Alþýðublaðið - 24.03.1935, Síða 2

SUNWUDAjQiNN 24, MARZ 1935,
alþýðublaðið
Kjör vegavinnumanna og
vegamáiastjóri.
Á 12. þingi Alþýðusambands
íslands í haust var samþykt svo
látandi ályktun:
„12. þing Alþýðusambands is-
lands, sem er skipað fulltrúum
meira en 10 þúsund verkamanna,
krefst þess af ráðherra þeim, sem
fer með vegamál, að hann komi
í veg fyrir það, að vegamálastjóri
Geir Zoega eða verkstjórar hans
geti beitt pólitískri útilokunar-
stefnu gegn þeim mönnum í op-
inberri vinnu, sem styðja málefni
verkamanna. Jafnframt krefst
þingið þess, að rannsókn verði
látin fara fram á framkomu og
skýrslugjöfum vegamálastjóra í
sambandi við vegavinnudeiluna
síðastliðið sumar.“
Þessi ályktun var gerð vegna
þess, að í baráttu alþýðusam-
takanna undanfarin ár fyrirbætt-
um kjörum fyrir verkamenn í op-
inberri vinnu hafði það hvað eft-
ir annað komið1 í ljós, að verka-
menn, sem beittu sér fyrir bar-
áttu samtakanna, voru látnir
gjalda þess af verkstjórum vega-
málastjóra með útilokun frá
vinnu o. s. frv.
Þetta skapaði auðvitað hina
mestu andúð gegn ýmsum verk-
stjórum og vegamálastjóra, sem
oft hafði sýnt þægni sína og
fylgispekt við auðvaldið og kaup-
lækkunarpostulana, enda hafði
hann oft verið notaður til að
halda niðri kaupi verkalýðsins.
En hámarki náði þó ósvífni
vegamálastjóra, er hann samdi
fyrir Þorstein Briem síðastliðið
sumar, algerlega rangar skýrsl-
ur um þátttöku verkamanna í
vegavinnuverkf al linu.
Ot af ályktun Alþýðusambands-
þingsins hefir einn af verkstjór-
um Geirs Zoéga fundið hvöt hjá
sér til að bera vitni í ásökunun-
um gegn honum og gera með því
tilraun til að þvo vegamála-
stjóra hreinan.
Sér Alþýðublaðið ekki ástæðu
til að neita verkstjóra vegamála-
stjóra um grein hans, og birtist
hún hér á eftir:
„I Alþýðublaðinu 337. tölubl.
1934 er grein með fyrirsögninni:
„Sambandsþingið mótmælir fram-
komu Geirs Zoéga og verkstjóra
hans.“
í nefndri grein stendur meðal
annars þessi klausa: „Hann (þ.
e. vegamálastjóri) hefir notað
verkstjóra sína til þess, að bola
þeim verkamönnum frá vinnu,
sem sýnt hafa áhuga fyrir verka-
lýðssamtökum.“
1 þessari klausu, og í forsenda-
lausri ályktun frá 12. þingi Al-
þýðusambands islands, sem birt
■er í sömu grein, eru bornar þung-
ar sakir á vegamálastjóra og
verkstjóra hans. Ekki þykir það
samt hlýða að rökstyðja áburð-
inn með einu einasta dæmi.
Hvernig stendur á því? Þaðhefði
þó átt að vera auðgert, því að
undantekningarlaust eru állir
vegagerðar verkst jórar lan d sin s
bornir sömu sökum.
Ég, sem rita þessa athugasemd,
hefi verið vegagerðarverkstjóri
undir yfirstjórn G. Zoéga vega-
málastjóra í nær 20 ár. Á þess-
um tíma hefi ég nldrei orðið þess
var, að vegamálastjóri hafi á einn
eða annan hátt reynt að bægja
mönnum frá vinnu vegna stjórn-
málaskoðana þeirra, eða áhuga
þeirra á stéttarsamtökum verka-
manna.
Um mörg undanfárin ár hafa
flestir verkamenn, sem hjá mér
hafa unnið, verið félagsbundnir
í verkalýðssamtökunum, og sum-
ir þeirra hafa staðið þar framar-
lega. Vegamálastjóra hefir verið
þetta fullkunnugt, og aldrei haft
neitt við pað að athuga,-
Mér er einnig kunnugt, að hér
í nærliggjandi héruðum, Vestur-
Húnavatnssýslu og Skagafirði,
hefir það sama átt sér stað. Þar
hafa einnig unnið við vegagerð-
ina jöfnum höndum: róttækir
verkamenn og íhaldssamir, félags-
bundnir menn og ófélagsbundnir,
án þess að vegamálastjóri hafi á
neinn hátt reynt að hindra það.
