Alþýðublaðið - 12.01.1927, Blaðsíða 3

aLKÝÐUBLAÐIÐ
3
J)yí sv|o í ógáti á pappírinn, þegar
hann reit áðumefnda umsögn sina
um bókina.
Vexa má, að Hraundal velji sér
yrkisefni pau, er ekki eiga við
allra smekk, en pað hafa nú fæst-
ir getað gert, svo öllum líki. Það
er ekki meining mín að fletta
upp og tilfæra dæmi úr nefndri
J>ók í petta sinn, en purfi ég pess
síðar, mun ég ekki telja pað eftir
mér.
Þegar ég las áðurnefnd ummæli
um bók Hraundals, datt mér í
hug persóna, er líktist svo mjög
peirri frægu persónu, er Jaköb
Smári lýsti, pá er hann reit unr
bók eina fyrir nokkrum árum, og
man ég ekki betur, en að hún
væri eftir einhvern J. B. Það
skyldi pó aldrei vera sá sami?
En hvort sem nú pað er eða
ekki, pá kenni ég í brjósti um
pennan aumingja, J. B., að vera
að bisa við pau störf, er hann
auðsjáanlega ekki ræður við, og
hefi ég pó ekki fengið orð fyrir
að vera tilfinningamaður.
F. Þórarinsson.
W&wmmi saasataka!
FJestir munu nú vera farnir að
viðurkenna afl samtakanna, enda
ekki annað hægt, pví að par koma
fram beztu og fegurstu kostir
mannlífsins, — kærleikur, skiln-
ingur, drengskapur, hugprýði og
samúð.
Samtökin eru pví heilbrigðasta
vopnið, sem hægt er að grípa til,
pegar verja parf hag einstaklinga
og pjóða fyrir ágengni kúgara og
harðstjóra.
Til eru pó menn, er ekki vilja
skilja afl samtakanna, telja pað
ekki tímabært, og að pað eigi ekki
við nema undir sérstökum kring-
umstæðum.
En petta er misskilningur. Sam-
tökin eiga við á öllum tímum og
hjá öllum pjóðum. Jafnt við and-
leg sem líkamleg störf.
Og skal bent á nokkur dæmi
pví til sönnunar.
Alpýðufræðslan í landi voru
væri ekki komin pað langt, sem
hún pó er komin, ef peir, sem par
hafa staðið í fylkingarbrjósti,
hefðu ekki verið samtaka. Lands-
spítalabyggingin væri óhafin enn
pa, ef konur pær, er par hafa bezt
og mest unnið, hefðu ekki verið
samtök landsmanná hafa sýnt
lenzku pjóðinni oft og tíðum, ef
landsmenn hefðu ekki verið sam-
taka, pví að svo oft hafa bæði
innlendir og erlendir braskarar
reynt að hagnýta sér auðæfi
landsins og fávizku lýðsins. En
samtök landsmanna hafa sýnt
peim, að ekki eru allar ferðir til
fjár, pó að farnar séu.
Tunga vor væri líklega að eilífu
glötuð, ef menn hefðu ekki svo
að segja á öllum tímum verið
samtaka um pað að vemda hana.
Sagnfræði og ýmislegt annað,
sem hefir gert pjóð vora fræga
erlendis, væri sennilega löngu
gleymt og með öllu eyðilagt, ef
samtakanna hefði ekki notið.
Samtakaaflið hefir pví sýnt, að
pað er bezta og traustasta vopnið
gegn kúguninni, í hvaða mynd
sem hún kemur fram.
Beztu menn pjóöanna hafa líka
séð petta og skilið og reynt að
'treysta pað, sem bezt peir gátu.
Slíkir menn eru með réttu braut-
ryðjendur. Þeir hafa reynt að
opna augu peirra manna, sem átt
hafa við að búa misrétti og rang-
læti, er yfirráðastéttir hafa beitt
til pess að geta haldið völdunum
sem lengst. Og starf peirra hefir
borið giftudrjúgan árangur.
