Alþýðublaðið - 04.01.1927, Blaðsíða 3

aLEÝÐUBLAÐIÐ
3
skreíum. Esperantó er því eina
máliö undir sólinni, sem líkur eru
til aö geti orðið alþjóðlegt hjálp-
armál. Kostirnir, sem það hefir
til brunns að bera til alþjóðanotk-
wnar fram yfir dautt mál og tal-
aðar tungur, eru í stuttu máli
þessir:
Esperantó er hlutlaust mál. Eng-
in fijód getur helgáð sér fiað ann-
ari fremur. Esperantó er sameign
gervalls mannkynsins.
Esperantó er margfalt auðlœrð-
arci en dautt mál eða talaðer tung-
ur. Og pað er margfalt auðueld-
ara að beita pvi bœði í rœðu og
titi.
Esperantó er hœgt að læra að
iesa, rita og tala fullum fetum,
hvar sem maður er staddur á
hnettinum.
Esperantó er margfalt fullkcmn-
ara en nokkuð daiitt mál eða töl-
uð tunga.
Esperantó er andleg nýjung,
voldugur innblástur, sem á eftir
að frjóvga og auðga meimingu
mannkynsins á borð við prentUst-
ina eða opinberanir nýrra trúar-
bragða.
, Esperantó vErðitr sannarlega
eitthvert máttugasta menningar-
tæki alinna og óborinna. (Frh.)
íslands-auglMngatöliiblað
Berimgatiðínda.
Það er ekki lítið, sem gengið
hefir á með þetta tölublað af
Kaupmannahafnardagblaðinu Ber-
linga-tíðindum. Það hafa komið
hingað um það fréttaskeyti; sendi-
maður Dana hér hefir hátíðlega
tilkynt blöðunum útkomu bjaðs-
ins, og sum blöðin hér hafa út
úr þessu ætlað að setjast á þann
endann, þar sem þau hafa til-
tölulega minst vitið.
Heyrast sköll í skýjahöll;
skelfur völlr und fæti;
hrynja fjöllin ofan öll, —
en þau trölla-læti!
En svo, þegar þetta marg- og
hátt-lofaða tölublað kemur, þá er
það ekki annað en „Inserattillæg“.
auglýsingafylgiblað
með Berlingatíðindum, og allar
þessar ágætu greinar, að ó-
gleymdri æskumynd af Jensen-
Bjerg, sem veita „erlendum mönn-
um allgóða hugmynd um beztu
og mestu iðnaðar og framleiðslu-
fyrirtæki hér í Reykjavík", eru
ekkert nema
borgaðar auglýsingar,
og blaðið ekkert annað en venju-
legt gróðabragð, eins og þau tiðk-
ast hjá erlendum blöðum. Þau
lofa mönnum og fyrirtækjum að
skrifa um sjálf sig — auglýsa
sig undir rós — og flytja eins
mikið af mannamyndum eins og
hégómagirnd auglýsenda heimtar,
— alt fyrir ríflega borgun. En
blaðið sjálft tryggir sig með orð-
inu „Inserattillæg“ á blaðshorn-
inu, svo að það sé ábyrgðarlaust
af skruminu, og stingur ríflegum
gróða i sinn vasa.
Þetta, sem að ofan er sagt, á
auðvitað ekki við greinar Jóns
Þorlákssonar, Georgs Ólafssonar,
Magnúsar Guðmundssonar, Svein-
bjarnar Egilssonar og Fontenays.
Þær eru auðvitað ekki af slíkum
toga spunnar. Þær eru skrifaðar
í góðu skyni og mættu vel að
haldi koma, ef þeim væri ekki
mylkrað innan um auglýsingam-
ar til þess að standa undir gróða
Berlingatíðinda. Grein Svenn Poul-
sens er af annari tegund, — er
þetta venjulega danska skvaldur
um, að Danmörk „sé dyrnar, sem
íslendingar leita út um eftir menn-
ingu meginlandsins“. Þetta var
um eitt skeið satt, en er nú al-
veg að hverfa úr sögunni, en auð-
vitað vilja Danir ekki svo vera
láta. Það er og nokkuð hæpið að
álykta nokkuð hér um af því,
að „stærstu, ung, íslenzk skáld
á vorri öld“, eins og hann orðar
það, hafa ritað á dönsku, en ekki
á stórmálunum. En það kemur
ekki til af góðu; — þau kunnu
því miður ekkert annað tungu-
mál til neinnar hlítar.