Af löngu samstarfi við Geir G.
Zoega vegamálastjóra þykist ég
þess fullviss, að hann lætur sér
svo ant um starf sitt, að hann
myndi aldrei sýna stjórnmála-
andstæðingum sínum þá andúð,
sem gæti spilt fyrir góðu sam-
starfi við verkamenn og þar af
leiðandi miklum afköstum við
vinnuna.
Tvímælalaust er vegamálastjóri
meðal áhugasömustu og dugleg-
ustu embættismanna. Hann legg-
ur mikið á sjálfan sig vegna
starfs síns, og krefst líka mikiis
af verkstjórum sínum, sem eðli-
legt er. Enda hefir honum tekist
giftusamlega með þær stórkost-
legu framkvæmdir, sem þing og
stjórn hefir falið umsjá hans á
undanförnum árum.
Það virðast því allar líkur
benda til, að sakir þær, sem born-
ar eru á vegamálastjóra ogverk-
stjóra hans alment, séu á litlum
rökum bygðar. Ef einhverjir verk-
stjórar hafa beitt verkamenn rang-
indum og hlutdrægni vegna
stjórnmálaskoðana, þá er lang-
líklegast að þeir hafi gert það á
eigin ábyrgð og án vilja og vit-
undar vegamálastjóra. Það er
réttmætt og sjálfsagt að takahart
á öllu slíku og girða fyrir, að fyr-
ir komi aftur. Hins vegar er ó-
sæmilegt af Alþýðublaðinu og 12.
þingi Alþýðusambands ísl. að
skella skuldinni á alia vegagerð-
arverkstjóra landsins undantekn-
ingarlaust.
Þessi stutta athugasemd ætti að
' nægja til að sýna fram á, að áð-
urnefnd ummæli Alþýðublaðsins
séu ekki alls kostar réttmæt.
20/1 1935.
Stgr. Davíðsson.
Ot af þessari grein skal það
tekið fram, að allir verkstjórar
vegamálastjóra hafa ekki sýnt
verkamönnum, sem beitt hafa sér
fyrir samtökum verkamanna, ó-
svífni og útilokun — en aðalat-
riði ályktunar Alþýðusambands-
þingsins standa þó alveg óhögg-
uð.
Sjónv* rpsf ilrannir
i Þýzkalandi.
BERLIN í gær.
Ríkisútvarpsstjórinn þýzki til-
kynti í gær, að tilraunir með
reglubundið sjónvarp myndu
hefjast í næstu viku frá útvarps-
stöðinni í Witzleben, sem sendir
á últra-stuttbylgjum.
Verður fyrst um sinn sjónvarp-
að alla mánudaga, miðvikudaga
og laugardaga síðari hluta dags.
Gæftaleysi
hefir verið í verstöðvum
það, sem af er vertið.
KEFLAVÍK í gær.
Flestallir bátar hér í Keflavík
voru á sjój í dag, og fiskuðu frá
7 til 15 skpd. Sjóveður var slæmt
og straumur mikill. Sjómenn hér
segja, að aldrei hafi verið jafn
langt sótit í fisk og á þessari ver-
tíð, og eina 3 daga af allri' vertíð-
inni síðan á nýjári hefir verið
gott sjóveður, og muna elztu
menn ekki eftir jafn mörgum
slæmum og erfiðum sjóferðum og
á þessari vertíð.
Norska flutningaskipið Varhaug
er nýkomið hingað til Keflavíkur
frá Spáni með 15 hundruð smá-
lestir af salti til Guðmundar
Kristjánssonar í Keflavík.
ÓLAFSVÍK í fyrra dag.
Fréttaritari útvarpsins í Ól-
afsvík skýrir frá því í símtali í
dag, að í gær hefði farlð fram
skráning atvinnulausra manna i
Ólafsvík, og taldist 51 atvinnu-
laus maður með 191 mann á
framfæri. — Hefir vertíðin frá
nýjári algerlega brugðist, og
teljast því allir sjómenn atvinnu-
lausir frá þeim tíma. — Meðal-
hlutur nemur einum 76 krónum.
