Alþýðublaðið - 06.05.1935, Blaðsíða 3

MANUD'AGINN 6. MAÍ 1935.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
OTGEFANDI:
ALÞÝÐUFLOKKURINN
RITSTJO RI:
F. R. VALDEMARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hvtifisgötu 8—10.
SIMAR :
4900-4906.
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Rítstjörn (innlendar fréttir).
4902 Ritstjó. ri
4903: Vilhj. S. Vihjálmss. (heima).
4904: F. R. Valdemarsson (heima)
4905: Prentí miðjan.
4906: Afgreiðslan.
Samtðk gegn erlend-
n lifirgaogi.
SOGSMÁLINU er nú svo kom-
ið, að allir peir aðilar, sem
vænst hafa vinnu við virkjunina,
ipru í deilu við firmað Höjgaard
& Schultz, sem tekið hefir að sér
að framkvæma verkið.
Hinn danski verkfræðingur hef-
ir nú tekið upp pann hátt hinna
hatrömmustu íhaldsmanna, að
vilja sniðganga samtök verka-
lýðsins.
Hann gerir sér auðsjáanlega
von um, að þau samtök hafi ekki
náð þeim þroska hér, sem þau
jhafa nájð í Danmörku. Hann held-
ur auðsjáanlega ,og mun í þvi
styðjast við frásögn Geirs Zoéga
vegamálastjóra, sem er verkfæri
hinna örgustu verkalýðsfjenda,
sem ísland á, að hér séu verk-
lýðssamtökin á því bernskuskeiöi,
að bótalaust megi ganga á rétt
þeirra.
En reynslan mun kenna hinum
danska sendimanni annað. Því
ekki aðeins hinir óbreyttu verka-
menn, heldur og allir þeir, sem
að þessu verki munu vinna,
heimta rétt sinn án alls undan-
dráttar, og þeirra fyrsti og helzti
réttur er sá, að samtök þeirra
séu viðurkend og að engir þeir,
sem utan þeirra standi, geti tekið
þa vinnu, sem hinum félags-
bundnu verkamönnum ber.
Þáttur bílstjóranna
Sennilega hafa þó bílstjónarnir
orðið einna mest fyrir barði hins
danska verkfræðings, eða öllu
heldur trúnaðarmanns hans,
vegamálastjóra.
Það er alkunna, að stærri bílar
en 21/2 tonn hafa ekki fifngist
fluttir til landsins, af því að sagti
hefir verið að vegirnir þyldu ekki
þyngri farartæki. Líklegt verður
að telja að vegamálastjóri hafi
staðið að baki þessa áiits, hann
á stöðu sinnar vegna að vera því
kunnastur, hvað íslenzkir vegir
þola.
En hinn danski verkfræðingur
hefir komið hingað með tvo bíla,
sem eru stærri en þeir bílar, sem
hér hafa verið leyfðir. Vegamála-
stjóri hleypur undir bagga og
mælir með því, að þeir séu not-
aðir hér, það er ekkert talað um
að vegirnir muni ekki þola það,
enda eru bílarnir danskir, og
mætti ef til vill nota þá til þess
að vinna gegn samtökum vöru-
bílastjóra. Og vegamálastjóri hef-
ir gert meira, hann hefir sagt
hinum danska verkfræðing rangt
til um taxta vörubílastjóra, hann
hefir frætt hann um það, hvað
þeir taki fyrir flutning austur yf-
ir fjall, þegar þeir hafa flutning
báðar leiðir, en öllum er ljóst að
við Sogsvirkjunina verður ekki
um að ræða flutniög nema aðra
leiðina.
Það er vitað, að bílstjórar hér
í bæ geta annað öllum þeim
flutningum, sem með þarf aust-
ur að Soginu. Þeir hafa sjálfir
lýst því yfir, að þeir geti flutt
Ný aðferð við sundkenslu i sjó.
Viðtal við Valdemar Össurarson sundkennara.
\r ALDEMAR ÖSSURARSON
kennari í Sandgerði er einn
af þektustu sundkennurum á
landinu, og hinn rnesti áhuga-
maður um alt, er lýtur að sundi
og sundkenslu. Hann hefir ísam-
fleytt 15 ár stundað sundkenslu
víða um land, en aðallega á
Vesturlandi og hér suður með
sjó í aðalveiðistöðvunum: i
Grindavík, Höfnum, Keflavík,
Sandgerði, Gerðum og víðar.
