Alþýðublaðið - 28.03.1935, Blaðsíða 3

FIMTUDAGINN 28. MARZ 1935.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
'OTGEFANDI:
ALÞÝLUFLOKKURINN
RITSTJÓ RI:
F. R. VA LDEMARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hvt rfisgötu 8-10.
SIM AR :
4900-4906.
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: RítstjCrn (innlendar fréttir).
4902: Ritstjéri.
4903: Vilhj. S. Vihjálmss (heima).
4904: F. R. Valdemarsson (heima)
4905: Prent: miðjan.
4906: AfgreiðsLn.
Lnndsverzlun.
GREIN Fritz Kjartanssonar um
landsverzlu'n, sem birtist hér
í blaðinu í gær, hefir vakið mjög
mikla athygli. Rök.höf. fyrir því,
að ríkið eigi að taka alla utan-
ríkisverzlunina j sfnar hendur, eru
svo skýr og ótvíræð, að margur,
sem til pessa hefir ekki viður-
kent stefnu Alþýðuflokksins í
pessum efnurn, mun hafa sann-
færst um það við lestur greinar-
innar, að eins og nú standa sak-
ir, er landsverzlun sjálfsagt úr-
ræði til þess að mæta aðsteðjandi
vandræðum á sviði viðskiftamál-
anna.
Vandrceðinaukast.
Um alllangt árabil hefir geisað
hið hatramasta viðskiftastríð um
allan heim. Petta viðskiftastríð
hefir leitt af sér viðskiftakreppu.
Kreppa þessi hófst seinna hér á
landi en í flestum öðrum lönd-
um og liggja til pess pau auðsæu
rök, að útflutningsvara okkar er
svo að segja eingöngu matvara,
en einangrunarstefna kreppuár-
anna bitnaði fyrst á iðnaðarfram-
leiðslunni, og síðar á matvörunni.
Þetta veldur j)ví, að afleiðingar
kreppunnar hafa með ári hverju
verið að koma hér skýrar og
skýrar fram, og I)að er engum
efa bundið, að á þessu ári bíða
okkar meiri örðugleikar á sviði
viðskiftanna við önnur lönd en
dæmi eru til áður. Allar líkur
benda til Iœss, að verðmagn út-
fluttrar vöru minki um 10—15
milj. kr., borið saman við það,
sem verið hefir allra síðustu ár.
Við þessa geigvænlegu stað-
reynd verður þjóðin, þing hennar
og stjórn, að horfast í augu.
Það virðist enginn ágreiningur
vera um það, að þverrandi mögu-
leikum til þess að selja fram-
leiðsluvöru okkar eigi að mæta
með því að draga úr innflutningi
þeirra vara, sem þjóðin getur án
verið. I þessu skyni hefir verið
stofnað til þess, að hafa hömlur
á útflutningi gjaldeyris og á inn-
flutningi vöru. Það er naumast
nokkur ágreiningur um það, að
til þessara ráðstafana hafi verið
rétt að grípa sem nauðvarnar, en
hitt sýnir reynslan, að þær hafa
ekki náð þeim tilgangi sínum að
skapa okkur hagstæðan verzlun-
arjöfnuð; þess vegna hljóta allir
þeir, sem um þessi mál hugsa í
fullri alvöru, að varpa fram þess-
ari spurningu: Á ekki nú þegar
að hverfa að því að mæta sívax-
andi örðugleikum á sviði við
skiftamálanna með því að taka
alla utanríkisverzlun í bendur
ríkisins ?
Þæf þjóðir, sem við seljum
meginhlutann af framleiðslu okk-
ar, gera nú hver af annari kröfur
um það, að við kaupum af þeim
fyrir sömu upphæð og þær kaupa
af okkur. Hins vegar er ástæða
til þess að efast um, að af okkar
hálfu hafi krafan um jafnvirðis-
samning verið fram borin af
nægilegri festu í garð þjóða eins
og Dana og Englendinga, en
verzlunarjöfnuður okkar við þær
ALÞ'ÝÐUBLAÐIÐ
©plf bréf til Sigurðar Kristjánssouar,
alþifflglsmauns fi Keykjavik
fráOuð|óni BJarnasyni, verkamanni f Bolungarvfk.
