Bjarki - 21.01.1899, Síða 1

Eitt blað á viku minst. Árg. 3 kr.
borgist fyrir 1. Júlí, (erlendis 4 kr.
borgist fyrirfram).
IV. ár. 3
Illgjarnar árásir á ísland.
II.
Sfðari greinin í blaðinu »Köben-
havn* kom daginn eftir, 29. Nóv.
og er svo:
íslendíngar afklæddir.
II.
Alþíngi Íslendínga hefur samþykt
botnvörpulögin og þau eru afarhörð.
En þó ótrúlegt sje, þá nota íslend-
íngar þessi lög sem þeir hafa samþykt
sjálfir, til óvildaræsínga við
Breta móti Dönum, þó ríkisþíngið
danska hafi aungvan þátt átt í lögun-
um. fJegar Heimdallur tekur breskt
vörpuskip samkvæmt þessum lögum
sem Ísiendíngar hafa sjálfir búið til,
þá æsa þessir sömu Íslendíngar hatur
með þeim gegn Dönum. Þetta má
sjá meðal annars af blöðunum ensku,
einkum í Grimsby, sem full eru af
skrifuðum*) ummælum um Danmörku
út úr þessu.
Og hjer kemur það atriði, sem er
einkum eftirtekta vert fyrir hina dönsku
landbúnaðarstjett. K! 1 miklu útgerð-
arfjelög í Grimsby og Hull, þar sem
fiskimenn eiga heimili þúsundum sam-
an, ha(a híngað til keyft til skipa
sinna danskt smjer, ket, flesk og egg.
En nú er það talið alveg vist að ekki
fá af þéssum fiskifjelögum sje náiega
hætt að kaupa danskar vörur, af gremju
út úr ástandinu við ísland, og hlýtur
hinn danski landbúnaður þar ekki lítið
tjón, sem þó verður að Iíkindum enn-
þá meira með tímanum.
Það er því kominn tími til, að n'kis-
þíngið danska gæti nokkru betur að
ástandinu á íslandi en verið hefur, og
hafi sjerstaklega auga á því, að stjórn-
arskrárbreytíng á íslandi, sem kynni
að verða, búi svo um hnútana við ís-
iendínga, að þeir megni ekkí að koma
Danmörku í skærur við önnur ríki
því þeir munu nota tækifærið
ef þeir geta.
Þá ætti og ríkisþíngið að athuga vel
fjárveitínguna til varðskipsins. Sjó-
foríngjarnir dönsku eiga maklegan heið-
ur skilið fyrir að hafa gert skyldu sína í
slíkri hörmúngastöðu, en svo mikils
ættum vjer að meta heiður þjóðar
vorrar, að vjer styðjum ekki að því,
að þjóðmerki vort sje gabbað af ís-
lendíngum. Sjóforíngjar vorir
þekkja alt þetta niður í botn, og
vilji-þeir tala, geta þeir sannað sögu
vora. En þegar ráðaneytið þolir þetta.
geta verið erfiðleikar á því fyrir for-
íngjana að tala.
Alþvða Dana og blöð hennar hafa að
jafnaði tekið svari Íslendínga. þetta
er óskiljanlegt þeim rnönnum, scm kunn-
ugir eru ástandinu. Því þeir sem mcstu
ráða á íslandi, og gánga berast á móti
ráðaneytinu, eru alt aðrif en alþýðu
menn.
*) I'etta er setníngar- og hugsunar-
snild blaðsins óbreytt. Þ. E.
BJA
Á íslandi sitja að völdum embættis-
menn, stórbændur og kaupmenn. Valda-
flokkurinn hefur æsíngarnar móti Dön-
um til þess, að leiða athyglina frá
hörmúngarástandinu innan lands. Fjár-
hagnaði landsins er fórnað til þess að
:. ala ótrúlegan her af embættismönnum.
Sá sem kann að efa þetta getur litið í
Hirðar- og ríkisárbókina og fjárlög
íslands.
