Eldey - 01.03.1948, Blaðsíða 2

2
E L D E Y
Marz 1948
ELÐEY
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
HELGI S. fÓNSSON.
PRENTSMIÐJAN ODDI h.f.
HvaS segir
kanii xiú?
Hefurðu leyfi? Geturðu fengið
leyfi? Ert þú leyfishafi? Til hvers
fjandans þarf ég leyfi? Nær væri
að spyrja, til hvers þarf ekki
leyfi.Allt okkar þjóðfélag erkom-
ið í eina óskiljanlega kös af ráð-
um, nefndum og einstaklingum,
sem veita leyfi eða neita um
leyfi. Vafasamt, hvor hópurinn
er fjölmennari, þeir sem sækja
um leyfi eða neita um leyfi. Það
þarf leyfi til að selja vörur út úr
landinu, leyfi til að kaupa vöru
inn í landið, að minnsta kosti
þurfa allir smærri spámenn þess.
Það þarf leyfi til að kaupa og
selja, leyfi til að fá fyrirhöfn
sína greidda, svo þarf sköxnmt-
unarleyfi og innkaupaleyfi. Svo
þarf leyfi til að byggja hús, leyfi
til að láta það standa einhvers
staðar, leyfi til að hafa það svona
eða jrinsegin. Það þarf leyfi til
að kaupa sér vinnugalla og
vinnuskó, leyfi til að þvo búðir
eða skrifstofugólf úr sápu. Það
þarf skemmtanaleyfi, verzlunar-
leyfi, veitingaleyfi, bíóleyfi. Það
þarf leyfi til að aka bíl, leyfi til
að reka nagla, draga úr pensli,
sletta steypu eða skrúfa skrúfu.
Það þarf fjárfestingarleyfi til að
einhver, sem hefur leyfi til að
negla eða mála og hefur þar með
leyfi til fjárflettingar, megi
stunda sitt fag í þínu húsi. Það
þarf giftingarleyfi og skilnaðar-
leyfi, leyfi til að vera og fara. Það
þarf leyfi til svo ótal margra ann-
arra hluta, sem ég hirði ekki að
tína upp. — Má ég anda — má ég
lifa — sagði maðurinn, sem ekki
fékk leyfi til að drekka leyfilegt
brennivín á óleyfilegum stað. —
Má ég anda, má ég lifa?
Svo eru til menn, sem leyfa
sér ýmislegt. Það var einusinni
ráð, sem sat öfugu megin við
Skólavörðustíginn. Það gaf út
ávísanir (leyfi) sem ekki var til
fyrir. Ég hef ekki leyfi til að gefa
út ávísanir sem ekki er til fyrir,
þá er ég settur hinum megin við
Skólavörðustiginn. Eitt firma,
sem vill fá mikil leyfi, leyfir sér
að selja leyfðar vörur fyrir óleyfi-
legan gjaldeyri. Sá sem hefur
leyfi kaupir bíl á 20 þúsund,
Ná seíða þani
hmga naíiiii . . .
Nú seiða þau huga minn
suðurfjöllin blá,
er kvöldmóðan yndisleg
hvílir þeim á.
Framtíðarheimar
og hallir opnast mér,
er skrúðlausi skaginn
í skauti sér ber.
Allmargt er að gerast
á útnesjum þeim.
Búendurnir eru
að byggja nýjan heim.
Mig langar nú að leggja mína
leið um Keflavík,
sem er að verða óðfluga
af ágætum rík.
Þeir kunna á því tökin
karlarnir þar,
að grípa niðr í Ægis
gullkisturnar.
Og líklega eiga þeir
lampann Aladíns
— karlarnir knáir —
og keldur töfravíns.
Lyfta þeir landinu
lífinu mót,
stórhugurinn streymir
sem straumþrungið fljót.
Atgerfi andans
og auðmikill sær
færi þér farsæld,
framsækni bær.
Þorkatla.
en af því hann hefur ekki leyfi
til að verzla, þá leyfist hon-
um að selja hann á 70 þús-
und. — Sumir leyfa sér að taka
út vörur og borga ekki, sumfr
ley-fa sér að svíkja bæði skatt og
annað. Ef að þeir sem leyfa, eru
spurðir hverjum þeir leyfa og
hverjum ekki, þá hef ég ekkert
leyfi til að spyrja um það, og þeir
ekkert leyfi til að láta það uppi.
Svo eru menn sem hafa leyfi.
Bankastjórnir hafa leyfi til að
hegða sér eftir eigin duttlungum
og leyfi til að framfylgja ekki
settum lögum. — Þeir hafa víst
leyfi til að láta einstaklinga og
fyrirtæki lifa eða deyja. — Skatta-
nefndir hafa leyfi til að fara inn
úr fötum náungans ef þeir
nenna. Alþingi, bæjarstjórnir og
hreppsnefndir hafa leyfi til að
meðhöndla menn eins og þeirra
pólitíska innræti leyfir. — Hef ég
nokkuð leyfi til að segja þetta?
Ég leyfi mér að gera það samt —
og ef guð leyfir mun ég hafa
meira að segja. Hef ég leyfi til
að lifa og anda?
Hver ístöSva.Si tsekurnar ?
