Jólablaðið - 17.12.1945, Blaðsíða 5

★
JÓLABLAÐIÐ 1945
á aminum, og hann hafði hengt fötin
sín til þerris við eldinn.
Hann stóð þarna hugsandi um
stund, svo braut hann pappírsblað
utan af svolitlum dúk og breiddi hann
á borðið. Það var þó allajafna að-
fangadagskvöld, og það kvöldið hafði
hann alltaf gert sér einhvem daga-
mun öll þessi ár. Hann lagði á borðið
hnífa og diska handa tveimur, þó að
hann væri einn, eins og öll kvöldin
áður. En þetta minnti svo á þetta
eina jólakvöld, sem þau höfðu fengið
að vera saman, hún Margrét hans og
hann. Og enginn gat sagt, nema hún
væri þarna hjá honum enn, enda þótt
augu hans megnuðu ekki að sjá hana.
Hann steikti bæði kjöt og fisk, og
að því loknu fór hann út í skemmu
eftir svolitlum grenitopp, sem hann
setti á borðið. Efst á toppinn festi
hann tólgarkertisstúf. Hann kveikti
á kertinu, og svo spennti hann greip-
ar og söng jólavers og á eftir las hann
jólaguðspjallið.
Þegar hann hafði matazt, sat hann
lengi við arininn og reykti og hugsaði
um árið, sem var að líða, og árið, sem
koma mundi. Og hann vissi, að hver
dagurinn, sem rann í eilífðina, færði
hann einu skrefi nær Margréti. Því
að það var hann alveg viss um: —
hana mundi hann hitta, þegar tími
væri til kominn, og þá mundi hver
einasti dagur verða honum eins og
jóladagur.
Eftirþankar
en
enginn ritdómur
Nordahl Grieé: Vor um alla
veröld. Skáldsaéa. — Jón
Helgason þýddi. Bákabúð
Rikku gai út meS leyii höi-
undar. — Prentverk Odds
Bjömssonar 1945.
Ekki geri ég ráð fyrir að nokkur
maður lesi svo nokkuð eftir Nordahl
Grieg að það snerti hann ekki.
Hann var fyrst og fremst ljóðskáld,
og af ljóðum hans leggur sérstaka
angan. Þau eru einföld og látlaus en
þó þrungin dularfullum töfrum. Svo
létt kveðin og laust rímuð að lesa
má þau sem mælt mál. Allt, sem ég
hefi séð eftir hann órímað ber sama
keim. Framsett þannig, að manni
finnst það órímað ljóð. Svo fór mér
og er ég las á frummálinu bók hans,
„Ung má verden ennu være“, sem nú
er, góðu heilli, nýútkomin á íslenzku
undir nafninu, Vor um alla veröld.
Bók þessi er röskar 300 bls. í stóru
broti, og virðist til hennar vandað á
allan hátt.
Ekkert veit maður um hvort Nor-
daht Grieg hefur ætlað sér að leggja
stund á skáldsagnagerð ef hann lifað
hefði. Til mun önnur saga eftir hann
miklum mun styttri, en hana hefi ég
ekki lesið.
Mönnum kann að virðast þessi bók
harla einkennileg skáldsaga. I mínum
augum er hún fyrst og fremst merki-
legt rit, og ljós mynd bæði af mann-
inum og skáldinu sem samdi hana.
Frásögnin er öll fyrst og fremst
heiðarleg, og sannleikanum sam-
kvæm. Hann er hér, eins og í ljóðum
sínum, svarinn fjandmaður óréttlætis
og ofbeldis. Hann hefir rótgróna and-
styggð á öllu því, sem óheilnæmt er
og rotið í svokallaðri menningu fyrir-
stríðsáranna, og flettir miskunnar-
laust og bersögult ofan af því. Þó
sagan skýri frá örlagaþrungnum og
oft dapurlegum viðburðum er hún
heillandi og skemmtileg aflestrar, og
ég býst við, að fáir muni hana frá
sér leggja fyr en lokið er.
