Føringatíðindi - 18.08.1898, Blaðsíða 1

FØRINGATÍÐINDI
Nr. 16.
18. AUGUST 1898.
g. Ár.
Latið smáfuglar og heiðafuglar hava frið!
í seinri tíðini er títt klagað ivir, at
»Føringatiðindi« kemur bæði seint og iđla
fram. At hetta er mfest fólkavold, er óivað,
tí sum nú er vorið, so er so mikil ferðsil
midlum bigdir í Førjum, at langa tíðir eigur
bræv edla pakki ikki at liggja í kvørjari
bigd. Enn minni skil er a, at pakkar heilt
skulu misfarast. í tí vit nú biðja ødl tey,
sum fáa »Føringat.< til at bera fram, gera
so væl at senda tey sum skjótast og best,
og í tí vit biðja haldarirnđr firigeva, at
blaðið er so idla framkomið, skulu vit kunn-
gera, at fieiri hava tikið seg saman til at
senda »F'øringat.« út, og at tað er hop
okkara, at herettir ikki skal verða grund
til at klaga. Ein og kvør, sum herettir
ikki fær sítt blað greidliga og í góðum
skili, er biðin um at lata blaðstírið vita av.
Gróðravónir í Forjum.
Kvussu gróðravónirnar firi imisligar
vøkstrar eru í Førjum attur ímóti í øðrum
londum, kann ikki beinleiðis roknast út
ettir tí, um hini londini liggja norðari edla
sunnari. Nei, har mugu mangahanda viður-
skiftir takast upp í rokningina.
Meginparturin av øllum vøkstrum krevja
viss føðievnir úr moldini. At nóg mikið
av slíkum føðievnum stendur til boðs er tí
eitt høvuðsvilkorið firi gróðri.
Annað høvuðsvilkorið er, at nóg mikil
væta er til steðar, so at føðievnini kunnu
uppsúgvast ígjøgnum røturnar.
Triðja høvuðsvilkorið er varmi, sum
krevist til upprenning og umskaping av
teimum flótandi føðievnunum til meir eđla
minni treystar partar í vøkstrunum. Firi
at gróður ivir høvur skal ganga firi seg,
krevist ein vissur »gradur« av varma.
Summu sløg av vøkstrum krevja minni og
summi meiri av varma, áðrenn gróður kemur
í lag.
Tá íð ikki onnur viðurskiftir eru til
bága, er lagið so, at jú sterkari varmin er,
jú skjótari gongur gróðurin firi seg; tó fer
ivir høvur adlur vøkstur meiri fram í eina
økt við 12 »gradum« av varma enn í tvær
øktur við 6 gradum. Kvat dirkaðum
vøkstrum viðvíkir, er í Førjum og umliggj-
andi londum gróðurin i vetratíðini firi einki
at rokna. Um-hásummarið er gróðurin í
teimum norðastu londunum so mikið sterkari
uppá seg, sum dagurin (gróðratíðin) er
longri, tó førir varmin mesta veldið.
Eitt skikkiliga gott ivirlit fæst av
gróðravónunum í teimum imsu londunum
av granskningum, sum i longum áramáli
eru gjørdar viðvíkjandi luftvarman. Vit
síggja av hesum granskningum, at meðal
luftvarmin t mai er 70*) (javnur við landið
norðanfiri Trondheim í Nøríki); í júni er
hann neyvan to° (javnur við norðara part
av Norrlandi, suðurpartin av Finnmarkini
og suðurendan av Kvítahavinum); í júli og
august, sum eru høvuðsmánaðirnir firi
gróður, er varmin u. 11 0 og 120 (javnur
við Lofoten og norðara part av Finmarkini);
í september er varmin um 90 (javnur við
Suðurlofoten og norðara part av Norrlandi).
Hinir mánaðirnir t árinum eru firi einki at
rokna uttan firi einkult harðbalin grassløg,
og aðrar vøkstrar, sum veksa eitt sinđur
so leingi tátt er.
Av varmagranskningunum kann ætlast,
atFørjar í gróðravónum ikki kunnu metast
javnt við »Jæðarin« í Nøríki, har sum luftin
í gróðramánaðum er o. u. 30 heitari enn í
Førjum (— tað sínir á, tí har búnast súr-
eplir og mangahanda fruktir, sum vera
vil —); men vit mugu taka til takkar at
metast javnt við Norrland og Finnmarkina,
og tað enn meiri, tí fleiri viðurskiftir koma
upp í til at gera misjavnan ettir norð-
leikanum størri enn luftvarmin visur á.
Jarðavarmin hevur ikki minni at tíða
firi gróðurin enn luftvarmin, og teir filgjast
ikki altíð javnsíðis. Har sum sólin sær
bjartast á moldina verður hon nógv heitari
enn luftin, sum hevur lítil evnir til at vermast
beinleiðis av sólini. Tí verður meiri gróður
á vatnsleppandi undirgrund enn har, sum
støðuvatn er, at hin firra hevur bestu evnir
til at taka við sólarvarmanum.
(Niðurlagt.)
»Dúgvan« tóktist at vera til ilsku fús
av tí, vit skrivaðu um »drekking og matarátc.
Vit hava ikki framsett edla skotið til
*) 0 er merki firi gradir.