Alþýðublaðið - 09.02.1920, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
£)uðux*p<>llixiii.
Nýlega stóð grein í Alþbl., eftir
einhvern sem nefnir sig G. M. Dal-
berg. Er greinin um húsnæðis-
leysið í Beykjavík. Þar sem höf.
talar um afskifti bæjarins eða full-
trúa hans viðvíkjandi húsnæðis-
leysinu, fer hann nokkrum orðum
um hinn svonefnda Suðurpól. En
Þar sem hann komst ekki lengra
en að geta um, hvernig þessi hús
eru lit hið ytra, en bara getur
Þess til, að þau muni vera sóma-
samleg að innan, langar mig til
að ]ýsa byggingu þessari, Suður-
pólnum, svo satt og rétt sem mér
er unt:
Suðurpóllinn er fjögur hús, sem
standa neðanvert við Laufásveg-
inn, spölkorn fyrir austan Grænu-
borg. Tvö þeirra standa langs með
veginum, en þó með talsverðu
öiillibili. Þvert fyrir vesturgöflum
Pessara húsa stendur hið svo-
hefnda Kálfakotshús. Það er minst
húsanna í Suðurpólnum. Fyrir
austurendum þessara sömu húsa
stendur það húsið, sem síðast var
reist. Það er tvílyft og gnæfir yflr
hin húsin, sem öll eru aðeins
ein hæð.
íbúðirnar eru þannig gerðar, að
allir millumveggir eru einfaldir og
*öjög þunnir. Og svo eru þeir
Sisnir, að ljós og reykur fer gegn-
um þá. í tvílyfta húsinu eru
hfillumveggirnir tvöfaldir, en ef
®inhver konan brennir þar kaffi,
íer vitneskja um það gegnum
Veggina til þeirra næstu.
Þegar tvílyfta húsið var laust
smíðum, kom svo mikið vatn
mn um suðurgluggana, á báðum
hæðum, þegar vindur með regni
stóð 4 þá hliðina, að flóði um
gólfin. En síðastl. sumar voru
g^ggar teknir úr og umbættir.
þá til hins betra.
Bitt er það í Suðurpólnum, að
múðirnar eru ómálaðar (nema ef
vera skyldi Kálfakotshúsið). Timb-
miiturinn, kvistir og gráni, skemt-
augum þeirra, sem þar búa,
®e8ar inn er komið.
er þó kostur með fyrirkomu-
lagið í Suðurpólnum, að hver
íbúð er út af fyrir sig. Og tví-
lyfta húsinu munu fylgja nægar
geymslur. En hin húsin, sem íyr
voru reist, eru næstum geymslu-
laus. Enda er þar geymt utan
húsa bæði skran og eldiviður, og
jafnvel matvæli.
Á svæðinu, sem er millum hús-
anna, standa salernin. Þar eru og
vatnsbólin, þrír vatnskranar, sem
standa þar upp úr mölinni. Þegar
frost ganga, hleðst svo mikill
klaki kringum þessi vatnsból og í
pípurnar, að ilt er að nota þau.
Auk þess valda þau svo miklu
aðrensli að húsinu, sem stendur
neðst í hallanum, að meðfram því
er óslitin foraðsvfipa, þegar klaka
fer að leysa. Er sennilegt að forar-
tjörn sé undir þessu húsi. Ætli
heilbrigðisnefndin viti ekki þetta
og fleira, sem við kemur hrein-
lætinu umhverfis þessa byggingu?
Þar sem vatnið er ávalt leitt
inn í öll íbúðarhús, sem hér eru
bygð, og meira að segja inn í
skepnuhús, er með öllu óskiljan-
legt, hvers vegna vatnsbólin í
Suðurpólnum voru sett utan húsa.
Á vetrum, þegar klaki er kominn
kringum vatnshanana, eru þeir
engu líkari en kalstönglum, sem
standa upp úr áfreða á strjálvöxnu
skóglendi. Svo er hið megnasta
ólag á vatnsleiðslunni að Suður-
pólnum, að suma daga fæst þar
ekki deigur dropi af vatni. Þegar
barnakonur, sem oft eru heima hjá
börnunum, þurfa að sækja vatn
iangan veg, getur svo staðið á,
að heimilið verði að vera vatns-
laust. Allir vita lika, hve mikil
þörf er á góðri vatnsleiðslu, ef
önnur atvik kynnu fyrir að koma.
Víst er um það, að þeir, sem
komist hafa í húsnæðisvandræði
og þá fengið húsnæði í Suður-
pólnum, mega vera þakklátir fyrir
það, í samanburði við að vera „á
götunni". En sennilegt er, að þeim
finnist þó gamla máltækið sann-
ast: „Fleat er fátækum fullgott*.
Steingrimur.
Dfli dagúm og yegii.
Afmælishátíð verkakvf. Fram-
sókn var haidin síðastl. laugar-
dagssveld í Bárunni. Var iyrst
löog og góð skemtiskrá, m. a.
söng Sæmundur Gíslason einsöng
M. V. Jóhannesson skipasmiður
las upp hið gullfagra kvæði „Son-
ur aiþýðusnar”, sem frægt er orð-
ið. Að sfðustu var stiginn dans
og skemtu menn sér hið bezta.
Á skemtuninni voru um 400
manns. -f.
Stýrimannaskólinn. Vegna
kolaleysis hefir stjórn Stýrimanna-
skólans neyðst til að segja upp
báðum yngri deildunum. Er þar
komin fyrsta, en þó ekki bezta,
afleiðing kolavandræðanna. -f-
300 smál. af kolnm fær Ville-
moes i Englandi. Fer þaðan á
þriðjudag.
Talsímaskráin fyrir árið 1920
er nú komin út. Er hún sami
forngripur og annað, sem landið
gefur út, að þvf leyti, að þar er
tjaldað gamla skjaldarmerkinu og
var þó vorkunnarlaust, að fá prent-
mynd af nýja merkinu hér f bæn-
um. i.
Að „byggja“. Sem dæmi um
það, hve skeytingarleysi sumra
manna er magnað, hvað viðvíkur
því, að nauðga ekki fslenzku máli,
skal þess hér getið, að f „ritdómi*
einum í Mbl. aú nýlega var talað
um „bygging" og „að byggja“(!!>
leikrit. Skyldi höf. vera að byggjall
marga slíka „ritdóma*. Sé svo
má hann gæta sín, að verða ekki
bygt út af íslenzkum ritvelli.
Máni.
Lagarfoss kom f nótt frá Am-
eríku og var hann orðinn því nær
kolalaus.