Alþýðublaðið - 17.02.1935, Qupperneq 2

SUNNUDAGINIST 17. FEBR. 1935.
ALPÝÐUBLAÐIÐ
ÚR ÝMSUM ÁTTUM.
Amerískur sérvitring-
ur.
Mörgum. Amerikumöininum var
Etiiopia en;nþá óþekt land, þiegar
John Jeseth kom ti;l Boston og
sagöi fná æfintýrum sínum. Þiessi
litli, rauc'Airkni sérvitringur hafðii
grætt of fjár á því að verzla mieð
iltl og baðmuil í Etiopia. Það
var þvj ekki að fuirða, þó að honr
uim þætti vænt um þessa þjóð
og usyr.di að innilieiða siði heininar
og háttu í ameriskum borgum.
Eitt miesta áhugamál hans var
bneytilþg á hjónahandsilöggjöfiinirfi.
AIJs staðjar þar siem John Jeseth
kom, fluttl harm erindi umhjóina-
bandsllöggjö'fina í Etiopia. Hanm
Jét prienta pésa, heimsótti opiini-
berjar skrjfstofur, og þegar dóm-
stólamir höfðu hjónaskilníaðarmál
til mföðffierðar, kom Jeseth þjót-
andi eiins og vígahnöttur og
rjeyindi að gera giidaindi hinar et>
opisku endiurbótatil 1 ögur sínar.
Þiegar hanjn komst að raun um
það', að engiinn vildi líjta við þiess-
um tillögum hans, datt honum
anniað ráð í hug. Jesieth, semi
hafði haldið sig í Bjoston þangaö
til. fyrir fjórum árum síðan, tók
nú aði ferðast.
Á járnbrautarstöð hverrar borg-
ar, sem hann ætláði að hieimi-
sækja, bteið hans hljómsveit, Siem
fylgdi honum tii gistihússins mieði
trumbuslætti og hljóðfæraleik.
Jeseth fcom til Lundúnaborgar,
New York, Fiiadelfiu og Buienies-
Ainas og lét ails staðar taka á
móti sér sem þjóðhöfðíngja. Hainn
eyddi of fjár í þiessar móttökur,
ien var annars ágjarn fram úr
hófi. Götustrákar og Jiassiarónar
hlupu, á eftir bonum og hljómr
sveit hams og höfðu alls konar
skálkapör í frammi.
Fyrir tveim árum síðan varð
hjjótt um John Jeseth um hrfði.
Hahn var þá í Bostlon. Þar komSt
hann í kyimni við kon,u eina. En
hann gat hieidur ekki stofnað
reynzluhjónahand með betn'ni, því
að hún dó áður ien tilraunin hófst.
En við iát hiennar varð Jeseth
enmþá ríkarj,; því að vinkona hainis
hafði ar! leitt hann að tveim hús-
um ásamt vænni fjárfúlgu. Nú
var Jieseth um hríð iýðkærasti
maðmr í jBioston. Hann hélt áfram
að ferðast, sýndi sig í stórhorg-
unuim, lieigði hljómsveitir og var
hamimgjusamasti maðiur í heimj.
Nú herma fregnir, að þessi
hjónabandspostuii sé látinin. Hanin
hiefir láitið eftir sdg stóra fjár-
! hæðl, og erfðaskrá hans er dá-
! Jíitið leiinkennileg. Ár hvert á dán-
i arafrnæli hans eiga Bostonbúar
! að stofina til Jesethveizlu. Hver
I sá, sem tekur þátt í veizlunhi,
fær þrjggja dollara laun og á-
gætan miðd'egisverð. Þessu skal
haldið áfram svo liengi sem nokk-
ur skildiingur er eftir af Jeseth-
eigninni.
Verkljðsfélag Austur-
Búavetninga heiduc
aðalfund.
Verkaiýðs fél ag Austur-Húnvetn -
inga, Blönduósi, hélt aðalfund
siinn nýliega.
Mörg félagsmál og önnur hagsr
munamál verkalýðlsTns voru rædd
á fundinum, og stóði hanjn í 10
klist. Taxti félagsins í almienmjli
vátnnu var ákveðinin hiimm sami
oig siL ár, eðia kr. 0,90 á klst. í
dagviinmu o.g kr. 1,35 í leftirvimtnu.