Síðan vélbátaútgerð hófst í ól-
afsvík, hefir aldrei verið þvílík
ótíð á vertíð eins og nú.
GRINDAVÍKt í fjiær.
Allir bátar í Grindavík réru í
dag og öfluðu sæmilega. Er það
í fyrsta skifti sem allir bátar róa
úr þeirri veiðistöð á þessari ver-
tíð.
RAFNSEYRJ í gær.
Línuveiðararnir Ármann og
Geysir eru á Bíldudal í dag,
hvor með um 200 skpd. fiskjar.
SANDGERÐI í gær.
Það sem af er þessari viku
hefir lítið verið róið hér í Sand-
gerði. 1 nótt réru allir bátar
nema 3. Afli var fremur tregur.
Þó er afli nú orðinn svipaður hér
og á sama tíma í fyrra. Aflahæsti
bátur, Óðinn frá Gerðum, hefir
aflað um 550 skippund. Or þeim
fiski eru 19 þúsund lítrar lifrar.
Báturinn hefir farið 25 róðra.
Dráttarbáturinn Magni kom
hingað til Sandgerðis um hádegi
í gær, til þess að ná upp vél-
bátnum Þórólfi, sem sökk hér á
höfninni 12. þ. m. Magni losaði
báilnn frá legufærum og dró hann
með flóðinu upp í fjöru. Báturinn
er mikið brotinn, og ektó tókst að
koma honum á flot. — Magnús
Guðmimdsson stópasmiður kom
með Magna og sér um björgun.
Mteólini vill enga f-
hlntnn Þiftðabandalags-
ins i Abessinindeilnnni!
GENF í gærkveldi. (FB.)
Italska stjórnin hefir lýst yfir
því, að hún geti ekki fallist á það,
eins og sakir standa, að ráð
Þjóðabandalagsins taki deilumál
ítala og Abessiníumanna til með-
ferðar og úrskurðar.
Segir í tilkymringu hennar um
þetta mál, að ráðið geti ekki haft.
afskifti af þessum málum, þar eð
bæði Italir og Abessiníumenn hafi
fallist á að gera út um þessi mál
án íhlutunar annara.
(Unitied Press.)
Hinni me.ki i Osio yflr
Amnndsen og Kansen.
OSLO; í fyrra dag. (FB.)
Prófessoramir Marstrander og
Werenskiold hafa lagt til, að reist
yrði minnismerki í Osló yfir
mestu landkönnuði Noregs á pól-
svæðunum. Nygaardsvold for-
sætisráðherra, prófessorarnir við
háskólann og helztu menn ým-
issa visindastofnana hafa tjáð sig
hlynta hugmyndinni.
Þýzka stjórnin væntir
góðs af Berlínardvöl Sir
John Simons.
BERLIN í moigun.
Blaðamaður frá United Press
hefir átt tal við von Neurath ut-
anríkisráðherra um hina fyrir-
huguðu för Sir John Simon til
Berlin.
Neurath sagðist vona, að
vandamál þau, sem hefðu risið
upp síðustu daga, mundu jafnast,
SMAAUGLYilNCAR
ALÞVOURIACÍINS
Hvað á ég að hafa í matinn á
morgun? Beinlausan fisk, ýsu nýj-
an stútung, nætursaltaðan fisk,
kinnar, saltfisk, hausa, lifur og
hrogn. Alt í síma 1689.
ef talað væri um þau af fullri
einlægni. Ef rætt yrði um málefnin
af skilningi af beggja hálfu,
kvaðst hann vona, að heimsókn
Sir John Simons yrði til þess, að
nokkuð yrði komist áfram á frið-
arbrautinni. (FÚ.)
BaBöaríhjastjóroin tefenr yflr-
lýsingar Þjóðverja tU athug-
nnar.
LONDON í gær.
Roosevelt hefir meðtekið af-
rit af tilkynningu Þjóðverja og
orðsendingu Breta frá sendiherra
þínumri London og hefir forseíinn
nú tekið þau plögg til athugunar.
Kellogg hefir látið svo ummælt,
að þó Þýzkaland hafi tvímæla-
laust rofið Versalasamninginn þá
sé þó ekki með öllu tilhæfulaus
sú staðhæfing þýzku stjórnarinn-
ar, að aðrar þjóðir hafi ekki gætt
ákvæða hans um afvopnun sem
bezt. (FO.)