Bréf yðar til mín, frá 14. jan.
sl. gefur mér tilefni tií þess að
senda yður nokkrar línur. Að ég
bið Alþýðublaðið að flytja það er
meðfram af því, að ég veit ekki
hvar þér eigið heima; í Reykjavík,
en tel það ekki ómaksins vert að
leita mér upplýsinga um það.
Þér byrjið bréf yðar þannig:
„Heiðraði vin.“ Það kann nú að
vera, að þér séuð vinur stórút-
gerðarmanna og annara, sem
gilda hafa sjóðina, en þér hafið
ekki verið vinur þeirra fátæku.
Þér hafið trúlega og eftir getu
traðkað á rétti þeirra. Þér hafið
úvalt í ræðum og ritum lagst með
öllum yðar ómannúðlega, póli-
tíska þunga á móti hverju rétt-
lætis- og velferðar-máli þeirra.
Þrátt fyrir það dirfist þér að á-
varpa þetta fólk sem vini yðar.
Nei, Sigurður Kristjánsson, það er
gamla sagan, sem alt af er þó
ný, hjá yður og yðar líkum, að
svíkja með kossi. Slíkan flátt-
skap fáið þér á sínum tírna rétt-
látlega greiddan af Norður-Isfirð-
ingum.
Þér segið: Ég veit, að þér er
kunnugt um það, að ég hefi ætíð
látið áhuga- og þurftar-mál Norð-
ur-Isafjarðarsýslu til mín taka og
lagt þeim liðsyrði þar, sem ég
hefi mátt því við koma.“
Já, mér er kunnugt um að þér
hafið látið málefni sýslunnar til
yðar taka, en hitt er mér ekki
er sem kunnugt er okkur mjög
hagstæður.
En hvað sem þessu líður, þá er
eitt víst, og það er það, að við
verðum að fá verzlunarjöfnuð
okkar í lag, og til þess er ekki
á þeim tímum viðskiftastríðs, sem
yfir standa, nema ein leið, og
hún er sú, að taka alla utan-
ríkisverzlun okkar í hendur rík-
isins. Fyrst þegar það hefir verið
gert er hægt að taka upp samn-
inga við aðrar þjóðir á grundvelli
jafnvirðisviðskifta.
Eins og nú standa sakir getur
gjaideyrisnefnd að vísu ráðið því,
hversu miklu fé er varið til vöru-
kaupa erlendis, að nokkru leyti
hvaða vörur eru keyptar og hv,ar
þær eru keyptar. En hún getur
ekki trygt neinni þjóð það, þó
hún leiti viðskifta á jafnvirðis-
grundvelli, að af henni verði
keypt fyrir þá upphæð, sem hún
krefst, því það er undir geðþótta
heildsalanna komið, hvort þeir
vilja kaupa vöru t. d. frá Spáni,
þó'heim standi það til boða.
Það verður ekki hjá því komist,
að viðurkenna þá staðreynd, að
viðskiftastríð það, sem nú geisar
um allan heim, leiðir af sér þá
kröfu, að þjóðirnar færi viðskifti
sín i inn á grundvöll jafnvirðis-
viðskifta, og það er ljóst, að það
þýðir, að þjóðirnar verða að geta
sagt fyrir fram með vissu, hversu
mikið þær ætla að kaupa af
hverri viðskiftaþjóð, en þetta
verður ekki gert nema með því
einu móti, að öll utanríkisverzlun
sé á einni hendi.