1 Stjóim félagsins voru kosinir:
Fonmaður Halldór Albertsson
(lendurfcosinn).
Ritari Pál'l Gieirmundss'on (var
áður gjaldkeri).
Féhirðlir' Ágúst Andréssiom.
Fundurinn var fjölmepnur og
umræðiur fjörúgaij. í félagið h,afa
bæzt 45 nýir meðlimir á síðastr
'lið'nu árj, svo það teJiur nú á 2.
hiundraði félaga. Er það því nú
fjölmenmasta félágið í sýslunini.
Flugslys
við heræfingar í Dan-
mörku.
Slys', siem kostaði mannslíf,
ivilcli til í flughier Dana.
Voru mokkrar fiugvélar.að gera
tilraun til hópflugs, þiegar ein'
fiugvéiin tók að hrapa úr 1000
m. hæð án þess að flugmaðurinin
virtást gieta ráðið við naitt.
Þegar dró nær jörðu virtist
hann gera tilraun til þiess ®ð
nauðlienida, en tókst ekki. Vélin
hrapaði síðan til jarðar og brotné
aði mélinu smærra, en flugmað-
urinn bieiði baina.
Hann var 24 ára gamall og
hafðíi byrjað að iðka flug í þjón-
ustu hersins 1933. (FtJ.)
Slagsmá! milli fazista
og koiMdnista í Patis.
ElNKASKEYTl
TIL ALÞÝÐUBLAÐSINS
KAUPMANNAHÖFN í morgun.
STÖÐUGAR götuóeirðir hafa
verið í París /undanfarna
daga, og eru það aðallega fazist-i
ar log kommúnistar, siem þar háfa
átzt við.
Einin fazisti úr félagsskap
franskra konungssinna hiefir fallið
íj óieirðumium.
Nokkrir kommúnistar hafa veiv
ið, teknir fastir og ákærðir fyriir
það, að hafa drepið hanin með
kylfuhöggum í höfuðið.
VIKAR.
Sundkeppni á Akureyri.
Fyrir rnokkru fór fram í sundL
lauginni á Akureyri 8x40 metra
boðsund, milili Mentaskóla Akur-
eyrar annars vegar og Iönskólans
og Gagnfræðaskólans hins vegar.
Unnu hinir síðámefndu með 4,2
mfn., len' M'entaskólinn var 4,13
mín. Veðiur var frernur kalt, en
18 stiga hiti í lauginni. Áður í
vetur, 16. desiember, þreyttu þess-
ir sömu skólar á sama stað 12x70
metra boðsund, og varð Menta-
skólinn þá hlutskarpari,.
Málarasveinafélag Reykjavíkur
heldur aðalfund sinn að Hótel
; Bohg í dag kl. 2 e. 'h.
Góð hornlóð
í Vesturbænum til sölu.
Upplýsingar gefur frú
Sigríður Sighvatsdöttir,
Laugavegi 32.
Landhelgisgæslan 1931
stumduðu Ægir, óðinn, Þór og
auk þess nokkrir varðbátar. Alls
tóku varðskipin og fengu sektuð
fyrir brot á 1 andhe Igis 1 ögunuinj
9 veiðiskip, af þeim var eitt dragi-
nótaskip, en hitt alt togarar. Æg-
ir tók 5 af þessum skipum, Þór
2, Óðjnm 1 og varðbáturimn Ingi-
mundur gamli 1. Af hinum seku
skipum voru 5 ensk, 2 í;slienzk,
1 þýzkt og 1 belgiskt.
Alþýðmnaðnrifln,
málgan Alþýðuflokks-
ins á Akureyri.
Kemur út einu sinni í
viku.
Áukablöð pegar með
þarf.
Kostar 5 krónur ár-
gangurinn.
E.s. Dettifoss
fer héðan til Hull og
Hamborgar annað kvöld
(máaudag)
G.s.Brúarfoss
íer héðan austur um land
annað kvöld (mánudag)
kl. 8.
Farseðlar óskast sóttir
fyrir hádegi sama dag.
Bifreiðastjórafélagið Hreyfiil
heldur
danzskemtun
að Hótel Borg miðvikudaginn 20. febrúar kl. 10.