Brosið.
Ameríkukona að nafni frú Louis
Newman var stöðvuð nýlega í
dimmri hliðargötu af ræningja
með skammbyssu í hönd, sem
neyddi hana til þess að láta af
höndum handtösku sína. Þegar
ræninginn sá, að ekki voru nema
tveir dollarar í töskunni, spurði
hann hana, hvort þetta væru allir
hennar peningar. Hún brosti og
kvað já við. Ræninginn hneigði
sig þá kurteislega, rétti henni
töskuna og sagðist ekki vilja
ræna hana, þar sem hún væri
svona fátæk. Frú Newman hafði
góða ástæðu til að brosa. Hún
kom einmitt úr banka, og hafði
3000 dollara í kápuvasa sínum.
Það hefir margur brosað yfir að
eiga minna.
W. Somerset Maugham.
Lltaða blæjan,
6
Hann brosti til hennar. Andlit hans var alvarlegt og dálítið
hörkulegt, en bros hans var góðlátlegt.
„Auðvitað veit ég hvað þér heitið." Hann þagði andartak. „Eigið
þér þá enga forvitni til?“ spurði hann.
„Eins og konur yfirleitt."
„Yður hefir eigi dottið í hug að spyrja einn eða annan eftir
nafni mínu.“
Hún hafði hálfgaman af þessu; hvernig gat hann álitið að hana
langaði til að vita um slíkt? En hún vildi vera elskuleg og hún
leit á hann með yndislegu brosi og fögru augun hennar, sem
voru eins og skínandi perlur, lýstu af töfrandi ástúð.
„Jæja, hvað heitið þér þá?“
„Walter Fane.“
Hún vissi eigi hvers vegna hann sótti danzleikina, hann danz-
aöi ekki rétt vel og virtist fáa þekkja. Henni datt í hug, að hann
væri ástfanginn í henni, en hún hratt þeirri hugsun frá sér; hún
þekti stúlkur, sem héldu að allir piltar bæru ástarhug til sín, og
henni fanst þær hlægilegar. Og eftirtektin, sem hún veitti Walter
Fane, fór yfirleitt ekki vaxandi. Það var áreiðanlegt, að fram-
koma hans var mjög ólík framkomu þeirra mörgu, er tjáð höfðu
henni ást sína. Flestir þeirra túlkuðu tilfinningar sínar með orð-
um og báðu um koss — og sumir tóku hann.
En .Walter Fane, hann talaði aldrei um hana og mjög lítið um
sjálfan sig og var frekar þögull. En hún lét sér á sama standa,
því að hún hafði frá mörgu að segja og kunni því vel að sjá
hann hlæja, þegar hún lét glettnislega athugasemd falla. En
þegar hann talaði, var það greindarlegt; sem hann sagði. Og
það kom á daginn, að hann átti heima í Austurálfu, en var nú
í orlofi.
Sunnudag einn kom hann heim til heimilis þeirra í South-Ken-
sington. Þar voru margir saman komnir og hann sat þar stundar-
korn, en virtist vera sjálfum sér ónógur og fór burt. Móðir Kitty
spurði á eftir, hver þetta hefði verið.
,Það hefi ég »kki hugmynd um. Bauðst þú honum að koma?“
Já, ég hitti hann hjá Baddeley. Hann sagðist hafa verið á
nokkrum danzleikjum með þér, og ég lét þess getið, að ég væri
alt af heima um sunnudagseftirmiðdaga."
„Hann heitir Fane og hefir einhverja atvinnu í Austurálfu.“
„Já, hann er læknir. Er hann hrifinn af þér?“
„Veit það j sannleika ekki.“
„Ég hélt áð þú værir nú farin að vita það, ef ungur maður
bæri ástarhug til þín.“
„Ég myndi ekki giftast honum, þó svo væri,“ sagði Kitty rösk-
lega.
Frú Garstin svaraði ekki. Þögn hennar var þurngin óánægju.
Kitty roðnaði, hún vissi, að nú var það ekki lengur þýðingarmesta
atriðið fyrir móður hennar að útvega henni gott gjaforð, heldur
hitt: að losna við hana með giftingunni.
