Bjarki - 22.10.1898, Qupperneq 2

hver fáist til að lesa það. Annars
rýrnar gildið. En heldur hefði jeg
kosið í tímaritinu einhverja glepsu
úr Spencer heldur en þessar rit-
gjörðir Gríms.
Það þarf nú víst ekki að vara
ritnefndina við að taka meira af
slíku, síst svo lángorðu, og er að
því leiti heppilegt að Grímur er
dauður.
Eitt hefði ritncfndin getað gert
og það var: að dæma um gildi
stafsetníngarinnar á ritgjörðinni og
koma svo í veg fyrir að menn
haldi að Grímur hafi annað hvort
ekki viljað hafa neina stafsetníngu
með viti í eða aunga kunnað.
Eins og áður er sagt eiga þeir
menn, sem sjerstaklega er hugur
á íslenskum fræðum, varla kost á
að verja sínum 6 krónum betur en
að kaupa bækur Bókmentafjelags-
ins. Þar er ýmislegt gott, sem
hefur varanlegt gildi, og baek-
urnar ekki dýrar. Eins geta þeir,
sem styðja vilja íslensk fræði og
loks þeir, sem skilja íslensku eina,
með góðri samvisku geingið í Bók-
mentafjelagið. En þeir sem dönsku
skilja og fræðast vilja um heims-
lifið og »heyra æðaslög aldar sinn-
ar«, hvað mennirnir vita og hugsa
um tfmann Qg eilífðina, verja bet-
ur fje sfnu til að kaupa Kríngsjá,
eða Review, þeir sem skilja Ensku.
þær eru lftið. dýrari, en þrefalt
stærri og þúsundfaldar að auði.
Húsbruni varð á Nesi í Norð-
firði á jLaugardagskvöldið var, og
brann þar til kaldra kola íbúðar-
og verslunarhús Gísla kaupmans
Hjálmarssonar, stórt hús og vand-
að og prýðis fallegt. Þau hjónin
voru ekki heima og er sagt þau
væru í skírnarveislu. Þetta var
seint um kvöldið, að sögn, og
vinnufólkið, sem sefur annarsstað-
ar, var alt farið burt að sofa, og
því einginn heima í húsinu.
Haldið er að eldurinn hafi kvikn-
að við það að dreingir, sem scndir
voru inn í búðina um kvöldið eftir
einhvcrju (lampa?) hafi fleygt ógæti-
lega frá sjer eldspítum, sem þeir
hafa kveikt á til að lýsa sjer.
Víst er það að eldurinn sást fyrst
í suðvestur horni hússins, þar sem
Lúðin cr. Eldsins varð fyrst var
cinn af uábúunum og hljóp þegar
til og vildi gera fólkinu aðvart sem
hann hjelt vera í húsinu, en rjett
í þeirri svipan kom Gísli kaupmað-
ur heim, en þá hafði eldurinn læst
sig svo um alt húsið að aungu
var auðið að bjarga, aðeins náðist
eitthvað af verslunarbókunum, þó
ekki allar, og orgel. Alt annað
brann og allur fatnaður vinnufó'ks-
ins svo að það stendur eftir í því
einu sem það gekk í, og er það
sjerlega tilfinnanlegt, þar sem alt
slíkt mun hafa verið óvátrygt.
I’ar á móti voru bæðl hús og
eignir Gfsla kaupmans vátrygð að
sögn. Húsið brann til grunna.
Menn úr Mjóafirði sögðu svo
söguna hjer í fyrra dag og væri
gott að einhver kunnugur vildi
leiðrjetta ef eitthvað kann að hafa
misfregnast.
Seyðisfirði.
Veður skúrasamt þessa viku, og
hvít fjöll nú niður undir sjó.
Fiskur góður þegar gefur en láng-
sóttur. Sumir feingið undanfarandi
daga svo sem á bátana hefur komist.
móti hafa fleirí menn en einn farið
mjög svo vingjarnlegum orðum um
skipstjórann og jafnvel taláð eins og
utan að því að Bjarki gæti um greið-
vikni hans og tilhliðrunarsemi.