Viðskiftastríðið, sem þjóðirnar
heyja nú, getur á hverri stundu
breyzt í heimsófrið. Hver mundi
efast um að á slíkum tímum yrð-
um við að taka utanríkisverzlun-
ina í hendur ríkisins. Sú varð
reynslan á stríðsárunum frá 1914
—18. Væri þá ekki betra að stiga
sporið þegar? Væri ekki rétt að
viðurkenna þá staðreynd, að þáð
viðskiftastríð, sem nú geisar og
á hverri stundu getur snúist upp í
ófrið, krefst þess, að ríkið taki
alla utanríkisverzlun í 'síniar hend-
ur? Ætti ekki þingið að gerá
ráðstafanir til þess, áður en það
hættir störfum?
kunnugt um, að þér hafið lagt
þeim liðsyrði! Þvert á móti, þér
hafið aldrei setið yður úr færi að
taka málin þannig, að það hlyti
að verða til tjóns fyrir fjöldann
og þá um leið kjördæmið, ef tek-
ið hefði verið mark á umsögn yð-
ar um þau. Þetta á ef til vill að
einhverju leyti rót sína að rekja
til þess, að þér hafið verið á
mála hjá íhaldsflokknum. Því til
sönnunar nægir að benda á smala-
mensku yðar fyrir Jón Auðun við
síðustu kosningar hér í kjördæm-
inu.
Eitt skal ég þakka yður, og það
er að þér urðuð til þess að flýta
fyrir för minni úr Ihaldsflokkn-
um. Það gerðuð þér með ósvífni
yðar á pólitískum fundi í Bol-
ungavík hinn 8. júlí 1927, þegar
atkvæðafölsunin, til framdráttar
Jóni Auðun, kom upp‘ í Hnífsdal.
Þá sögðuð þér, áður en rannsókn
var að fullu hafin í því máli,
þessi orð: „Það má rekja sporin
að dyrum kosningaskrifstofu Al-
þýðuflokksins á ísafirði." Þér
sögðuð líka á sama fundi: „Það
er sannfæring mín, að jafnaðar-
menn hafi falsað atkvæðin.“ Og
nú dirfist þér að dreifa biðils-
bréfum yðar yfir kjósendur þessa
kjördæmis, jafnt jafnaðarmenn,
sem nú eru í þeim flokki, er þér
þá báruð glæpsamlegum sökurn,
þó þér að öllum líkindum vissuð
þá þegar að voru verk íhalds-
manna, eins og síðar sannaðist.
Sú ósvífni er svo mikil, að slíks
munu fá dæmi, ef nokkur finnast.
Þessi bréf, sem þér nú hellið
yfir okkur Norður-Isfirðinga eins
og hernaðarþjóðir eiturgasi yfir
óvini sína, eiga sýnilega að hafa
sömu verkanir, að blinda og vit-
firra kjósendur. En flokksbróðir
yðar og skjólstæðingur, núver-
andi þingmaður Kveldúlfs hér í
kjördæminu, Jón Auðunn, er með
þingsetu sinni um langt árabil
og ýmislegu í sambandi við sein-
ustu alþingiskosningar búinn að
opna augu kjósenda svo, að fleiri
og fleiri bætast nú við í þann
hóp, sem sjá og skilja hversu
fráleitt það er að eiga þann mann
fyrir þingfulltrúa, sem notarbæði
leyfileg og óleyfileg ráð til þess
að komast á þing, og þegarþang-
að kemur ónýtur fyrir kjördæm-
ið og til bölvunar fyrir öllmenn-
ingar- og þjóðþrifa-mál, eins og
síðar skal sýnt.
„Mér hefir sýnst héraðið mis-
rétti beitt í fjárveitingum úr rík-
issjóði," segið þér. Já, vissulega
hefir héraðið verið misrétti beitt
í fjárveitingum, síðan Jón Auð-
unn kom fyrst á þing sem full-
trúi þess, að undanskildu árinu
1933. Það ár var Jón Auðunn
heldur ekki þingmaður okkar,
heldur Vilmundur Jónsson, og þá
fékk kjördæmið líka hlutfalislega
meira en öll ár samaniagt, sem
Jón hefir setið á þingi. Lítum
svo á aðstæðurnar, sem Vilm.