Auglýsingarnar sjálfar hefðu
vel mátt að haldi koma, ef þær
væru ekki auglýsingar, gerðar
með öllu því skrumi og skjalli,
sem klaufalegar auglýsingar eru
samdar, smeðjulegt sjálfshól um
eigendur og forstöðumenn fyrir-
tækjanna, með vel „flatteruðum“
myndum, sem auðvitað mættu að
haldi koma fyrir mannfræðinga,
sem vildu rannsaka gerð fslend-
inga.
Barnaskapurinn og hégóma-
skapurinn í sumum auglýsingun-
um keyrir fram úr öllu hófi. T.
d. er það sæmilega skemtilegt,
þegar einn alþektur Vestmanna-
eyja-kaupmaður getur skelt því
inn í auglýsinguna, að hann sé
það, sem kallað er „riddari af
Dannebrog“, tilvera, sem, eins og
allir vita, ekki er af þessum
heimi. Ekki er það heldur grát-
legt nema í aðra röndina, þegar
sumir framleiðendur eru að biðja
Dani fyrirgefningar á því að starf-
semi þeirra hafi spilt sölu á
sams konar dönskum afurðum hér,
en hugga þá svo á hinn hóginn
með því, að efnin í þessar af-
urðir séu keyptar í Danmörku,
svo sem til að bæta fyrir glæpinn.
Sumar auglýsingamar byrja
lengst aftur í fomöld og segja
ekki alveg rétt frá þvi, sem þá
gerðist.
Annars er engin ástæða til að
fjölyrða um þessar auglýsingar
frekar en aðrar, og hefði ekki
verið, ef ekki hefði verið gerður
þessi fádæma dynur út úr aug-
lýsingablaði þessu, rétt eins og
auglýsingar hefðu aldrei sést fyrr.
Frá Hjálpræðishernum.
Opinberar bænasamkomur em
frá 2.-8. janúar á hverju kvöldi
kl. 8. Allir velkomnir.
Um dagína og veginn.
Næturlæknir
! jer í nótt Árni Pétursson, Upp-
sölum, sími 1900.
Sambandsstjórnarfnndur
verður á morgun kl. 5.
Þenna dag
árið 1891 andaðist „Fjölnis“-
maðurinn Konráð Gíslason, mál-
fræðingurinn frægi.
Nýtt námskeið
í esperanto heldur Ól. Þ. Krist-
jánsson, og byrjar það bráðlega.
Menn ættu að nota tækifærið til
að Iæra alheimsmálið.
Póstar.
Norðan- og vestan-póstar fara
héðan á rnorgun.
Brunatryggingar
eru þær tryggingar, sem menn
sízt skyldu vanrækja, og er brun-
inn á gamlaárskvöld dýr áminn-
ing um það. Skal athygli kaup-
enda leidd að auglýsingum um
það hér í blaðinu.
Veðrið.
Frost 11—17 stig; 14 stig í
Reykjavík. Austanátt frá Reykja-
nesskaga til Breiðafjarðar, norð-
læg átt austar, en logn nyrðra og
vestra. Þurt veður og hvergi
mjög hvast. Loftvægislægð fyrir
suðvestan land. Otlit: Vaxandi
austlæg átt á Suðvesturlandi og
ihvöss í nótt. Snjókoma í dag og
hríðarveður í nótt. Einnig snjó-
Itoma í nótt á Suðausturlandi og
sennilega á Vesturlandi. Hægviðri
í dag annars staðar en á Suð-
vesturlandi.
Togararnir.
Enskur togarí, áður „Ingólfur
Arnarson" sá, er seldur var á
stríðsárunum, kom hingað í gær
með bilaða ljósvél og vindu. I
gær komu frá Englandi togaramir
„Snorri goði“, „Þórólfur“ og
„Gulltoppur“, en „Júpíter“ af veiÖ-
um með 1600—1700 kassa, og fór
hann til Englands í nótt. Verið
er að búa „Austra" á saltfisk-
veiðar.