Aðgöngumiðar verða seldir á B. S. R. og B. S. í.
Hafnarstræti 21. Nefndin.
Skemtun
heldur ungmennadeild Slysavarnafélagsins í
Hafnarfirði sunnudaginn 17. febr. kl. 8,30 í Góð-
templarahúsinu. Að eius bðm skcmta með
upplestri, söng, hljófæraslætti og leiktimi und-
ir stjórn Hallsteins Hinrikssonar. Danz á eftir.
Skemtinefndin.
ÖIl metravara
veiður seld verulega ódýrt í nokk-
ra daga, einnig ma gt annað með
tækifæiisverði hjá Georg.
Vðrubúðin,
Laugavegi 53.
SMAAUGLYÚINGAR
ALÞVflUBlACSIMS
.vmwiTiOAGsiNS0r.;'
Ungur ógiftur búfræðingur út á
landi, sterkefnaður, hefir beðið mig
að ráða til sín kaupakonu eða
bústýru, frá miðjum maí. B. Sig-
valdason, Baldursgötu 16.
Kaffi- og mjólkursalan við
Meyvantsstöðina í Tryggvagötu
selur heitan mat í smáskömtum
á ^5 aura frá kl. 8 f. m. tifc 11,30
e. m.
Látið ekki ginnast af skrum-
auglýsingum. Fyrir 1 kr. fáið þér
2 heita rétti og kaffi. Matstofan,
Tryggvagötu 6.
Til sölu svefnherbergis-
húsgögn með sérstöku tækifæris-
verði. Faxagötu 4, Skerjafirði.
Sparið í kreppunni.
Svona lita
herrahattarnir
út þegar búið er
að litajj pá og
í kven-
Einnig leigðir út grimubúningar.
HattsanmastofaD,
Laugavegi 19, sími 1904.
Farþegar
Jnieð ie/a „Briúarfioss“ frá út-
löndum í gær/ Hienmarih Jónás-
son fiorsætisráðhierra, KoriSuL
jatemson og frú, Fritz Nathan,
Hieinry Scheiter, Aktuaiie Laurin,
Ingcniör E. Estrup, Agust Niel-
sien, Ásgierðúr Sigurðardóttir,
Umnur Árnadóttir,. IngibjörgBieme-
diktS'd., Hallgrímur Tulinius og
frú, A. J. Bertelsien, Aðalstteinn
Friðfinnssion, Margrét Hallgrims-
son, Steindór Einarsisoin, Bárðlur
Islieifssoni.
Þjóðnýting atvlnnntækjanna
eða fazismi í Bandarikjuaum ?
Eftir Upton Sinclair.
Uptom SincLair hefir s.ent Al-
þýð'ublaðinu bók sína um Jand-
stjórakosniinguna í Kaiiforníu: I
Candidate For Governor And How
I Got Licked, enda getur hann
piess í benni ,sem dæmis þiesis,
hve vfða kosningin haíi vakið at-
hyglíi ,að sér hafi meðai annam
borist síinskieyti með fyriiispunn
henni viðvíkjandi frá „far — off
Iceiand“. Undirtitill bókaririmar er:
„Saga um kosningabaráttu, siem
k'öm hræringu á alla þjóðima.
Epic-áætlunin um að sigrast á
ffátæktlnni í KalifoHniu. Auðvaldið
Jieggur fr.am miijónir dollara og
féllir . Epic-áætlunina með mii jón-
um lyga.“ Kosningabarátta þessd
var geysdhörð og háð með dæma-
Jausri grimd af háJfu stóneignai-
manmanna, siem voru sameinaðir í
lepúblíkanafiokknum, án fllits til
þess, hveiTnig þeir höfðu skift sér
í ilokkana áður, enda hafðd nú
Siriclair séð fyrir því ,að baráttain)
var ainnars eðíis en tíjtt hefir verið
miJii nepúblíkama og demókrata,
þiessam „Tveggja vængja á sama
ránfugli'num", edns og Eugiene
Debs orðaði það. Hér verður ekki
rnkin kosteingabaráttan, enda
ri'okkuð verið frá hernni sagt áður
ij Alþýðublaðinu. Hiins vegar fer
frá við'tali sínu við R'ooaevelt for-
seta, og hverjar hugmyndir hamn
gerjr sér um hann og starfsieimil
hans. Jafnaðarinienn og lýúræðis-
vinir um alian heim horfa méð
óttabland.'nni eftirvæntingu til
RoosieveLts og meðstarfsimainna
hans. Verðúr mörgum fyrir að
spyrja með SincJair: „Tekst
RiooseveJt að' leiða þjóð sína út úr
ógöngum kapítaLisimians í átidina
tii sósialiiSima og fyllra lýðræ'ðis,
eða stefnir hann öllu viljandi eða
óviljandi undir járnhæl fazism-
ains ? Muin margan glcðja að heyra
hvieirt áilit Sinclair hefir á Roose-
veit og störfum hans.