Jónsson hafði. Hann var í minstia
þingflokknum, sem einn var þá
í andstöðu við ríkisstjórnina,
þingið var ekki fjárlagaþing, og
þó fékk hann allálitlegar fjárveit-
ingar fyrir kjördæmið og að auki
ríkisábyrgðir um 200 þúsund
krónur, sem Jón var búinn að
týna.
í einni grein bréfs yðar segið
þér: „Öllum sýslubúum er það
(eflaust í fersku rninni, hvern fag-
urgala frambjóðendur Alþýðu-
flokksins í sýslunni hafa haft um
áhuga sinn og flokksins fyrir
framfaramálum Norður-Isafjarð-
arsýslu." Jú, víst er öllum í fersku
minni loforð og efndir Alþýðu-
flokksframbjóðendanna, þegar
SIGURÐUR KRISTJÁNSSON.
þeim hefir verið veitt aðstaða til
að efna.
Þér segið: „Fagurgali þeirra
var einungis kosningaveiðar.“ Að
þessi orð yðar eru svívirðilegar
blekkipgar og lygar sanhiaði Vil-
mundur Jónsson með afreksverk-
um sínum fyrir kjördæmið á
þinginu 1933, eins og áður er
sagt. Mér er ekki kunnugt um,
að hann lofaði kjósendum flutn-
ingi fleiri mála en hann enti og
kom í framkvæmd, heldur þvert
á móti, þá gerði hann meira en
hann lofaði, bæði fyrir kjördæm-
ið og þjóðarheildina. Og einmitt
þess vegna er óhamingja kjör-
dæmisins ennþá sorglegri og at-
kvæðasmölun íhaldsins tvöföld
svívirðing, þegar annars vegar er
Vilm. Jónsson og hins vegar
skjólstæðingur yðar, Jón Auðunn,
sem þektastur er fyrir það sem
þingmaður, að vera núll fyrir
kjördæmið, að liggja hundflatur
þvert um í götu hvers einasta
réttlætis- og velferðar-máls þjóð-
arinnar og ýmist tryggur stuðn-
ings- eða aðalflutnings-maður
þeirra mála, sem til bölvunar eru
fyrir land og þjóð (sbr. t. d. á-
fengis- og öl-frumvarp og ríkis-
lögreglu).
Hér að framan hefi ég sannað,
að Vilmundur Jónsson sveik ekk-
ert af loforðum sínum það ár,
sem hann var þingmaður okkar.
Eins skal það sannað hér, að Jón
Auðunn hefir á hverju einasta
þingi svikið loforð sín við kjós-
endur. Við unga og gamla, sjó-
menn, bændur og verkafólk hef-
ir hann alt af sagt: „Verið viss
um að ég mun vinna að ykkar
nauðsynja- og réttlætis-málum á
þingi með fullri djörfung og
festu.“ En þegar þingferill hans
er rakinn, kemur hið gagnstæða í
ljós.
Þessu til sönnunar skulu hér
nefnd nokkur dæmi.
Árið 1921 er flutt þingsályktun-
artillaga um það, að fátækra-
styrkur og skattskuld svifti ekki
réttindum. J. A. J. er á móti því.
Sama ár, að styrkur veitíur
vegna elli megi ekki skoða sem
sveitarstyrk, ef styrkþegi er orð-
inn 60 ára. J. A. J. er á móti því.
Árið 1924 er flutt frumvarp um
viðauka á fátækralögunum, að
ekki skyldi teljast fátækrastyrk-
ur sá styrkur, sem veittur væri
vegna: 1. a. ómegðar, b. slysa og
vanheilsu, c. atvinnuskorts, d.
elli, ef styrkþegi er 60 ára. 2.
