Oyggjarnar - 14.02.1906, Blaðsíða 2

urin Bang og professarin Ta-
ranger, er ásett nevnd til at
umseta frammanđa og dansk
nøvn av norskum landspartum
og embætissøknum. Amtir
ætla teir at rópa sysla (sum vit
rópa sýssil), eftir tí gamla
norska navninum t. d. Akerhus
amt (Kristiania), Oslo sysla,
Smaalenes amt Borgarsysla,
Stavanger-—Rogalandssysla, S.
Bergenhus Hardalandsysla N.
Bergenshus—Sogn ogFjordenes
sysla o. s. f. Tað týska navni
>stift« ætla teir at umseta til
bispađome, provsti til provsti-
dome. >Sorenskriveri« skal
verða domsogn, við heradsdo-
mar ella bydomar fyri »Soren-
skriveri«. Menstiftamtmandvilja
teir rópa stiftsyslamann. —
Kristiania og Trondhjem stift
fýri Oslo og Nidaros bispedome.
Tá batti.
Schweitzaland er vinland.
Tað hevur tí ikki verði undan-
gonguland i dugnaskap og megi,
men mikið máttleyst. Men okk-
urt um hálva mannsævi síðan
er tað komið seg nakað upp; tá
byrjaði teir við at niðurkøva
rúsdrekkaríið, tó ikki sást til
muns eftir hesum strevi fyri
enn nøkur ár herfyri, tá kvinn-
irnar í Kanton Ziirich — fátakar
og tær rikastu — tóku skeiðina
í høgri hánd, og setti sær fyri
at vísa sinum máttleysu lands-
monnum hvussu nógvur góður \
matur í fáast kann fyri pen- j
ingin, tá rúsdrekka er úthýst. j
Tær stovnaði hotellir og her-
berg fyri allan stand, har ikki
trýtur góður og neringsmikil
kostur fyri lættan pening. Men j
tær hava verið so mikið laga-
ligar, og broytt lóginar so pass,
at gott vín fæst, men einans
afturat matinum i teim dírastu
hotellinum.
Nú fortelur ein blaðskrivari
hjá >Dannebrog« sum beint
hevur verði í Schweitz, at ikki
5 pCt. av Schweitzalandsmonn-
um spyrja eftir vínkortinum (tað
liggur ongantíð frammi fyri
gestinum). So góðar vónir
hava teir fingið um týdningin
av hesum kulturstarvi, føðiland
teirra til frama.
Schweitzaland: 25republikkir
(22 kantonir), 41,346 kv. kilom.;
fólkatali 2,403,770. Nationalráði
(167 limur, valgdurfyrÍ3 árísenn).
Er tað ikki løgið?
T. d. fysikus Boeg! hann
var okkurt um 10 ár f Føroyum.
í alla tað tíð veitti hann, hvørki
við munn ella penn, eittans líti
bragd fyri landsins besta —
sum lekni var hann hvørki
ringari ella matari enn aðrir.
Jú, satt er tað; teir fingu
hann at læta ein lítlan part av
teim virðuleysastu mentunum
— nakrar tinnir og fuglar —
til goymsluna í Havn. Tær
díru gomlu mentunar av silvuri,
gulli, messing, tin, kopar, møp-
lar, og ymislig gomul húsbún-
aðir, sum líkagyldig og sansa-
leys fólk lóti hann fara við,
fyri líti og einkið, tað streyk
hann alt av landinum við. —
Hvat skuldi hann at samla til
føroyska goymslu!
Eisini Boeg fór so brátt sum
hann fekk tað í betur var enn
at sita í Føroyum.
So var hann tá heimi aftur
í Danmørk, men nú var umvent
í holuni. Stund um stund runnu
tankarnir aftur til Føroyar, til
hitt betýðuliga, men harðbæsna
lívi, sum leknar alla dagar
høvdu heruppi; til Føroyalandið,
fólkið og teirra húsvilkor á
allan hátt. Hann mintist tá
ikki einans aftur á tíðuna hann
var her, men á alt sum hann
hoyrdi um fyri sína tíð, og hann
hevur forvitnast um viðurskift-
ini síðan hann fór úr Føroyum.
Nú í vetur hevur fysikus
Boeg i >Atlanten« skriva grein
um Føroyar so álítandi og for-
vitnislig, sum nakranstund er
sædd i donskum bløðum —
skrivað av Danskarum. Hon
er eitt petti frálíka gott og
vælsinna kulturverk um F'øroyar,
sum átti at verði kunnug fyri
øllum ikki sovandi Føroy-
ingum, sum Boeg eigir hjartans
tøkk fyri. Tíverri hava vit ikki
pláss til at taka upp hesa grein,
men mestu parturin av henni
er upptikin i »Tingakrossi« nr.
I 50, síðsta decembir mánað.
Mangt í henni er sum at
síggja út fyri gluggan hjá okkum
i sjálvum. Gløgt peikar hann á
okkara tjóðskapseyðkennir, sum
fá av okkum ænsa — tiverri!
og nógv, beinan vegin. ikki
vita um. — Hann peikar á
stáðsi, og hin ikki álítanđi væl-
stanđin, sum kom til Føroyar
við fiskaraskipinum, á viðskeran,
sum »Kutterne« silgdu heim-
aftur við: alskyns sjúkir, og
ringar siðir, sum nógvur av
hesum F'øroyalands monnum
lærdu millum »Proletarer« í út-
heiminum; 50 ár síðan hjálptist vit
við 1 lekna.nústenduráhjáó. Vit
vistu næstan ikki av »Tuberku-
losen« fyrr enn í iq øld; henn-
ara trúgvu fylgisveinar er
brennuvínið og ringur kostur.
Eftir fríhandilin stjól brennu-
vínið tann peningin. sum ganga
skuldu fyri føðina. Bardagur
móti brennuvíninum er bardagur
móti »Tuberkulosini«; og til at
menna seg upp mótur brennu-
vínslystinum« tekur hann til:
húsfliđ, góðan læsnað, og fim-
leikáum vetratíð fyri skipsfólkið.
— Vit skulu ikki døma um
tað er rætt ella rangt sagt frá.
Ikki einans Boeg her, men
einskir og norskir skiparir, sum
hava ferðast millum londini,
hava skriva og tikið til hvussu
vekk sørir fyri arbeiðshuga teir
føroyski skipsmennirnir ganga
allan veturin úteftur, stakdagar
sum veðrar »út i fjørðin« undan-
tikið. —
Boeg harmar tær føroysku
kvinnirnar sum ganga í fiskin,
og har forspilla teirra ynnu,
tekki og góðu siðir.
Hann ber upp um okkara
móðurmál (— hevur Boeg