Bjarka er nú fremur lítið um þakk-
arávörp, bæði af því að sýróp er frem-
ur væmið, og eins vegna hins, að
þakkarávörp fæða oftast fremur af sjer
háðbros og ónot heldur en heiður.
En að öllu samanlögðu fer það víst
næst sanni að Hólar munu hala full-
nægt þeim kröfum, sem menn hafa
gert til strandbátsins eftir því fyrir-
komulagi sem ákveðið er, og eins hitt
að Jacobsen skipstjóri getur vel unað
við þann orðstýr sem hann fær eftír
sumarið.
Við væntum þess að sjá aftur Hóla
og Jacobsen nxsta ár, að minsta kosti
munu margir segja þá kompána vel-
komna að vori, en síður annað minna
skip, ef í ráði skyldi vera að skifta um
af því þessar strandferjur sje of stórar.
með í, en einginn þorir að standa
við.
2. Islenska þjóðin álítur kann-
ske blöð sín svo ónýt að dómar
sem þau dæmi, sje jafn ódæmdir
eftir sem áður, eða álítur kannske
aðalætlunarverk þeirra sje, að þýða
útlenda reyfararómana, segja frá
slysförum og svo kannske hnífla
náúngann.
3. Kannske verða þeir þó fleiri,
sem játa það, samkvæmt reynsl-
unni, að blöðin geti halt þýðíngu
— ef þau vilja gera rjett. En
þau sje flest svo veðsett eða vil-
höll ýmsu stórmenni að þau þori
ekki að sjá rjett eða vilji það ekki.
I fám orðum sagt: Jeg hugsa
mjer að orsökin að þessu sje hin
sama eins og mörgu okkar basli
öðru: Gömul ánauð hefur kent
okkur að beygja okkur, heldur cn
eiga undir þvf að fá högg, og hún
hefur líka sljófgað rjettlætistilfinn-
ínguna og dreingskaparhugsunina.
Freistíngin verður svo mikil —
syndafallið svo alment.
í’að er þá orðið svo háskalaust
að selja sig fyrir bita eða skildíng.
Menn hafa sömu virðíngu og tiltrú
af þjóð sinni fy.ir því. Hún hugs-
ar ekki hærra. Hinir sem, reyna
að halda sjer óháðum, fá svo litla
upphvatníngu til þess. þjóðin þarf
þeirra ekki við.
Bóluhjálmar sagði það í tveim
línum:
»Eru því ficstir aumíngjar
en illgjarnir þeir sem beturmega.«
Örið hverfur svo seint þegar
þrællinn hefur einu sinni verið
brcnnimerktur.
Kjelland segir að hundurinn hafi
kent manninum að flaðra og dfngla
rófunni.
það er vandi að vera rjettsýnn
yfirmaður, cf aungan stuðníng er
að finna í rjcttlætistilfinníngu und-
irsátanna.
Undirsátarnir hafa líka ábyrgð.
Okkur lángar alla tll að laga það
sem áfátt er. Er það ekki satt ?
Og við eigum morg ráð til að efla
dáð og dreingskap, dug og rjett-
sýni. I5að má finna ráð við mörgu ef
vel cr leitað.
1 þessu máli er ráðið þetta:
Rannsakaðu, svo vel sem þú hef-
ur tök á, það sem þjer þykir á-
fátt, og jeg er þess full viss að 1
hverjum stað á Islandi verður ein-
hver maður cil að vitna með þjer
hafir þú eða aðrir orðið fyrir ó-
dreingskap eða rjetti verið haliað-
Gáttu svo á röði.ta, og jeg er jafn
viss um að einhver blaðamaður ber
fram mál þitt, og verður dns til
að verja þig ef á þig er lagst fyr-
ir umkvörtun þína. Sje svo farið
að, og ekki beitt illgirni eða ó,-
Læknirinn ráðgerír að fara
nú þessa daga af stað til Hafnar
til að vera skylduvist sína á Fæð-
íngarstofnuninni. Hann fer kann-
ske af stað nú á morgun með Ingu
gufuskipi Gránufjelagsins, ef það
verður komið þá og ferðbúið.