Engan megi flytja fátækraflutn-
ingi nema hann gefi skriflegt
samþykki. 3. Skuldir vegna styrks
fyrnist á 5 árum. J. A. J. er á
móti þessu. Þetta er þá framkoma
hans á þingi í málefnum þeirra,
sem hafa verið sveltir og svívirt-
ir með aðstoð fátækralaganna. Og
þegar flokkur, sem hefir réttlæti
og mannúð á stefnuskrá, vill þvo
þessa svívirðu af þjóðinni, sem
fátækralögin eru, þá getur J. A.
J. ekki hugsað sér að missa þetta
glögga brennimark, hvorki af sér
né flokki sínum, og greiðir því
atkvæði á móti réttarbótunum.
J. A. J. hefiT á þingmálafundum
talið sig bjargvætt sjómannanna,
svo ætla mætti að hann hefði
jafnan talað máli þeirra á þingi.
Við skulum líta í þingtíðindin frá
1926. Hvað sjáum við þar? Jú, J.
A. J. flytur frumvarp um að
breyta tryggingarlögunum frá
1925, á þann hátt, að þeir, sem
ráðnir væru upp á hlut af afla,
eða prósentur, greiði iðgjöld að
jöfnu við atvinnurekendur og að
ríkissjóður greiði nokkurn hluta
af iðgjaldi róðrarbáta, vélbáta og
seglskipa (í lögunum frá 1925
skyldi útgerðin greiða öll ið-
gjöld). Þetta var felt. En nú
skyldi maður ætla, að honum
hefði verið bent svo á fláttskap
sinn við sjómennina, með því að
fella þetta frumvarp hians. En
það var öðru nær. Á sama þingi
bar hann fram þingsályktunartil-
lögu um að skora á ríkisstjórnina
að sjá um, að iðgjöld skipverja
þeirra, er ynnu fyrir hlut af aflú
eða hundraðsgjald, verði greitt
af óskiftum afla. Þetta fékk hann
samþykt. Á sarna þingi flytur Jón
Baldvinsson frumvarp um trygg-
ingu á fatnaði sjómanna. Skyldi
það hafa verið af umhyggju fyrir
sjómönnum, að J. A. J. greiddi
atkvæði á móti því?
Togaravökulögin voru flutt á
þingunum 1921, 1927 og 1928. J.
A. J. alt af á móti. Árið 1931
slysatryggingarlöggjöfin. Við 3.
umræðu þess frumvarps báru Al-
þýðuflokksþingmennirnir fram
allmiklar breytingar til bóta, t. d.
um hækkun dánar- og örorku-
bóta. Þær umbótatillögur voru
feldar, og sjá: J. A. J. lét ekki'
standa á sér að fylla flokkþeirra,
sem ódæðið frömdu.
Ég get ekki stilt mig um að
gera ofurlítinn samanburð á fram-
komu J. A. J., sem þér dáið, og
Vilm. Jónssonar í tryggingarmál-
unum. J. A. J. sýnir með at-
kvæði sínu fjandskap sinn við þá,
sem líða, en V. J. flytur breyt-
ingartillögu, sem fer í þá átt að
létta þeim byrðina, sem líða. Finst
yður nokkur munur á þessu, Sig-
urður?
Þegar þessi örfáu dæmi, sem
tekin eru af handahófi úr þing-
sögu J. A. J., eru skoðuð í ljósi
þeirrar staðreyndar, að kjósend-
ur hér í sýslu eru flest fátækir
alþýðumenn og konur, þá virðist
það lítt hugsanlegt að hann sé
lögum samkvæmt þingmaður
þessa kjördæmis.
Og svo að lokum þetta: Ef þér
eruð jafn-mikill vinir Norður-ls-
firðinga og þér látið og berið
jafn-mikla umhyggju fyrir k“jör-
dæminu og þér segið, þá getið
þér ekkert betra fyrir það gert en
að byrja nú þegar að. vinna að
því, að J. A. J. hætti þingmensku
hið allra fyrsta og að þér heit-
strengið með sjálfum yður að
láta aldrei það ólán og þá óvirð-
ingu henda þetta kjördæmi, að
þér verðið hér í kjöri til alþingis.
