Bjarki - 25.06.1900, Side 2

q8
II.
Mig nafngreinið þjer í sambandi
við samgaungumál vort, og kveðið
upp yfir mjer sem þíngmanni smán-
andi fordæmíngardóm. Jeg hefi
vandlega leitað að ástæðum hjá yÍ-
ur fyrir þeim dómi, en eingan vott
nokkurrar ástæðunefnu fundið ann-
an en svohljóðandi ummæli, >að
jeg mundi nokkuð dýr, ef þíngið
hlypi eftir hverri »flugu< er jeg
reyni að koma í menn í þessaátt<.
Þetta, sem þjer nefnið »flugur<
eru án efa tillögur mínar og að-
gerðir í samgaungumálum. Hverjar
eru þær svo?
1. að fá numin úr gildi vegalög,
er hefðu haft ókleyfan kostnað í
för með sjer og voru því ófram-
kvæmanleg, með því þau ákváðu
akvegalagníng eftir öllum aðalpóst-
leiðum, en fá í þeirra stað fram-
komið lögum, sem baka landinu
miklu minni kostnað, með því ak-
vegir eftir þeim eru aðeins 9 til-
tölulega stuttir spottar. Hafa
þessi lög um vegi frá 1894 reynst
framkvæmanleg og hagfeld, enda
hefur vegagerð á landi fieygt stór-
kostlega fram sfðan þau komu til
sögunnar. En yður þykir víst alt
of miklu fje hafa verið til vega-
gerðar varið. Slíkt er álitamál —
en hitt er víst, að því aðeins hefur
þjóðin, þíngið og stjórnin verið
samtaka í þeim fjárveitíngum og
framkvæmdum, að lögin hafa þótt
stefnurjett, framkvæmanleg og hag-
kvæm. Eða ímyndið þjer yður, að
jeg hafi ráðið mestu um fjárveit-
íngar til vega? Sje svo, þá er
meira en mál komið fyrir yður til
að losna við svo bjánalega ímyndun
og er nær fyrir yður að átta yður
á hvort þjer munduð taka með
þökkum svívirðíng eina fyrir aðra
eins nytserndar og sparnaðar umbót
á vegalögum landsins.
2. Næsta fiugan, sem suðar og
sýngur f'höfðinu á yður er án eía
sú tillaga mín, að þíngið veitti ein-
stökurn mönnum er þcss .beiddust
beimiltl með iögum til þess, að
leggja -— vel að merkja fyrir þeirra
eigin penínga — járnbraut (mjó-
braut) frá Reykjavík inn á miðju
stærsta undirlendisins og landbún-
aðarsvæðisins á landinu; en lands-
sjóði ætlað að leggja tiltölulega
lítinn styrk, þá er regiuiegar vagna-
lestir væru farnar að gánga eftir
braútinni. Ekki varð skortur á
meinsmönnum þessa fyrirtækis, en
með því eingin skynsamleg ástæða
fanst gegn málinu var gripið til
ósanninda, hveptsni og sviksamlegs
ritháttar og þannig komst sú ránga
írnyndun inn í fjölda alþýðumanna
er ekki lásu þíngtíðindin, að jeg
scm fiytjandi þessa heimildar frum-
varps tii járnbrautarlagníngar, og
þeir er það studdu, hafi viljað láta
Iandssjóð Ieggja á sinn kostnað
járnbrautina, og að hana hafi átt
að leggja til Heklu. Framhjá þessu
saurblaðaþvaðri og þarmeð fylgjandi
háði og áreitni í minn garð gekk
jeg með þegjandí fyrirlitníng, áleit
jeg draug þenna mundu deyja út
með því móti, enda bauð mjer svo
við óþverra þessum, að jeg hliðr-
aði mjer hjá að snerta við honum
úr því að járnbrautarmálið, sem þá
var búið að drepa, ekki þurfti
framar varnar við. Nú með því
þjer hafið vakið drauginn upp aftur
og magnað hann með ummælum
yðar um »járnbrautarlagníng til
Heklu« og pólitiskum smánar-
orðum um mig — hvort sem því
tiltæki yðar veldar eintóm illgirni
eða fáfræði jafnframt, þá neyðist jeg
til að senda þenna uppvakníng yð-
ar heim aftur, að hann hirti yðar