Fyrst eftir að vinna hófst fyrir
alvöru á flugvellinum, þá gátu
verkamenn fengið þar bækur,
eða blokkir með miðum í, sem
heimilaði þeim að kaupa fyrir
nokkrar krónur ýmislegt smá-
vegis, sem þá vanhagaði um, svo
sem vettlinga og vinnufatnað.
Þetta þótti verkamönnum mikið
hagræði, auk þess, sem það er
þeir keyptu, var mun ódýrara en
hér var hægt að fá.
Snápar kommúnista komu
þessu á framfæri við „Þjóðvilj-
ann“ í óþökk allra verkamanna,
því að þeim þótti meira við liggja
ef þetta gæti orðið ríkisstjórn-
inni til óþæginda eða starfsliði
Bandaríkjanna — heldur en að
verkamenn héldu þessum litlu
hagsbótum. Sjálfir ganga komrn-
únistarnir meira en aðrir í ame-
rískum klæðnaði, sem fenginn
er á ýmsan hátt.
Einn daginrt var svo komin
upp þarna í búðinni vélrituð
auglýsing um að bannað væri að
afhenda og nota þessar bækur,
og var prentað undir auglýsing-
una: „Lögreglustjórinn í Kefla-
vík“. Eins og kunnugt er, þá
heyrir Keflavíkurflugvöllur, því
miður, ekki undir lögsagnarum-
dæihi Keflavíkur, heldur undir
sýslumanninn í Hafnarfirði.
Lögreglustjóranum í Keflavík
var ókunnugt um þetta mál og
hafði ekkert um það auglýst.
Hann lét því taka auglýsinguna
niður strax og hann frétti af
henni, en þá hafði hún hangið
uppi í tvo daga.
Það kom á daginn, að þessi
auglýsing um stöðvun bóka var
samkvæmt fyrirskipun Guð-
mundar í. Guðmundssonar
sýslumanns. Hvers vegna var
lögreglustjórinn í Keflavík skrif-
aður undir auglýsinguna? Þótti
sýslumanninum það hentugra,
að láta þykkju verkamannanna
bitna á lionum en á sjálfum sér?
Hvers vegna hefur ekki önn-
ur auglýsing verið sett upp með
réttri undirskrift?
Nokkru síðar var sýslumað-
urinn hér á fundi með flokks-
mönnum sínum, og sagði hann
þeim, að hann væri alltaf að
vinna að því að flugvallarverka-
mennirnir fengju bækurnar aft-
ur, en að það væru nokkrir vond-
ir íhaldsmenn, sem stæðu á móti
þessu, en sjálfur ynni hann þrot-
laust við að koma þessu í lag
og að Ragnar væri að hjálpa sér.
— Það eru heilindi í heilaraum
þeim.
K.
Frá flu^vellinum
Miklar framkvæmdir standa
nú yfir á Keflavíkurflugvelli.
Þar er verið að byggja hótel og
aðrar nauðsynlegar byggingar
íyrir framtíðarrekstur vallarins.
Fjöldi smiða og verkamanna úr
Keflavík hafa þar vinnu nú sem
stendur. Þá er nýlokið við að
reisa nýtt bráðabyrgðaskýli fyrir
farþegaafgreiðsluna og er það
snöggt um skárra en það, er áður
var. Þá er einnig búið að hreinsa
af vellinum málalið fyrrverandi
flugmálastjóra, og margar aðrar
endurbætur standa fyrir dyrum.
Þessi flugvöllur á eftir að verða
okkur mikil lyftistöng, og það
verður markvisst að halda áfram
að færa hann úr gerfi hernaðar-
flugvallar í nothæfan farþega- og
flutningsfiugvöll, því að nú hafa
Loftleiðir, hið unga og ötula
flugfélag, sannað það, að íslend-
ingar geta tekið þátt í og keppt
með góðum árangri á millilanda
flugleiðum. Segir mér svo hugur
um, að loftskipin eigi eftir að
verða okkur íslendingum eitt-
hvað svipað og hafskipin hafa
verið og eru Norðmönnum. í
fiskfiutningum loftleiðis er einn-
ig mikil framtíð, enda þótt mis-
tekist hafi mikið umtöluð til-
raun, sem gerð var fyrir nokkru
á vegum Sölumiðstöðvar Hrað-
frystihúsanna. Af þeirri tilraun
má þó læra það, að láta næst,
þá sem mesta þekkingu hafa á
slíkum málum, hér innanlands,
fást við framkvæmdina.
I Bandaríkjunum voru við-
skipti kvennfatasala farin að
minnka mjög mikið, vegna þess
að flest kvenfólk þar átti miklar
birgðir af fötum — þá fundu þeir
upp það snjallræði að breyta
móðnum og láta kjólana síkka
— og sala nýrra kvenfata jókst
stórkostlega. —
I Noregi var síði móðurinn
bannaður, því hann kostaði þjóð-
ina margar milljónir króna.
Norskt kvenfólk skildi þetta og
tók lögunum fegins hendi. Á
íslandi er móðurinn að síkka,
þrátt fyrir skömmtun og gjald-
eyris vandræði. — Hvað varðar
íslenzkt kvenfólk um þjóðarhag,
þegar amerískur apaskapur er
annars vegar?
Olíukápur og Olíusvuntur.
Olíukápur á drengi.
Vaíiisaes Tt.i.