri hæðum. „Nei það tel
ég nær útilokað, það er enginn
friður þarna fyrir túristabátum.
Það er enginn friður til að veiða
eða vera í ró og næði. Fuglinn fær
engan frið þegar sífellt er verið
að styggja hann allan daginn yfir
sumarið. Þá er líka sjarminn far-
inn af þessu þegar þú kemst ekki
út í Eyju og ró og næði.“
Heimaklettur
Líklega hefur enginn farið fleiri
ferðir á Heimaklett en Már Jóns-
son. „Árið 2010 fór ég að stunda
göngur af krafti á Heimaklett.“
Þegar blaðamaður spurði Má
hvað það væri sem væri svona
heillandi og drægi hann þarna
upp ennþá eftir 4000 ferðir horfði
hann á mig í forundran. Rétt eins
og ég hefði reynt að bjóða honum
tyggjóplötu í miðjum íslenskutíma
þar sem leiðir okkar lágu fyrst
saman fyrir um aldarfjórðungi.
„Nú það liggur í augum uppi.
Það er fyrst og fremst útiveran
og náttúran öll á þessu svæði.
Síðan er þetta hæfileg ganga fyrir
svona gamlingja. Þegar maður er
kominn upp á fögrum degi þá er
útsýnið óborganlegt. Það að sjá
langt inn til landsins og úteyjarnar
flestar. Svo tel ég mér trú um að
það sé einhver heilsubót í þessu,
að halda pumpunni og lungunum
við og á meðan maður trúir því þá
er sjálfsagt að halda því áfram.“
„Crazy guy“
Ef við miðum við það að Heima-
klettur sé 283 metrar á hæð þá
hefur kappinn klifrað samtals
1.132.000 metra eða sem nemur
um 128 ferðum á Mount Everest
í þessum 4000 ferðum. Hún hefur
sjaldan átt betur við athugasemdin
sem erlendur ferðamaður ritaði í
gestabókina á Heimakletti fyrir
nokkrum árum. “I would really
like to meet this crazy guy named
Már Jónsson and ask him why he
climbs this mountain so much.”
Að hluta til má rekja þennan
ferðafjölda til þess að í að-
draganda áramóta árið 2011 fékk
Már þá flugu í höfuðið að fara upp
á Heimaklett á hverjum einasta
degi ársins í það minnsta. „Mér
þótti spennandi að sjá hvað maður
kæmist margar ferðir og hvort það
væri hægt að fara í það minnsta
eina ferð á dag allt árið. Ég nefndi
þetta við Gulla tengdason minn og
þá var ekki aftur snúið. Það fór þó
svo að lokum að það duttu út tveir
dagar en báða dagana var Eiðinu
lokað vegna veðurs og því engin
leið að komast á Heimaklett en
báða þessa daga mældust norðan
Þeir byggðu kofann 1985 ásamt Má. Ingi Tómas, Baldvin og Kristján Már gerir lagfæringar
Fundur á Hanahaus. Már, Baldvin, Markús, Kristján.
Rúningsferð Baldvin, Ingi, Jónatan, Markús.