Einnig stundaði. hann sundkenslu
um tíma hér suður í Skerjafirði.
Hann er talinn einhver fjölhæf-
asti sundkennari, sem nú er völ
á, að öllum öðrum sundkennur-
um þó ólöstuðum.
Alþýðublaðið átti nýlega tal við
Valdemar össurarson um sund
og sundkenslu, og fórust honum
meðal annars svo orð:
„Notið sjóinn og sólskinið!“ er
nú orðið að orðtæki víða hér á
landi, þegar um er að ræða
heilsusamlegar líkamsæfingar-
fyrir allan fjöldann.
En þó að það sé heilsusamlegjt
að baða sig í sjó og láta loft
og sólskin leika um nakinn kropp-
inn, þá er þó ánægjan og gagn-
ið minna hjá þeim, sem ekki eru
syndir, heldur en þeim, sem synd-
ir eru. Og til þess að fólk yfir-
leitt baði sig og noti sjóinn og
sólskinið, þarf það að læra að
synda.
Þrátt fyrir það, að fjöldi heitra
sundlauga hafa verið bygðar á
seinni árum, verður víða að kenna
Ipund í sjó, og þannig mun það
verða víða framvegis, því að fæst-
ar sveitir munu hafa fjármagn til
þess: að byggja upphitaðar sund-
laugar þar sem engar lpugar eru,
Það 'hefir verið gert mikið til
þess að útbreiða sundkunnáttu á
seinni árum, en meira þarf að
gera. Það þarf lað kortleggja alt
landið til sundkenslu, merkja
alla sundkenslustaði, sjá hvar
mestar eru eyðurnar og fæstir
syndir, og athuga hvar tiltæki-
legast og haganlegast sé að
byggja nýjar heitar sundlaugar,
þar sem engar eru. Það þarf að
fá nákvæma skýrslu úr hverjum
hreppi á landinu, hve margir séu
syndir þar. Að öllu athuguðu mun
það reynast svo, að margar sveit-
ir við sjávarsíðuna munu ekki
eiga völ á öðrum betri stundstað
en sjónum. Það þarf því að bæta
aðstööuna til sundkenslu í sjó
frá því, sem nú er. Og ég tel að
það verði heppilegast að gera
það með þvi, að koma upp stærri
eða smærri sjólaugum í smá-
straumsflæðarmáli.
Eftir meira en 10 ára reynslu
við sundkenslu i sjó og köldu
vatni álít ég að þetta sé nauð-
synlegasta og sjálfsagðasta end-
urbótin til þess að sundkensla í
sjó mpgi teljast viðunandi út-
breiösluleið til sundkunnáttu.
alla þá þungavöru, sem vegirnir
þoli.
Framkoma hins danska verk-
fræðings í þessu máli er furðu-
leg og ósvífin, en hitt er ennþá
furðulegra og ennþá ósvífnara,
er íslenzkir menn, og það starfs-
menn rikisins, gerast verkfæri
verkfræðingsins og vega að þjóð
sinni, vega gegn hagsmunum
hennar og gegn rétti verkalýðs-
samtakanna.
Þessu verður með engu svar-
að nema órjúfandi einingu
allra þeirra, sem vinnu æskja við
Sogsvírkjunina, og sú fylking
mun, undir stjóm Alþýðusam-
bands íslands, kenna íhaldinu,
hvort sem danskt er eða íslenzkt,
að það er ekki þess umkomið
að traðka rétti hinna vinnandi
stétta.
VALDEMAR ÖSSURARSON.
Ég hefi nú gert tilraunir, sem
ímiða í þessa átt.“
Skýrið okkur eitthvaö frá þeim!