innra mann mað þeim sannleika,
er jeg hef hjer sagt yður um þetta
mál. Síðan ætla jeg honum að
róta við yðar steinsofandi samvisku
með þeirri spurníng, hvers virði
járnbrautarfyrirtæki þetta, — ef það
hefði komist í framkvæmd og þrif-
ist —, hefði orðið fyrir landbúnað-
inn, sjerstaklega væntanleg sam-
lags-mjólkurbú og smjörgjörðahús í
Árnessýslu; það er rjettkjorin spurn-
íng handa yður, manninum sem
kennið rjettilega, að vegurinn til
að afla þjóðinni fjár sje sá, að »láta
ekkert tækifæri ónotað .til að efla
og styrkja þá atvinnuvegi, sem best
geta þrifist í landinu,* og »að gufu-
aflið hafi skapað framfarir nágranna-
þjóðanna«, en skammið mann svo
fyrír, að taka þessa kenníngu til
greina, — úthúðið m^nni einmitt
fyrir trúa og ótrauða fylgd við
hana. —
Ekki efast jeg um að þjer mun-
ið ennfremur gefa mjer að sök, að
jeg studdi eina úrræðið, sem dug-
að hefur til þess, að komast að
skaplegum samníngum við hið sam-
einaða gufuskipafjelag um hentug-
ar og fullnægjandi ferðir til lands-
ins frá því og umhverfis það, ferð-
ir sem nú þegar gera bæði lands-
og sjávarbúnaði vorum, verslun
vorri og annari atvinnu ómetanlegt
gagn, og þykja alsendis ómissandi.
Ekki spöruðu vanhyggnir orðhákar
að hrakyrða þá þíngmenn er í
landskipsutgerðina vildu ráðast, og
svo þíngið í heild fyrir þetta dýra
úrræði; otuðu þeir kostnaðargrýl-
unni stöðugt að landsmönnurr; en
lítið mintust þeir á árángurinn, að
ferðir jukust, tillag til hins samein-
aða gufuskipafjelags sparaðist, að
vöruflutnfngsgjald þess færðist nið-
ur um lO°j0 og loks, að vjer feing-
um hjá því með viðunanlegum kjör-
um ferðir þær er nú höfum vjer,
og eru fullnægjandi. Styrkurinn
sem veittur var hjerna um árið til
uppmælíngar Hvammsfirði er ef til
vill ein afþessum samgaungu»flug-
um< sem þjer eignið mjer og telj-
ið hættulega landinu; sje svo, læt
jeg mjer það liggja í ljettu rúmi
því jeg er viss um að þjer verðið
einn um þann bjánaskap.
Jeg hef í þetta sinn haldið mjer
á svæði samgaungumálanna, eins og
þjer gefið mjer tilefni^til. Ef þjer
leggið mig aftur í einelti inn á
önnur pólitisk svæði, þá er jeg til-
búinn til að mæta yður þar.
Jeg ætti ekki að þurfa að tjá
yður að jeg er yður samdóma um,
að vjer eigum og þurfum u m fr a m
alt að efla aðalatvinnuvegi
vora og alla þá atvinnuvegi sem
þrifist fá í landinu; jeg skil ekki
hvernig yður getur dulist að jeg
með öllum tillögum mfnum t sam-
gaungumálum eins og fiestum tillög-
um á þíngi hef haft einmit það
mark og mið að efla atvinnuvegi
og hagsældir alþýðuroann a,
og efast jeg um að nokkur þfng-
maður hafi einskorðað starfsemi
sína meira við það markmið. Það
er þess vegna jafn óviturlegt sem
ósanngjarnt af yður að fordæma
mig sem þíngmann og atyrða frá
þessu sjónarmiði. Eða hvaða vit
er í því hjáyður, að vera að niðia
mjer og vilja bægja mjer frá þíngi,
en gefa mjer þó í sömu greininni
svohljóðandi eindregin meðmæíi:
»Kjósið þá menn á þíng næst, sem
umfram alt bera atvinnuvegi vora
fyrir brjóstinu, eru fastir fyrir og
láta ekki kaupa sig með.fje eða
fögrum loforðum«.
Læt jeg svo grein yðar, þetta
hrúgald af sleggjudómum og mót-
sögnum eiga sig; hef ekki tíma til
að róta frekara við henni.