Við, sem nú lifum, sjáum pað
glögglega á öllu, að yfirráðastétt-
in Teynir á alian mögulegan hátt
að kúga, en pó kemur kúgun
hennar einna glegst fram á verka-
lýðnum. Á hverju ári koma fram
frá hennar hendi háværar og ó-
sanngjarnar kröfur um kaup-
lækkun, pó að öllum sé Ijóst,
að verð á nauðsynjavörum hefir
heldur stigið en lækkað. Og oft-
ast eru kröfurnar að eins til
verkafólksins, er vinnur erfiðustu
og verstu vinnuna. H.vers vegna
snúa atvinnurekendafélög sér ekki
að framkvæmdastjórum og skip-
stjórum sínum? Þeirri spurningu
ættu peir að svara opinberlega,
svo að alpjóð geti dæmt um verk
peirra.
En pess gæta peir, pví að ef
peir gerðu pað, pá myndi almenn-
ingur sjá, hversu óheilbrigðir peir
þru í garð verkamanna.
En sem betur fer, er aímenning-
ur æ betur og betur að sjá og
skilja, að stefna peirra er ein-
göngu sú, að kúga, kúga verka-
lýðinn til hlýðni og undirgefni.
Og sem betur fer, er íslenzk
karlmenska ekki nærri útdauð.
Enn eru til menn, sem likjast
Göngu-Hrólfi, menn, sem heldur
vilja falla en kyssa á vönd kúg-
aranna.
Þess vegna er atvinnurekendum
betra að ganga að sanngjörnum
kröfum verkamanna, pví að nú
láta verkamenn ekki kúga sig.
Nú skilja allir verkamenn afl
samtakanna og ganga óhræddir
móti kúguninni, ákveðnir í pví
að víkja ekki fyrr en peir fá
sanngjörnum kröfum sínum fram-
gengt.
Allir verkamenn mynda pví
samtaka hring og tengjast hönd
við hönd, og sá hringur slitnar
ekki, hvað hörð sem mótstaðan
kann að verða, pví að sá, sem
berst fyrir réttu máli, gengur ó-
hræddur að verki og kýs heldur
að falla en lúta kúgurunum.
Samtökin lifi!
Sameinaðir að settu marki!
Hafnarfirði, 11. jan. 1927.
Páll Sveinsson.
„Vetraræfintýri"
verður leikið í kvöld með dá-
lítið lækkuðu aðgöngugjaldi.
Um dagiiist og vegiœa.
Nætnrlæknir
ler í nótt Árni Pétursson, Upp-
sölum, simi 1900.
Afmæli.
Karl G. F. Kuchler, íslands-
vinurinn pýzki, er 58 áía í dag.
Þenna dag
árið 1268 andaðist Gissur Þor-
valdsson iarl.
hkííh m m
Trú og vísindi
heitir fyrirlestraflokkur, sem
Ágúst H. Bjarnason prófessor
flytúr næstu miðvikudagskvöld í
kauppingsalnum í Eimskipafé-
lagshúsinu, pann fyrsta í kvöld
kl. 8‘/4.
Drengur verður úti.
Frétt að norðan hermir, að
drengur frá Gafli í Víðidal í
Húnavatnssýslu, Sigurvaldi Krist-
vinsson, hafi orðið úti á nýjárs-
nótt. Var hann á ferð ásamt föð-
ur sínum. Fengu peir blindhríð
og viltust og urðu að lokum að
grafa sig í fönn. Andaðist dreng-
urinn í fönninni. Á nýjársmorgun
komst faðirinn heim við illan leik,
pjakaður mjög. Voru pau hjónin
eina fullorðna fólkið á heimilinu.
Fór móðirin pegar að leita að lík-
inu og kom heim aftur síðla dags
hieð pað i fangi sér.
Gengi erlendra mynta í dag:
Sterlingspund.......kr. 22,15
100 kr. danskar .... — 121,70
100 kr. sænskar .... — 122,07
100 kr. norskar .... — 116,23
Dollar..............— 4,56a/x
100 frankar franskir. . . — 18,32
100 gyllini hollenzk . . — 182,93
100 gullmörk pýzk... — 108,50
Séra Jakob Kristinsson
endurtók í gærkveldi erindi sitt
um komu mannkynsfræðara fyrir
troðfullu húsi. Erlndið var snjalt
og skörulega flutt og hraðritað
jafnóðum, pví að flytjandi talaði
blaðalaust. Því var og víðvarpað.