það er yfir höfuð mjög meinlegt
að missa tækninn burtu og sjer-
staklega er það óheppilegt nú, þar
sern alment kvef og lasleiki er í
fólki um þessar mundir, og þó
vitja megi Stefáns Iæknis, þá er
það frcmur mögur huggun, því þó
hann sje sagður góður læknir, þá
er það lítið gagn þegar svo lángt
er að leita og hafa svo nokkurn
veginn vissu fyrir þegar komið
cr upp yfir heiði, að verða að
sækja hann upp í Fljótsdal, út í
Túngu eða upp á Jökuldal eða
jafnvel norður á Fjöll, mann, sem
aldrei á frið heima.
Læknirinn ráðgerir að koma aft-
ur í Desember. En þángað til
verðum við að hafa þetta svo búið.
Þar er ekkert undanfæri.
f í nótt andaðist hjer í bænum
Friðrika Þorláksdóttir
ljósmóðir, ekkja Odds Oddssonar
fyrrum bónda á Melnum við'Rvík,
bróður þeirra Brynjólfs heitins bók-
bindara og Jóhannesar bónda frá
Bústöðum. Synir þeirra hjóna eru
þeir Oddfreður og Jóhannes bænd-
ur hjer á Seyðisfirði.
Friðrika var myndar og sóma
kona og þótti mjög heppin ljós-
móðir. Ilún varð rjett sjötug að
aldri.
HÓIar komu að norðan í fyrra kvöld;
fóru suður í morgun. Með þeim var
fjöldi farþega.
Letta er síðasta ferð Hóla í ár og
má segja satt um þessi fyrstu skifti
þeirra við okkur, að þau hafa víst
heldur bætt vináttuna en hitt. Eitt er
víst, og það er það, að ekki ein ein-
asta kvörtun yfir Hólum eða skipstjóra
þeirra hefur borist Bjarka„ þvert á.
Hvers vegna?
I brjefi, sem jcg fjekk um dag-
inn, stóðu þessar línur.
»Scgið þjer mjer eitt ef þjer
gctið, jcg er sjálfur í vandræðum
með það. Hjer gánga ýmsar kvart-
anir um sveitir, bæði út úr skiít-
um við kaupmenn, við embættis-
menn og sveitarstjórn og eins
milli manna innbyrðis. Fæstar ?f
þeim varða við lög, en margt sem
til saka er fundið er eyðileggjandi
lyrir fjelagslífið og rjettsýnis og
hreinskilnis tilfinníngn manna. Gætu
blöðin ekki vcrið dómarar hjer og
bætt úr þessu, dæmt þann í sekt
sem sekur er hvort sem hann er
hár eða lágur? Mjer finst það, en
því gera þau það ekki ? Jeg hef
að vísu búið mjer til svar, en »tali
nú aðrir fyrst«, eins og prúfasturinn
sálugi sagði stundum. — — •—
Af því fieiri menn hafa minst á
þetta sama bæði munnlega og
í brjefum þá skal jeg svarB því í
fám orðum.
Fyrsta skilyrðið fyrir því, að
blöðin tali um slíkt eða »dæmi« í
slíkum málum, er það, að þau fái
vitneskju um sakaratriði, og fái
svo ríkar sannanir að á þeim verði
bygt. Svo kemur næfta skilyrðið
að þau hafi drcingskap til að dæma
óvilhalt.
Jeg held nú aðalsvarið verði
þetta: Menn leita ekki blaðanna,
vilja ekki nota þau eða kunna það
ekki — ekki hjer á landi.
Og orsakirnar hef jeg hugsað
mjcr eitthvað af þessu þrennu eða
það alt saman:
i. Menn eru of meinlausir til
að klípa aftur þó þeir sje ktipnir,
— eða of latir til þess. Heldri
mennirrir sjá sjer hag í að láta
kyrt, hinir þora ekki annað. ' Eða
kannske er oft um laust þvaður að
tata, sem allix verða a.ð krúnka