En Noregur er þó staðurinn, sem all-
ar æsíngarnar í raun og veru eru
runnar frá Og það er nálega ótrú-
legt, hvað gert að æsíngum frá Noregi,
Og svo virðist sem sjálf norska
stjórnin leiki dálítið tveim skjöldum
við æsíngar þessar. í sumar hcfur
Norðmaður einn, Tryggvi Andersen að
nafni, ferðast um Færeyar og túlkað
mál Noregs og hvervetna komið fram
sem sendisveinn hinnar norsku stjórnar.
í veislu á Færeyum talaði hann og tæmdi
bikar sínn fyrir því, að Færeyar sam-
einuðust Noregi aftur sem fyrst, og
einn lögþíngismaður Færeyínga varð
til að taka undir þessa skáltölu. Hinn
sami Norðmaður er nú á íslandi
í vetur til að halda áfram æs-
íngum sínum.
Þetta stefnir alt að einu marki og
það dugar ekki, eins og híngað til hef-
ur verið gert, að Iáta sem við sjáum
það ekki. Danmörku er það lítill hag-
ur að komast í rjár við önnur ríki, af
því við höfum ekki hug til að taka í
taumana í tíma. Það er nauðsyn danskri
alþýðu að átta sig á því, um hvað hjer
er að tefía og hvað hjer er í hættu.
Að skapa oss óvild á Bretlandi, aðeins
Íslendíngum til ánægju, er meira en
meðalheimska.
I.oks bætir Köbenhavn þvf við
1. Des. að greinir blaðsins um Is-
land hafi vakið mikla eftirtekt á
þínginu danska. Og það sje víst,
að um þetta vcrði grafið í fjármála-
nefndinni, þegar farið verði að
ræða um varðskipið við Island.
Þá fái og hermálaráðgj. færi á, að
sanna alt það sem blaðið hefur
sagt og væri ótrúlegt hann gæti
það ekki, þar sem hver yfirmaður,
sem farið hefur á varðskipinu til
/ T
Islands, viti þetta. Pá gefist og
kostur á að spyrja ráðgjafann að
því, hví hann hafi ekki fyrri tekið
í taumana, heldur látið Islcndínga
smána þjóðmerkið danska og spilla
markaði danskrar vöru á Einglandi
og að Norðmönnujn sje leyft að hafa
í frammi opinberar æsíngar í lönd-
u.m Dana til að slíta þau frá Dan-
m".rku. Greinarstúfurinn endar svo :
»Annars getum vjer í dag bætt
því við upplýsíngar vorar, að það
eru ekki Bretar einir, heldur líka
norsk skip, sem reka fiskiveiðar við
RKI
ísland í lögleysu. Hvalfángarar
norskir og fiskiskip reka veiðar f
landhelgi við Island. Og íslensk
yfirvöld hylma yfir þessum
aðförum.
Það er því mjög tími til kominn
að þetta ástaud verði rakið til
róta.«
Svar Dr. Valtýs.
Lað stendur á fremstu síðu í
kvöldblaði Berlíngatíðinda í Khöfn
2. Des., og er svo:
»Islendíngar afklæddir.*
Eftir Valtý Guðmundsson alþm.
I blaðiou Köbenhavn hafa staðið
tvær greinir 28. og 29. Nóv. með
þeirri fyrirsögn, sem hjer er höfð.
Þar eru gerðar árásir á íslensk
yfirvöld, islensk blöð, og aila
hina íslensku þjóð, sem sro eru
ákafar, að jeg álít ófært að leyfa
þcim að standa ómótmæltum. Því
þó athugull Icsari mur.i sjá, hve ó-
líklegar flestar þessar sakargiftir
eru, þá cr þó ekki með ollu ó-
hugsandi að stöku lesendum geti
orðið að leggja trúnað á þær,
einkum af því að höfundur greinanna
reynir að láta alt líta svo út, sem
foríngjarnir dönsku af varðskipinu
við ísland sje hcimildarmcnn hans.
Hver maður getur nú sjeð af sjálfs
síns viti, aðslíkt nær aungriátt, ncma
því að eins að frásögn foríngjanna
sje þá færð ákaflega úr lagi, og
henni með því ódreingilega misbeitt.
