Bjarki - 22.10.1898, Blaðsíða 1

Eitt blað á viku minst. Árg. 3 kr.
borgist fyrir 1. Júlí, (erlendis 4 kr.
borgist fyrirfram).
Auglýsíngar 8 aura línan; mikill af-
slátttur ef oft er auglýst. Uppsögn
skrifleg fyrir 1. Október.
Seyðisfirði, Laugardaginn 22. Október
1898
III. ár. 42
Skiftafundir
í þrotabúi konsú's W. G. Spence
Patersons verða haldnir hjer á
skrifstofunni Miðvikudagana 30.
Nóvember og 28. Desember næst-
komandi. A fyrri fundinum verður
lögð fram skrá yfir eigur og skuld-
ir búsins svo og frumvarp til út-
hlutunargjörðar á þvt, en á síðari
fundinum verður skiftum á búinu
væntanlega lokið. Utborganir fara
fram 12 vikum eftir skiftalokin,
verði skiftunum ekki áfrýað.
Bæarfógetinn á Seyðisfirði 13. Okt '98.
Jóh. Jóhannesson.
Grímur frá Grund.
— o —
Austan um haf kom hann Grímur
frá Grund.
þeir^gáfu’ honum land út við
Parry-sund.
Og þángað um haustið með faung
sín hann fór,
þá freðin var jörð og kominn var
snjór.
En enskir þóttust ei þekkja mann,
sem þreklegri svndist á velli, en
hann;
því sterkur var hann og stór.
Hann reisti sjer kot, hann ruddi,
sinn skóg
og ræktaði garð, þegar leysti snjó;
hann girti sitt land, hann bjó sjer
braut,
og breytti í eingi sjerhverri laut.
En enskir sögðu, að eingan mann
ötulli hefðu þeir sjeð, en hann.
Og heiðurs-orðstýr hann hlaut.
Og svo liðu árin, að Grímur frá
Grund
varð gildur bóndi við Parry-sund.
Hann ræktaði garðinn, og ruddi
sinn skóg,
hann reri til fiskjar, — og saung
og hló.
En enskir þóttust ei þekkja mann,
sem þvílíka atorku sýndi og hann.
— Að laglegu búi hann bjó.
En svo kom þar fár í bæ og borg,
sem breiddi yfir hjeraðið trega og
sorg;
það kom og til Gríms — í kotið
hans inn —
Svo konuna misti’ hann og dreing-
inn sinn.
En enskir sögðust ei sjeð hafa maníi,
er söknuður beygt hefði meira en
hann,
þvf tíðum var tárvot hans kinn.
í garðinum tók hann grafir tvær,
með »gleymdu-mjer-ei« hann
skreytti þær.
Er sól rann til viðar hann settist þar,
og sár var sá harmur, er hjartað
hans bar.
En enskir þóttust ei þekkja mann,
sem þögulli væri, og gætnari’, en
hann.
Því varkár maður hann var.
Og grannar hans buðu’ honum betri
kjör, —
þeir buðu’ bonum þángað, sem
meira var fjör —
þá benti hann grafirnar grænar á,
og gat þess að seint mundi’ hann
hverfaþeim frá.
En enskir þóttust ei þekkja mann,
sem þolmciri og tryggari væri, en
hann;
þeir vel kváðust vita hans þrá.
Og svo liðu árín, að Grímur frá
Grund
varð grár af hærum við Parry-sund.
Hann reri til fiskjar, hann ruddi
sinn skóg,
og ræktaði garð, þegar leysti snjó.
En enskir sögðust ei sjeð hafa mann,
um sextugt, með hár eins hvítt og
hann.
— Einn sínu búi hann bjó.
En nú eru í garðinum grafir þrjár,
þar grænkar á sumrum víðir smár.
Og enn stendur kotið við lítinn lund
hjá læk, sem að rennur f Parry-sund.
Og enskir segjast ei muna mann,
sem meiri staðfestu bar, en hann,
-— hann íslenski Grfmur frá Grund.
J. Magnús Bjarnason.*
Hvað á jeg að lesa?
11.
Bókmentafj elagið hefur í ár
gcfið út bækur upp á 745 blað-
síður als, og ætti það að geta var-
að nokkur kvöld, sje hver stafur
lesinn. Frá því telst þó registrið
*) Kvæði þetta er prentað hjer eftir
Pjóðv. Únga og er bæði blaðið og hinn
heiðraði höf. beðinn velvirðíngar á
gripdeild Bjarka. Svona elskulegt og
þýðróma kvæði verður að komast til
allra kvæðavina. Parry frb.: perrí. 1
yfir 4 bindi Fornbrjefasafnsins 208
bls. sem cr í þessa árs bókum.
Bókmentafjel. hefur tekið þá
stefnu að sinna sjerstaklega
íslenskum fræðum og því má vísa
þeim mönnum þángað, sem einkum
hafa hug á að fræðast um Island
að fornu og nýu.