Og nú tekur SincLair til máls:
Jafinskjótt sem ég hafði Lesið
kiosn'rigaúris'litin,*) var ég með all-
pin huganin í Washington og New-
Yorfc, Það var ekki Kalifornia ein,
*) Þiegar hann hafði verið kjör-
inin landstjóraefhi.
er ég viLdi hafa áhrif á, heldur
öil Bandaríkin. Kjörorð' okkar um
að sagnasit á fátæktinni í Kalifor-
nfu, þýddi raunar að sigrast á
fáitæktinni í öllum menningar-
hieiminum. New-York er miðlsitöð
allriar hugsunar í landinu. Þar eru
ö'll stænstu tímaritin gefin út, og
ég vildi f.á þau til að skýra frá
hreyfingu okkai>
sitjóraiefni ftokks hans bar mér
; kurteisisiskylda til að heimsækja
hann. Það hefði' og höfuðþýðingu,
ef ég yrði landstjóri í Kaiiforníu,
að ég kyntist stjóminni í Was-
hlington: möninunum, siem gættu
rikissjóðsins og gátu ráðið ör-
lö'gúm Epic-áætiunarimiar. Ég
viidi starida augliti til a'ugli'js við
þiessa rnenn og sjá með eigin!
augum og heyra með eigin eyr-
um, hviennig þeir tækju hugmyind'-
um mínum.
Foriietinn var í sumarieyfi á
Landaetri móður sinnar í Ifyde
Park ,£iem er upp með: Hudsion-
fljótinU'. Ég hafði skrifað, að ég
myndi æskja ieyfis til að beimh
sækja hann, ef ég yrði fyrir kjör-
inu siem landstjónaefni. Daginn
eftir kosninguna sieindi ég sím-
skeyti og spurðd, hvenær ég mætfi
koma;. Ég fékk Jangt sva.rs.kieyti>
frá einkaskrifará Rooséve'Its, Mc
Intyne, þar siem gcrð var gneini
fyrir aístöðu forsetans. Það myndi
glieðja hannv ef ég heimsækti
hann.en um pólitíkyrði ekkirætt.
Auðvitað skildi ég, hvað við
var átt, og svaraði um hæl, áð ég
viðluikiemdi Sikilyrð'ri', mundi Jieggja
af stað á fimtudag, vera kominn
tiL Niew York á mánudag, og
heimsækja forsetanin næsta daig,
Afstöðu Roosievelts skildi ég og
viðurkendi tiL fullnustu, Hann átti
móvemherkosmimigarnár fyrir hörd-
um og ekki leingðngu í Kalifor-
níiu, heldur um öll ríkini. Otnefn-
ing jafnað'armannis ti-L iandstjóra
af ll'okki hanis. í eiriu rikinu hlaut
að vera viðkvæmt og varasamt
rnáil fyrir hann. Demókriataílokk-
urinin í KaJiforníu hafði löggilt
mig, og nú mundi ég korna upp-
dubbaður og gera kröfu til þiess,
að hann tæki mér opnum örm-
um. En ef hann gerði- það, 'hvenri-
ig myndi þeim verða við hiinum
ríkjunum 47, sem lengan jafinaði-
armanin höfðu útnefint? Hvaða
mat muindi ekki kosningainiefnd
repúblíkanafliokksiris gera sér úr
því? Hvað mundi hið nýstofnaða
Þjóðfnelsisfélag Bandaríkjairina
siegja — félagið, siem ég háfði
skýrt Þjóðfrelsisfélag miljóna-
mæriinganna? Forsietinn þurfti að
taka tiliit til herskara þingmannia)
og öldungaráðsmanr.a, og þó að
hann trygðíi sér fylgi fuiltrúaþings
Kaliforníu, voru það slæm kaup,
ef hainn tapaði fyrir það New-
York, Massaphusietts og Piennsyl-
vainí’u.