Skipafréttir.
Kolaskipið „Rein“ fer aftur héð-
an í dag.
Misskrift
var í handritinu af ritdóminum
um síðasta hefti „Eimreiðarinnar",
sem birtist í gær. Var tvívegis i
sambandi við kvæðið „Sem eng-
an granar“ nefnt nafn Ólínu And-
résdóttur, en átti að vera Ólöf
frá Hlöðum. Allir eiga leiðrétt-
ingu orða sinna. En Ólína má af
þessu marka, hvað hún er rik
í hugum manna, þó orðin, sem
í ritdóminum eru mælt, eigi auð-
vitað ekki við hana. Ps.
Fulltrúar
í stjórnarráðinu hafa verið skip-
,aðir lögfræðingarnir Steindór
Gunnlaugsson í dómsmálaskrif-
stofunni og Páll Pálmason í at-
vinnumálaskrifstofunni. Þeir voru
áður aðstoðarmenn í þeim.
Togarafélag gjaldprota.
Togarafélagið „Ari fróði“, eig-
andi togarans „Ara“, er auglýst
gjaldþrota, og fer skiftafundur í
þrotabúinu fram á laugardaginn.
Gin- og klaufna-veikin.
Varnarákvörðunin móti flutningl
hennar hingað með ferðafólki frá
útlöndum er á þá leið, að þeir,
sem dvalið hafa á síðustu 6 vik-
um áður en þeir lögðu í haf frá
útlöndum í sveit, þar sem sýkin
hefir gengið síðast liðið ár, mega
ekki, að við lagðri refsingu, fara
út um sveitir landsins eða þang-
að, sem búpeningur er, fyrr en
6 vikur eru liðnar, síðan þeir létu
i haf frá útlöndum, nema þeir
og farangur þeirra hafi verið
rækilega- sótthreinsaÖir, enda leyfi
þá lögreglustjóri förina.
Heilsufarsfréttir.
(Eftir símtali í morgun við land-
lækninn.) „Influenzan" er yfirleitt
væg, en er mjög víða hér á Suð-
urlandi og Vesturlandi. Á Vest-
urlandi eru ekki aðrar farsóttir.
Hér suður með sjó er mjög gott
heilsufar samkvæmt fregnum úr
Hafnarfirði og Keflavík. Einnig
er gott heilsufar á Austurlandi.
Þó er væg „influenza" á Reyðar-
firði og dálítið af „rauðum hund-
um“ á Seyðisfirði: — Af hinum
29 taugavejkissjúklingum á Sauð-
árkróki hafa 3 dáið. Hinir eru
flestir á góðum batavegi. — „Kik-
hóstinn“ hefir borist að Forna-
hvammi, sennilega með ferða-
manni að norðan. Þar er einn
unglingur veikur, en svo vel vill
til, að aðrir þar á heimilinu geta
ekki fengið veikina. Ógerlegt þyk-
ir að banna samgöngúr við þenna
gistingarstað langferðamanna, en
sjúklingurinn er stranglega ein-
angraður frá ferðafólki.
Sæsiminn bilaði
á gamlársdag sunnan við Fær-
eyjar. Simaskip er á leið til að
gera við hann. Á meðan eru út-
landaskeyti afgreidd loftleiðina.
Einar Benediktsson er stórt
skáld,
svo stórt skáld, að hann minkar
ekkert við það, þó að honum
Áerði á miður gott kvæði, eins og
hér stóð í blaðinu í gær, — svo
stórt skákl, að hann minkar jafn-
vel ekki við það, þó að „Mgbl.“
ábeki kvæðin hans, — eins og
þau væru lélegir víxlar, en
„Mgbl.“ góðsamur milljónamær-
ringur af andans auði.
Málverkasýning Finns Jónsson-
ar.
Siðustu forvöð eru í dag til
að sjá þessa merkilegu sýningu.
Hún er opin til kl. 10 í kvöld.