í þessum greinum er borið á
Islendínga að þeir sje í bandalagi
við breska botnvcrjn'nga og fái
hlut í afla þeirra, fyrir að vera á
njósn og vara þá við varðskipinu
Heimdalli og »hjererekki að ræða
um einn mann eða tvo; nálega
allur landslýður á hlut í
þessu« segir blaðið. Enn fremur
er þar fullyrt að foríngja Heimdals
hafi lánast í fyrra að fá lögvilniað
þessu, en að sökudólgurinn hafi þó
verið sýknaður. Og svo bætir
blaðið þessu við : Þegar svo Hcim-
dalli lánast einstöku sinnum að
Ieika á báða, Bretana og lslend-
íngana og gn'pa einstöku botnverp-
íng, þrátt fyrir þessa örðugleika,
þá dynur hræsislegasta spott á
I-Ieimdalli og stjórninni dönsku frá
í'slensku blöðunum, og þetta nota
þau til að æsa meir og meir óvild-
ina til Danmerkur«.
Allar þcssar sakargiftir hafa við
Auglýsíngar 8 aura línan: mikill af-
slátttur ef oft er auglýst. Uppsögn
skrifleg fyrir 1. Október
1899.
þann eina sannleika að styðjast, að
fáe inir sjðmenn (einkum við Faxa-
flóa) hafa átt skifti við enska botn-
verpínga og keyft af þeftn þorsk,
*sem þeir hefðu annars kastað í
hafið, og þægt þeim fyrir einhverju
af vínfaungum og tóbaki. Því neit-
ar auðvitað einginn að þetta hátta-
lag er mjög óheppilegt og ætti
ekki að ciga sjer stað. En þess
ber um leið að gæta, að hjer eiga
aðeins einstakir menn hlut í, sem
bera vafalaust ekki skyn á það
sjálfir, hve óheppilegt þetta er, og
finst það, að því er virðist, óhæfi-
legar aðfarir, að öllum þeim fiski
skuli vera fleygt í sjóinn, í stað
þcss að nota hann tii þess að
ljetta með honum neyð fá-
tækra sjómanna, þegar botnverp-
íngarnir gjöreyða aðalatvinnu þeirra
hvort sem er. Þótt lítt mentað
sjófólk hugsi á þessa leið, þá er
valt að kasta á það þúngum steini
fyrir þær sakir, því slíkt gæti að
orðið hvar sem vera skal, um
allan heim.
En þegar gefið er í skyn, að
blöð og yfirvöld á Islandi mæli
með þessari aðfsrð, þá er það
þveröfugt við sannleikann í þessu
máli. Isler.sk blöð hafa hvað eftir
annað flutt greinir, sem v/ta þessa
aðferð með mjög hörðum orðum
og vara stránglega við þessari
verslun við botnverpfnga; og sömu-
leiðis hefur amtmaður sett bann
fyrir það, í.ð ísler.skir sjómcnn hafi
nokkur mök við botnverpínga og
hefur hann boðið sýslumönnum öll-
um aó hafa auga á að þessu banni
sje hlýtt. Þetta bann hefur þó
ekki orðið svo notadrjugt sem
skyldi, og mun ugglaust því um
að kenna, að 8 menn, sem sektað-
ir voru við hjeraðsdóm fyrir að
hafa brotið bannið, voru sýknaðir
við yfirdóminn, að því er sýnist,
sakir formgalla á málinu. Amt-
maður hefur þó ckki gefist upp
við það, heldur sent út bann á
ný; og oftir yfirlýsfngu hans í
blöðunum hygst hann nú hafa gert
það svo úr garði, að .yfirdómurinn
geti ekki sýknað fyrir brot gegn
því; og skyldi það samt veröa,
móti von hans, atlar hann að láta
málið fara fyrir hæsta rjett.
Af þcssu má sjá, að þvf er svo
fjarri, að verslun fslenskra sjótnanna
við botnverpínga sjc mæld bót af
Seyðisfirði, Laugardaginn 21. Janúar