„Sundkassinn.“
„Það var í fráði í fyrra vctur að
ég kendi sund um sumarið í
Gerðahreppi á vegum ungmenna-
félagsins þar, „Garðar". Ég var
farinn að fá nóg af sundkenslu
í alveg opnurn sjó og fór því
fram á við félagið að það steypti
dálitla sundþró í fjöhunni í Gerð-
í Höfnum á Suðurnesjum hefir
aldrei verið kent sund fyr en í
fyrra sumar. Það þurfti því að
byrja með því að velja sund-
kenslustaðinn. Utarlega við Ós-
ana — sunnan til — var lítið lón
milli lands og skers með sandi í
botninum. Malarrif var fyrir aust-
an það, sem ekki féll yfir i
minstum smástraum, en vestan
til rann úr því og tæmdist það
nærri um fjöruna. Þar var það
svo stíflað með nokkrum sand-
pokum svo að það var svo stórt,
8 m. á lengd, að hægt var að
Jtenna í því sundtök um fjöruna
og læra að fleyta sér þar líka.
Sundlaug í flæðarmálinu.
En svo þrengdist um, eftirháif-
an mánuð, er nemendur voru
farnir að synda dálítið. (Nem-
endur voru 22, en um 150manns
eru í sveitinni.) Þá steypti ég
með nemendum mínum og kenn-
aranum í Höfnuni garð, 12 metra
langan úr skerinu til lands, svo
að sundrými fengist fyrir fleiri
nemendur og nóg dýpi, Garður-
inn var steyptur í klöpp og stórt
útrenslisgat haft við botninn til
þess að hreinsa lónið, ef þari
kæm)i í það.
Nú er þarna sundlaug 16 sinn-
um 8 metrar, og má gera hana
KvSldskiII f Keffavfk,
„SUNDKASSINN."
um, þar sem ég kendi sund sum-
arið áður. Ur þessu varð þó ekki,
en á síðustu stundu lét félagið
smíða kassa eftir minni fyrirsögn
til þess að kenna í sundtökin,
og fylgir hér með mynd afkass-
anum.
Kassinn reyndist nógu stór til
þess að hægt væri aö kenna í
honum sundtökin bæði börnum
og unglingum, og þau gátufleytt
sér í honum fyrstu sundtökin.
Sjórinn var líka notaður til sund-
æfinga. Þegar á daginn leið fanst
nemendunum sjórinn í kassanum
volgur, er þeir komu í hann úr
sjónum.
Sundkassi þessi var heldur
veikur og of léttur fyrir í sjónum
ef einhver hreyfing var i sjóinn.
Loka var höfð við botninn til
þess að hleypa úr honum sjón-
um og láta renna inn í hann
aftur.
Ungmennafélagið á þakkir skil-
ið fyrir að gera þessa tilraun, því
að af henni má dæma að kom-
ast má af með minst þriggja
metra langa, tveggja metra breiða
og eins meters djúpa laug til
þess að kenna í sundtök full-
orðnum manni, og einnig geta
börn og unglingar lært að fleyta
'sér í henni, því að mestur gald-
urinn fyrir byrjendur er að ná
öðru og þriðja sundtakinu á floti.
Krakkar voru líka óragari til að
byrja með í kassanum heldur en
í opnum sjó. Sundkassi þessi er
aðeins bráðabirgðatilraun, og get-
ur hann verið öðrum til leiðbein-
ingar, en ekki til fyrirmyndar.;
Svona laugar eiga að vera úr
steinsteypu. Víða hagar svo til
við ströndina, að hægt er að
steypa litla suncllaug við klöpp
eða sker, og þarf sums staðar
ekki einu sinni að steypa botn-
inn.
20 sinnum 10 metra með því að
taka upp grjót, sem við hana
er á tvo vegu.
Verstu erfiðleikarnir við sund-
kenslu í opnum sjó hefir mér
reynst stórstraumsútfirið, til þess
aÖ geta stundað kensluna þegar
bezt er að deginum, hitt er vind-
báran og kuldinn, einkum fyr-
ir unga byrjendur. Með sundlaug
í smástraumsflæðarmáli er þess-
um erfiðleikum útrýmt.
Stórstraumsfjara er um éða
eftir hádegi, víðast hvar á land-
inu, og er sundlaugin þá á þurru'
landi allan daginn, -en í smá-
straumi er hádegisflæði, og þá
fer sundlaugin sjaldan eða aldr-
pi í kaf að deginum. Hitamunur
í lauginni í Höfnum (staðinn sjór)
og opnum sjó þá daga sem hann
var mældur, var frá eitt til þrjú
stig Celsius, 17. ágúst, í rign-
ingu og uppstyttu á milli, voru
14 gráður í lauginni, en 11 gráð-
ur í sjónum, daginn áður 15,5
gr. í lauginni, en 13,5 i sjónum.