Bolungavík, í marz 1935.
Gudjón Bjarnason.
Bjðrn Jóhannesson bæjarfalltrúi
í Hafnarfirði fertagar*
í dag á fertugsafmæli einn
helzti og bezti forvígismaður al-
þýðusamtakanna í Hafnarfirðf,
Björn Jóhnnnesson.
Hann er fæddur 28. marz 1895 í
Lítla-Hvammi i Húnavatnssýsiu,
og ólst upp þar í sýslu og á Borð-
eyri með foreldrum sínum, fram
til 11 ára aldurs, en þá fluttist
hann með þeim til Hafriarfjarðar
og hefir dvalið þar siðan.
í Hafnarfirði hefir hann gegnt
ýmsum störfum, og þeim mun
vandasamari og ábyrgðarmeiri
eftir því, sem ár hafa liðið. Hann
hefir unnið sér traust og vitðingu
allra, sem til hans þekkja, hvaða
starfi, sem hann hefir gegnt. Fyrir
Hafnarfjarðarbæ hefir hann sint
mörgum trúnaðarstörfum, bæði
verið afgreiðslumaður, umsjónar-
maður bæjarlandsins og siðast
hafnargjaldkeri síðan 1929. Öll
þessi störf, eins og önrtur, hefir
hann rækt með sérstakri alúð og
trúmensku, á þann hátt, sem bezt
verður á kosið.
Björn hefir starfað geysimikið
fyrir verklýðsfélög og alþýðusam-
tök Hafnarfjarðar nú hátt á annan
tug ára, og gegnt þar ileiri trún-
aðarstörfum en ég kann að nefna.
Hann hefir lengi setið í stjórn
Verkamannafélagsins Hlif og ver-
ið þar formaður. í stjórn Sjó-
. mannafélagsins hefir hann einnig
selið og gegnt formannsstörfum. í
fulltrúaráði verklýðsfélaganna hef-
ir hann átt sæti frá upphafi, og
haft þar stundum formensku á
hendi. Á sambandsþingi hefir
hann oftsetið, verið kosinn í samn-
inganefndir við atvinnurekendur
o. fl. o. fl.
Bæjarfulltrúi hefir Björn verið
siðan 1926, forseti bæjarstjórnar
síðan 1930, og varabæjarstjóri síð-
astliðin tvö ár.
Björn ei greindur maður i bezta
lagi, hann er sanngjarn og drer.g-
ur góður, en heldur þó jafnan fast
á sínu máli hver sem í hlut á.
Staðgöð þekking hans og skörp
dómgreind hafa orðið til þess, að
okkur flokksbræðrum hans i Hafn-
arfirði þykja engin ráð vel ráðin,
nema þau hafi áður verið borin
undir hann.
BJÖRN JÓHANNESSON
Um leið og ég sendi Birni Jó-
hannessyni minar allra beztu af-
mæliskveðjur fyrir hönd allra Al-
þýðuflokksmanna og Hafnfirðinga
séistaklega, er það ósk mín og
von, að við fáum að njóta starfs-
krafta hans enn um langan aldur.
Emil Jónsson.
Útflutníngsbann á
ákveðnnm hráefn^
um á Frakklaudi.
PARÍS, 26/3.
Eftir að fulltrúadeild þjóðþíngs-
ins samþykti frumvarp viðvikjandi
vörnum gegn loftárásum o. fl. nteð
453 atkvæðum gegn 11 ákVað
ríkisstjórnin með skírskotun til
frumvarpsins landvörnunum til
tryggingar, að banna útflutning
nokkurra hráefnategunda, sem
hægt er að nota við skotfærafram-
leiðslu o. fl.
Meðal þessara hráefna er trjá-
viður i grindur fallbyssuvagna,
baðmull og magnesium, en rikis-
stjórnin segir, að Þjóðverjar bafi
keypt rnikið af þessum efnum upp
á siðkastið, einkanlega magnesium.
(United Press.)
Kaupið Alpýðublaðið.