Miðað við þessa stefnu verður
ekki annað sagt en að þ. á.
bækur sje fullsómasamlegar og
margt gott og fróðlegt í þeim.
I’etta 3. hefti af 2. bindi Landa-
fræðissögu Þorvaldar er sjerlega
fróðlegt og besta skemtun fyrir
hvern mann að lesa það, og þá
bók alla.
Ritgj. Bjarnar Olsens rektors um
Sturlúngu er aðeins bókfræðileg,
og síður við alþýðu hæfi, en gott
tækifæri er þar til að sjá hvernig
menn fara að því að rekja sig eft-
ir stigum og brautum í óljósi fornra
sagna. Sjálfsagt má deila þar um
ýmisleg atriði, og verður ugglaust
gert, en við það ve-ður þá höfð
einmitt hin sama sönnunaraðferð,
sem Björn hefur hjer. Vísindin
gera einskorðaðar kröfur: Ekkert er
satt, í neinni bók veraldarinnar,
nema það sje sannað með reglum,
sem nægja sannleikskröfum vís-
indanna.
Nú cr einmitt öllum fornum
fræðibókum eddum, biblíum og
þess háttar líka, flett í sundur með
sama hnífnum, sem Björn hefur
stúngið hjer í Sturlúngu, og því er
það mentandi að sjá aðferð hans og
handatiltektir; hvortveggja er strang-
vfsindalegt að öllu leiti og ritgjörð-
in prýði íslcnskra bókfræða.
Skírnir er furðu ljóst yfirlit
pólitiskra viðburða liðna ársins,
svo fáort sem það er, og væri gott
lið að samkyns yfirliti yfir ýms
merk atriði úr menníngarsögu
heimsins: athafnir vísinda, lista, bók-
menta og þess kyns als. Misrit-
ast hcfur eða misprentast um Púk-
ey (Djöfley) að hún væri í Suður-
álfu í stað þess sem á að vera: í
suðurhluta Vesturálfu, eins og menn
hafa sjeð í blöðunum. Eins er
rjettara að skrifa Rússar, sem gert
hefur verið híngað til, heldur en
Rúsar, eins og Skírnir gerir. Siík
breytíng er til truflunar, og vernd-
un málsins til ógagns.
Af ritgjörðum tímaritsins er
greinin »Um skóga og áhrif þeirra
á loftslagið* eftir Helga Jónsson
og »Garðrækt í Danmörkuc eftir
Einar Helgason, mjög þar'far hug-
vekjur og menta lesarann um leið.
Þær sýna ljóst og vel hve stór-
mikla þýðíngu það hefði fyrir fram-
tíð landsins að komið væri hjer
upp skógum. Þær eru líka báðar
skemtilegar að lesa, sjerstaklega
Einars. Helga ritgjörð er nokkuð
vísindalega nákvæm til þess að
vera alþýðleg, en mjög röksamleg.
Ritgjörð Jóns prófasts Jónssonar
um Islendíngasögur hlýtur að vera
ljúfmetisbiti fyrir ættartöluvini
svo lángrakin og hnjóskþurr sem
hún er.
»Tilraunir Danakonúnga að selja
lsland« eftir Dr. Jón Stefánsson og
»Oddur lögmaður Sigurðsson og
Jón biskup Vídalín* eftir Jón Jóns-
son eru mikið fróðlegar glepsur.
Sjerstaklega mun mörgum þykja
merkilegt að lesa um þá Odd og
meistara Jón, og sje því ekki
gleymt, að ránghverfan snýr þar
meira út en rjetthverfan á báðum
mönnunum í þeirri viðureign, þá er
ritgjörðin góð bjalp til að skilja
mennina og' öldina sem þá 61.
Leingsta ritgjörðin í Tímaritinu
er eftir Grím heitinn Thomsen um
Aristoteles; hún er 65 hls. Rit-
nefnd Tímaritsins segist ekki hafa
treyst sjer til að dæma um vísinda-
legt gildi ritgjörðarinnar, og láir
vfst einginn það, þv/ til þess þyrfti
maður að þekkja hvorki 'meira nje
minna en alla heimspekfnga síðan
Aristoteles, því Grímur segir að
þeir sje allir bergmál eða stælíng
af honum, og jafnvel sjálfur Hegel,
sem Grímur sýnist þó að setja
næstan þeim Aristoteles og sjer.
Um Aristoteles tala víst állir
með heiðri, en það sem jeg hef
sjeð talað um Hegel og heimspek-
ismoldviðri hans, segir alt einum
rómi, að hann hafi haft nauða litla
þýðíngu fyrir héimspeki nútímans.
Af því mjer' nú finst Grfmur
setja Hegel hærra en Spencer, þá
öygg' jeg að dómur hans um heim-
spekíngana »síðan AristoteIes« geti
verið vafasamur, og vísindalegt
gildi ritgjörðarinnar að því Isiti
mest, að hún sje »gamaldags rari-
tet«.
Að sýna speki Aristotelesar htf-
ur þar á móti vafalaust vfsindalegt
gildi sje það gert rjett — og tin-