í 15—16 stiga sjávarhita og góðu
veðri verður vönum sundmanni
ekki kalt þótt hann sé eina til
‘tvær stundir í sjónum.
Ekki má byggja stærri sund-
laugar en það (þar sem sjávar-
rót er) að vinnandi vegur sé að
rnoka þær upp eftir veturinn ár-
lega. Eina slíka litla sundlaug
(6 m. langa að mig minnir) hefi
ég séð fyrir ofan flæðarmál í
Húsavík. Sú laug var heit, en þá
nærri full af möl og grjóti eftir
vetrarrótið," sagði Valdemar öss-
urarson að lokum.
Kanplð og útbreiðið
AlfKýðnbluðið.
Kvöldskóli hefir starfað í Kefla-
vík í vetur, en það er þriðji vet-
urinn, sem skólinn hefir verið
starfræktar. Skólanum hefir veitt
forstöðu séra Eiríkur Brynjólfs-
son, samhliða því eer hann hefir
stundað embætti sitt, en annar
aðalkennari við skólann hefir
verið Ragnar Guðleifsson kenn-
ari. Skólanum var sagt upp síð-
asta vetrardag. Höfðu stundað
nám við hann 36 nemendur, frá
því hann hófst 2. október og
fram til nýjárs, og fóru þá frarn
próf. En eftir nýjár fækkaði nem-
endum sökum þess að nokkrir
fóru til ýmissa starfa er vertíð
hófst, og það sem eftir var vetr-
ar fór kensla fram 4 daga í viku,
í stað 6 fram að nýjári. Kvöld*
skólinn starfaði í tveim deild-
um, og fór kensla frarn í al-
mennum námsgreinum, söng,
hannyrðum og fimleikum. Við
skólann kendu auk þeirra, sem
áður er getið, frú Bergþór Þor-
björnsdóttir, Rögnvaldur Svein-
björnsson fimleikakennari og
Ingimundur Jónsson kaupmaður.
Skólastjóri hefir í hyggju að auka
starf skólans á næsta vetri, svo
iðnnemar geti hlotið þar nokkra
fræðslu. (FÚ.)
- 1 i jnM Mí • (il
15 kröDD tjoldio
eru til sölu hjá
Sportvðrohðsi
Repkjavikar,
1 •11 I \ I 1 í [#M M!!‘ I
PF- Heyrðu!
Ég sel matvörur'með lægsta verði
bæjarins. Hringdu til mín,_£ég
sendi urn allairbæinm
C æ sarM ar í ni i2587
Dívanar, dýnur og
alls konar stoppuð
húsgögn. Fjölbreytt-
ast úrval. Vatnsstíg 3.
Húsgagnaverzlun
Reykjavikur
# Betri vernd
# Meiri ending
# Minni sótnn
# Anðveldarð gaag«
setning
# Lengra á milli
olínskifta
# Fœst alls staðar
Jafnóoum og pörf hefir krafið vegna nýrra vagna-
gerða eða breyttra akstursskilyrða, hefirGargoyle
Mobiioii verið bætt eða endurnýjuð. Ekkert hefir
verið sparað til pess að Gargoy 1 e Mobiloil gæti
fullnægt öllum kröfum nútimans um smurning. Verk-
fræðingar Vacuum Oil Cö. fylgjast nákvæmlega með
öllum framförum bifreiðagerðarinnar og standa henni
hvarvetna á sporði, að sínu leyti. Hin nýju viðfangs-
efni smurningstækninnar, sem koma fram á hverju
ári eru leyst með Gargoyle Mobiloil, sem er
olian með 6 afbragðs kostum, olian, sem alt af er ný.
Jafn-gömul fyrstu bifreiðinni —
jafn-ný síðustu gerðinnu
Gargoyle
Mobiloil
éqv
VACUUM OIL COMPANY A/S
Aðalsalar á íslandi:
Olfuverzlun Islauds h.f.