Jeg vona, að þjer virðið vel brein-
skilni mína, og kveð yður svo reiði-
laust.
Útlendar frjettir
— ;»;« ; —
Erjettir með Vaagen og Ccres
ná til 17. þ. m. en eru ekki at-
kvæðamiklar.
Búar þokast þetta hægt og
bítandi undan Bretum en gera þeim
árásir og ólið hvar sem þeir geta
í klúngrum, giljum, skorðum og
öðrum ófærum. Sagt var um miðj-
an mánuðinn að sendiherra Banda-
manna þar syðra hafi ráðið Búum
til að leita friðarsamnínga við Brcta
en Kriiger gamli hafi neitað. Bú-
ar þokast nú úr öllum áttum til
Lydenborgarheiða en stórorustur
hafaþar ekki orðið neins staðar síðan
seinustu frjettir komu, nema hvað
Búller kvað hafa hrakið Búa úr fjalla-
skörðunum fyrir austan og eigi þar
nú opna leið. Roberts er kominn
aðeins lítið norður fyrir Prætoríu.
Boxar vatda mestu vandræð-
um í Kína, brjóta járnbrautir, brenna
kirkjur og heil þorp og hrópa dauða
yfir öílum útlendíngum og hafa
slitið öllum samgaungum við höf-
uðstaðinn Pekíng. Stórveldin senda
þar meira og meira lið á land en
vinna mjög lítið á. Svosegir ensk-
ur trúboði að morð þesst og hryðju-
verk sje útlendingunum einum að
kenna og ntðíngsað'förum þeirra við
Kínverja undanfarin ár.
í Höfn andaðist 29 f. m. pró-
fessor Carl Lange, oftast kallaður
Nerve- Lange, ágætur gáfu- og vís-
indamaður og frægur læknir. Hann
er og alkunnur fyrir það að hann
var gerður Dannebrogsriddari eftir
alsherjar læknafundina t Höfn 1884,
en sendi krossinn aftur gefandan-
um. Hann vildi ekk* gerast jafti
hverjum Dannebrogsriddara.
Ofrikisrnennírnir af botn-
verpíngnum Royalist, sem illmensku-
verkið unnu vestra, eru nú dæmd-
ir við bæstarjett. Skipstjóri fær 2
ára betrunarhússvinnu, borgi 8000
krónur í skaðabætur og sje tækur
úr ríkinu. Stýrimaður fær 15 daga
vatn og brauð og eldasveinn 20
daga.
Óþverrinn 't Austra.
Á hrygðarmyndina í síðasta Austrat
má einginn ærlegur maður beita vopni
og Bjarki gerir það þá áuðvitað ekkr
heidur. Nú sjá allir, hvar hjartað er t
Austra og Bjarka finst ekkí muni fara
á öðrum stað betur um það, en þar
sem það er rrú komið.
Sjálfshælnin er líka orðin svo mögur
hjá Austra nú að mer.n hætta að hafa
gaman af hennt úr þessu.
Aftur er það rjett sjeð, að Austra-
kempunnl er alveg óhætt að sletta á
Jóhannes sýslumann ©g Kristján lækni,
einkum ef kempan stendur nógu lángt
í burtu,, því bæði 'Austri og aliir aðrir
vita að hann verður aldrei virtur einu
orði til svars úr þeini áttum.
Mann undrar nærri því sú sjálfsaf-
neitun Austra að hann skyldi taka aft-
ur þetta um ásinn og »bótnuna< á
Esbjerg úr þvi honum finst það ekki
neitt athugavert, að menn ynno erð að
því, að hafa sjeð ása eða »bómur« þar
sem þær höfðu aidrei verið, og fanst
framburður mannanna jafntryggilegur
fyrir því.
Á einu atriðinu hafa vandræðin leik-
ið Austra ennþá verr en þurft hefði að
vera; það er þar senr hann lýsir ritstj.
Bjarka fygara að þvf, að Dr. Juris Ernst
Möller sje málfærsfumaður við hæsta-
rjett og grunar mig að ritstj. Austra
hafi blaupið þar eftir þvaðri ennþá meiri
skýjagfópa en hann er sjáltúr og gæti
staðið svo á því, að Ernst apótekara
hafi ekki hugsast að neinn maður gæti
orðið málafærslumaður við hæstarjett