í vikunni, sem fór næst á eftir, hitti hún hann á þrem danz-
leikjum, og nú virtist feimni hans hafa farið ofurlítið minkandi,
svo að hann var öllu skrafhreifnari en áður. Hann var læknir,
en stundaði ekki læknisstörf, heldur gerlafræði (Kitty hafði aðeins
óljósa hugmynd um, hvað það var) og hafði starf í Tching-Yen.
Hann hafði í hyggju að fara þangað aftur um haustið. Hann
ræddi talsvert mikið um Kína.
Hún gerði sér það að venju, að látast hafa áhuga fyrir öllu því,
er fólk talaði um við hana, og óneitanlega var skemtilegt að heyra
sagt frá Tching-Yen, því að þar voru klúbbar, og stundaður tenn-
is og knattleikur og veðreiðar.
„Danzar fólk mikið þar?“ y
„Já, það gerir það víst.“
Hún hefði gjarnan viljað vita, hvort hann skýrði frá þessu i
ákveðnum tilgangi. Hann virtist hafa ánægju af að vera samvist-
um við hana, en hann þrýsti aldrei hönd hennar né lét orð eða
augnatillit falla, er gæfu bendingu um það, að hún væri í hans
augum annað og meira en fjöldinn, sem hann danzaði við. Næsta
sunnudag kom hann aftur heim til hennar. Faðir hennar kom af
tilviljun inn; það hafði rignt, svo að hann gat ekki leikið knatt-
leik, og nú gaf hann sig á tal við Walter Fane.
Á eftir spurði hún föður sinn, um hvað þeir höfðu talað.
„Hann hefir víst starfa í Tching-Yen og virðist vera mjög
gáfaður rnaður."
Hún vissi, að föðurnum dauðleiddist yfirleitt það fólk, sem hann
nú árum saman, hennar og systurinnar vegna, hafði orðið að
umgangast.
, Það er nú ekki oft, sem þér geðjast að ungu piltunum mínum,
pabbi,“ sagði hún.
Góðlátleg og þreytuleg augu hans hvíldu á henni.
„Hefirðu í hyggju að giftast honum?“
„Nei, alls ekki.“
„Er hann hrifinn af þér?“
„Hann sýnir engin merki til þess.“ ;
„Geðjast þér að honum?“
,Það held ég naumast — hann fer dálítið í taugarnar á mér."
Hann var alls ekki eins og hún hefði helzt kosið. Hann var lág-
vaxinn, en ekki þéttvaxinn, og frekar grannur, dökkur yfirlitum,
velrakaður og með reglulega og skarpa andlitsdrætti. Augu hans
voru næstum því tinnudökk, en ekki stór, og þau horfðu á hlutina
einkennilega og starandi — það voru einkennileg augu, en' í raun
og veru ekki falleg. Nef hans var beint og fíngert, ennið fagurt
og munnurinn vel lagaður. Ætla mætti eftir lýsingu þessari, að
hann hefði verið blátt áfram fallegur maður, en þótt undarlegt
megi virðast, var hann það ekki. Og þegar Kitty fór að hugsa
um hann, fanst henni það furðu sæta, að hann, sem hafði svo
margan líkamshluta fagurlega skapaðan, skyldi samt sem áður
ekki, þegar hann var athugaðúr í heild, geta talist laglegur. And-
litssvipur hans var kuldalegur og háðslegur, og nú, þegar Kitty
hafði kynst honum betur, fann hún að hún var ekki fullkomlega
í essinu sínu þegar hún var í návist hans. Glaðlyndi skorti hann.
Um það leyti sem samkvæmistíminn var að enda, höfðu þau
hizt alloft, en hann var alt af jafn kldur og fjarlægur. Hann var
ekki beinlínis feiminn við hana, heldur vandræðalegur, allar sam-
ræður hans voru svo undarlega ópersónulegar. Kitty komst að
þeirri niðurstöðu, að hann væri alls ekki ástfanginn í sér. Hon-
um geðjaðist bara vel að henni og þætti gaman að tala við hana,
en þegar hann færi aftur til Tching-Yeri í nóvember, myndi hann
ekki hugsa meir um hana. Og henni fanst ekki óhugsandi, að
hann kynni að vera trúlofaður einhverri hjúkrunarkonu á spítala
í Tching-Yen, og þá helzt hálf-leiðinlegri. Það var slík kona, sem
henni virtist honum bezt henta.
Þá kom tilkynningin um trúlofun Doris og Geoffrey Denniston.