Eins og fyrirsögn þessa greinar-
stúfs ber með sér, er þetta enginn rit-
„Hvítur fyrir hærum, kvikur i hreyfingum, bjartur yfirlitum, svipheitur, eldf jörugur,“
svo muna menn hann, ritsnillinginn, bændahöfðingjann sögufróða og þjóðskörunginn,
Finn Jónsson frá Kjörseyri:
ÞJÓÐHÆTTIR OG ÆVISÖGUR
FRÁ 19. ÖLD
hið mikla og merkilega ritsafn hans, sem um langan aldur hefir lifað á vörum þjóðarinnar
undir nafninu Minnisblöð Finns á Kjörseyri, er nú komið á bókamarkaðinn. — Þetta f jöl-
skrúðuga minningasafn hans, sem allir bókelskir menn, allir, sem unna landi, þjóð og sögu,
allir þeir, er dást að sviphreinu máli, rammíslenzkum stíl og lifandi frásögn, hafa svo lengi
hlakkað til að fá að sjá. — Þessu mikla afbragðsverki er skipt í þrjá meginhluta , er nefnast:
1. Sagnaþættir. — 2. Þjóðhættir um og eftir miðja 19. öld. — 3. Þjóðsagnir,
og er hver þeirra stórt ritverk fyrir sig, sem höfundur hefir svo aftur skipt í smærri þætti:
Sjálfsævisaga. — Þættir af Suðurlandi. — Þættir af Suðurnesjum. — Þættir úr Strandasýslu. —
Daglegt líf á Suðurlandi. — Daglegt líf og lifnaðarhættir á Suðurnesjum. — Reimleikar og
aðsóknir. — Huldufólkssögur. — Fyrirboðar og forspár, o. fl. — Hver þessara þátta er svo í
mörgum köflum, og gefa fáein heiti þeirra, gripin af handahófi, nokkra hugmynd um fjöl-
fjölbreytnina og það, hvílíkur sagnasjór þessi bók er. - Heklugos 1845. — Mýrdælingar. —
Fyrsta kaupstaðarferð mín. — Erlendir ferðamenn. — Flökkufólk. — Þrír umrenningar. — Frá
Þuríði formanni. — Stafnessbændur. — Búi prófastur og stjúpsynir hans. — Tveir dalbændur.
Húsakynni. — Ferðalög. — Mataræði. — Skógarvinna. — Veizlur. — Festamál. — Menntun. —
Þangskurður. — Sjósókn og veiðarfæri. — Réttir. — Klæðnaður. — Lestaferðir. — Selveiðar. —
Skemmtanir. — Örnefni. — Ýmsar sagnir, og fjölmargt annað fróðlegt og skemmtilegt.
Þetta mikla rit er nær 500 bls., með f jölda mynda og teikninga af samtíðarmönnum Finns,
Símoni Dalaskáldi, Coghill gamla, Þuríði formanni o. fl. Myndirnar teiknaði Finnur sjálfur,
þessi óvenjulega listhneigði og gáfaði bændahöfðingi, og einnig fjölda af búskaparáhöldum
og verkfærum og vinnutækjum til sveita og sjávar. — Það myndasafn eitt saman gerir bókina
að þjóðmenningarsögulegum kjörgrip.
Bók er bezta gjöfin!
Bók er bezta gjöfin!
Aðrar bækur til jólagjafa:
Fimm smábarnabækur
Lestrarœfingar með myndum
Dísa og kisa — Lítil saga um litlu bláu dúfuna
Sagan af Trítil — Hrokkinkollur
Vísur um krakkana í þorpinu
Guðm. Löve kennari ýmist tók saman lesæfingaefnið
eða aðstoðaði við val þess.
Hinn ungi ritsnillingur
Ólafur Jóhann Sigurðsson
hefir kannske hvergi risið hærra í list sinni en í hinum
Eögru og stílhreinu barnabókum sínum. Af þeim er sú
síðari aðeins fáanleg:
Um sumarkvöld
En það fer að verða hver síðastur að tryggja sér hana.
Tvö ódauðleg meistaraverk
Don Quixote
Þetta víðlesnasta höfuðskáldrit þriggja alda.
Síðasti víkingurinn
Snilldarverk norska stórskáldsins Johans Bojer.
Tvær nýjar sögur
eftir amerísku Nobelsverðlaunaskáldkonuna, sem svo
miklar vinsældir hefir unnið sér hér á íslandi,
Pearl S. Buck
Undir austrænum himni
Óvenjulega heit og sérkennilega töfrandi ástarsaga úr
styrjöldinni, sem nú er nýlokið.
í munarheimi
Austrænt, dularfullt og seiðmagnað ástaræfintýri, í
óþekktum byggðum í háfjöllum Kína. Yndisleg bók.
Tvær ljóðabækur
Steindór Sigurðsson
Mansöngvar og minningar
Kristjdn Einarsson frd Djúpalcek
Villtur vegar
Ljóðavinir munu taka fegins höndum ljóðum eins efni-
legasta af ungum, íslenzkum skáldum.
Bókaúfgáfa Pálma H. Jónssonar, Akureyri