Ég hafði símað einkaskrifanaini-
um, Mc Intyne, til Hyde Park og
skýrt frá, að ég kæmi á tilsiettum)
tíima. Jafnfnamt Lét ég þiessa get-
ið: „Ég viL taka það skýrt fram,
að ég viðurkenni afstöðu forsiet-
ans, og vil ekki valda bonum
örðúglieikum. Ég ætla mér ©kki að
nota beimiJi hans til að vekja at-
hygli á kienningum mirium. Hon-
um er óhætt að segja við mig a.Lt,
£iem hann langar til, og þér miegið
fullvissa hann um, að hanri miegi
neiða sig á þagmælsku míjna.“
Engiinri fór fram á það við mig,
að ég gæfi þessa yfirlýsingu. Ég
gerði það af fúsum og frjálsnm
viLja. Og ég er sannfærður um,
að ég á henni að nokkru lieyti
að þakka, hversu forsetinn var
opjinskár við mig, er við ræddf-
urn samam.
Viinur minri einn ók mér og
föruinautum mírium upp með Hud-
sion-f IjóbriU heim til - Roosevelts,
um 80 miiLna leið, >og ég sá nú
haustskóginn aftur, í fyrsta sinm
eftir mörg ár. Það var ekki á-
Liðið haustsins, 5. sieptember, en
súmak-rummrnir voru þegar orðn-
ir rauðir, í skógum éins og þess-
um var ég vanur að veiða kaníní-
ur, akurhæns og rádýr, og einu
siinnii í æsku minini fór ég á hjóli
þiessa leið upp með Hudson-
fljótinu og til Adirondacks., Það
hét þá Albany-póstleiðin. Síðan
hiefir veguriinm verið brúlagður,
en enn liggur hann um gamla bæi
eiins iog Yonkiers og þræðiir stíga,
siem fyrir 300 árum voru kúa-
götur.
Jtíkishennaður tók á móti okk-
i(j.r í hMðiinu iog hleypti okkur inn,
Rioosievelt ier óðalshöfðingi, sem
á margar ekrur af Iandi og
prýðöegt heimili, þar aem hann
hefir alið allain siinn aldur. Hann
hiefir aldrei þurft að steyta fæti
við steini, og þegar menn, sem
eru af sömu stétt og hann, flytja
mál; sijn fyrir honurn, er ekki mema
eðLiLegt, að hann eigi auðvelt með
að geta þeim nærfi og Láta að
vilja þeirra. Það er alt af eríiðara
að kouua slikum mönnumj í skiln-
ilng um þjáningar miljóna mantna,
aem leiga enga búgarða og engin
heimili og vita ekki einu simnit
hvar þeir eiga að; leita korium
siinum og börnum viðurværis til
næsta dags,
Ég verð' að skýra afstöðu míba
til Franklíns D. Roosievelts. Ég
ætla ,að ég hafi aldrei gert mér
tíðara um nokkurn manin á æfi
minrii. Ég hafði veitt honum at-
hygLi sem landstjöra í Niew-York
og siem forsetaefni. Ég hafði séð,
hvernig hann brást við ba'nka-
hrunilnu, hinini erfiðustu þraut,
sem nokkur nýkosinin . forseti
hafði femgið við að strfða síðain
á dögum Linoolns. Ég hafði síð-
astlið|na 18 mánuði fylgst með
tilraunum hans til að- ráða framí
úr kreppunnii, Fyrir þekkingu
mijna á þjóðhagsimálum var mér
hér á eftir þýðing á kafla úr
bókinni ,þar sem Sinclair skýn'r
Eiinriig þurfti ég að hitta Roose-
veJt fometa og útlista fyrjr hon-
um fyrirætlanir minar, Sem Land-