Margt smátt - 01.08.2024, Síða 13

13
„Við vorum öll veikburða og í áfalli yfir stöðu okkar. Við
vorum matarlaus. Áttum ekki föt til skiptanna og því
síður peninga til að kaupa nauðsynjar. Ég bað ferðafélaga
okkar um aðstoð við að halda á móður minni þar sem hún
var örmagna. Enginn gat hjálpað okkur,“ segir Ibrahim en
fjölskyldan náði loksins til bæjarins Metema í Amharafylki
í Eþíópíu sem liggur nærri landamærum landsins við
Súdan, en þaðan er aðeins um einn og hálfur kílómetri
til súdanska bæjarins Gallabar. Þar hverfist mannlífið um
lítið annað en fólkið sem flýr borgarastyrjöldina. Súdanir
eru margir í þeim hópi en þangað koma einnig Eþíópar
sem nú snúa heim á flótta undan stríðsvélunum – en
höfðu áður flúið af sömu ástæðum þegar stríðsherrar
bárust á banaspjótum í heimalandinu Eþíópíu, sem nú,
þó öfugsnúið sé, er þeirra eina skjól.
Kumer flóttamannabúðirnar í Eþíópíu eru nú samastaður
Ibrahim og fjölskyldu hans ásamt þúsundum annarra
flóttamanna. Búðirnar voru settar upp um miðjan júní
í fyrra eða stuttu áður en fjölskyldan kom þangað. Þar
hafast við hátt um tíu þúsund flóttamenn en fjölmargir
aðrir dvelja þar og bíða þess að vera vísað annað. Í Kumer
flóttamannabúðunum er skortur á öllu sem nafni tjáir að
nefna, að því er Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna
(UNHCR) hefur greint frá.
Þröngur kostur í flóttamannabúðum
Alþjóðlegt hjálparstarf kirkna, ACT Alliance, sem samhæfir
aðgerðir kirkjutengdra hjálparstofnana um heim allan,
sendu í júní 2023 út neyðarbeiðni til aðildarsamtaka um
fjármagn til hjálparstarfs í Súdan og í nágrannaríkjum,
þar með talið í Eþíópíu. Hjálparstarf kirkjunnar sendi í
því ljósi 16,5 milljónir króna til Hjálparstarfs Lútherska
heimssambandsins í Eþíópíu sem aðstoðar flóttafólk frá
Súdan. Áætlað er að veita 18.000 manns aðstoð, meðal
annars með matargjöfum, reiðufé og bættu aðgengi að
vatni og hreinlætisaðstöðu. Sérstaklega verður hugað að
því að vernda konur og börn sem eru útsett fyrir ofbeldi sem
flóttafólk.
Framlagi Hjálparstarfsins er einmitt varið til uppbyggingar í
Kumer flóttamannabúðunum þar sem Ibrahim og fjölskylda
hans dvelur nú. Það hefur ekki gengið vandræðalaust að
koma einstökum verkefnum á koppinn og fyrir því liggja
ýmsar ástæður.
Samstarfsaðilar Hjálparstarfsins einbeita sér nú að því að
koma á fót hreinlætisaðstöðu fyrir þær þúsundir sem þar
hafast við. Vart þarf að ítreka mikilvægi þessa en ýmsir
sjúkdómar geta náð bólfestu þar sem hreinlæti er ábótavant.
Fjárhagslegur stuðningur er jafnframt nauðsynlegur.
Áður en stríðið braust út unnu Ibrahim og fjölskylda hans
fyrir sér með smákaupmennsku. Þau höfðu efni á helstu
nauðsynjum án stuðnings en líf þeirra hefur nú gjörbreyst.
Fjölskyldan er að öllu leyti öðrum háð.
Ekkert öryggi
„ Lífið í Kumer flóttamannabúðunum er afar erfitt,“ segir
Ibrahim. „Hér er öryggið ekkert, fólki er rænt, við fáum
ekki nægan mat eða hreint vatn auk þess sem hreinlæti
er mjög ábótavant. Hér er heldur engin heilsugæsla og
allir eiga við fjárhagsvanda að stríða. Það er erfitt að
kaupa nauðsynjar því allt sem við þurfum er rándýrt.
Ef ekki væri fyrir fjárhagsaðstoð frá hjálparsamtökum þá
myndum við líða algjöran skort, og útilokað að kaupa mat
og lífsnauðsynleg lyf.“
Milljónir á vergangi
Hörð átök milli súdanska stjórnarhersins (SAF) og sveita uppreisnarhersins Rapid Support
Forces (RSF) hafa nú varað í Súdan í á annað ár. Átökin eiga rætur sínar að rekja til valdabaráttu
tveggja hershöfðingja sem stóðu sameiginlega að valdaráni í landinu árið 2019 þegar fyrrverandi
forseta landsins var steypt af stóli en hann hafði þá setið í embætti í tæpa þrjá áratugi. Herstjórn
hershöfðingjanna tveggja tók við en spenna þeirra á milli hafði farið stigvaxandi þar sem þeir
deildu um innleiðingu nýs stjórnarfars í landinu og aðlögun RSF sveitanna að stjórnarhernum.
Frá því átökin hófust þann 15. apríl 2023 er talið að hátt í 20.000 hafi fallið í átökunum og tugir
þúsunda hafi særst. Þó skal tekið fram að tala fallinna og særðra er mjög reiki. Vitað er til að
rúmlega sjö milljónir íbúa hafi neyðst til að yfirgefa heimkynni sín og eru á vergangi innan
landamæra Súdan en 2,1 milljónir manna hafa flúið til nágrannaríkja; Mið-Afríkulýðveldisins,
Chad, Egyptalands, Suður-Súdan og Eþíópíu. Allt þetta fólk er í brýnni þörf fyrir aðstoð hvort
sem það hefst að hjá ættingjum innanlands eða í yfirfullum flóttamannabúðum í nágrannaríkjum.
Hér þarf að hafa hugfast að áður en átökin hófust voru þrjár milljónir Súdana flóttamenn í eigin
landi vegna átaka í landinu á fyrri tíð.