Kaupendur vöru,
er send er peim eftir pöntun,
eiga vitanlega heimtingu á, að
peir fái pað, sem um er beðið,
bótt peir geti ekki verið viðstaddir
úttektina. Því er á petta bent, að
við Alpýðublaðið var kvartað yfir
því í gær, að kolaverzlun ein hér
í bænum (h.f. Kol & Salt) hefði'
sent tilteknum manni hér í bæn-
um kol, blönduð kolatöflum, en
reiknuð sem óblönduð kol. <Senni-
lega er hér að eins um misgáning
að ræða, sem betur verði gætt að
eftirleiðis, að ekki hendi.
Leikfélag Reykjavíkur
var prjátíu ára gamalt í gær.
Þessa atburðar minnast bæjarbúar
bezt með pví að fjölmenna í
leikhúsið í kvöld. A.
ísfisksala.
„Gyllir" hefir selt afla sinn i
Englandi fyrlr 1777 sterlingspund.
Slökkviliðið
var gabbað í gær upp á Lauí-
ásveg, að brunaboðanum á Litla-
Kleppi. Slíkt gabb er stráksskap-
ur, sem öllum ætti að pykja
skömm að leika.
Skipafréttir.
Fisktökuskipið „Soltind‘“, er hé»
hefir verið fyrir h.f. „Kveldúlf',
fer héðan í dag til Viðeyjar og
síðan til Hafnarf jarðar og pá utan„
Togararnir.
„Skallagrímur‘“ fór á veiðar í
gærkveldi.
Verkamannafélagið „Hlíf“
í Hafnarfirði: Fjármálaritari
pess er Þorsteinn Björnsson, en
ekki Jón Þorleifsson.
V erkakvennaf élagið dFramtiðin1
í Hafnarfirði hélt aðalfund sinn
í fyrra dag. Stjórnin var endur-
bosin. 1 henni eru: Sigrún Bald-
vinsdóítir formaður, Friðbjörg
Kristjánsdóttir ritari, Guðfinna
Ölafsdóttir gjaldkeri, Jónína Sig-
urðardóttir fjármálaritari og Sig-
urrós Sveinsdóttix varaformaður.
Dánarfregn.
Nýlega andaðist :hér i Kennara-
skólanum frú Kristín Skúladóttir
læknis Thorarensens að Móeiðar-
hvoli. Hún var ekkja Boga Pét-
urssonar læknis á Rangárvöllum,
en mágkona séra Magnúsai
Helgasonar Kenr.araskólas. jóra.
Hún var 64 ára að aldri. Kvöld-
ið óður en hún dó, gekk hún út og
var pá alheil, en skrikaði pá fót-
ur á svelli, brá fyrir sig hendi,
en handleggsbrotnaði. Hún and-
aðist síðla nætur.
Veðrið.
Frost 1—11 stig, mest á Gríms-
stöðum. Átt víðast vestlæg eða
suðlæg, hvergi mjög hvöss, en
stinningskaldi við Suðvestur-
ströndina. Haglél í Vestmannaeyj-
um og lííil snjókoma sums staðar
á Suðurlandi. Annars staðar purt
veður. Loftvægislægð fyrir sunn-
an land á austurleið írtlit: VesÞ
læg átt. Hvessir á norðvestan hér
á Suðvesturlandi, og gerir snjóél
í dag, en á Vesturlandi í nótt og
pá dálitla snjókomu á Norður-
landi.
Nýtt frjálslynt trúmálarit, er
komi út mánaðarlega, ætla peir að
fara að gefa út séra Páll Þorleifs-
son, á Skinnastað, guðfræðingarn-
ir Þorgeir Jónsson og Einar
Magnússon og guðfræðinemarnir
Benjamín Kristjánsson, Björn
Magnússon, Jakob Jónsson, Jón
Ólafsson, Kristinn F. Stefánsson,
Lúðvíg Guðmimdsson, Sigurður
Stefánsson, Þormóður Sigurðsson
og Þórarinn Þórarinsson.
í boðsbréfinu segir m. a. um
stefnu pessa rits:
„Um grundvöll pessa trúmála-