Bjarki - 10.11.1903, Page 1

BJARKl
Vlll, 42
Eitt blað á viku. Verð árg. 3 kr.
borgist fyrír 1. júlí (erlendis 4 kr.
borgist fyrirfram).
Seyðisfirði io. nov.
LJppsögn skrifl., ógild nema komin
sje til útg. fyrir 1. okt. og kaupandi
sje þá skuldlaus við blaðið.
1903
J. 0 S. Q Stúkan »Aldarhvöt no. 72>
' heldui fund í hinu nýa
húsi sínu á Búðareyrí á hverjum sunnudegi
kl. 4 síðdegis. — Meðlimir mæti. Nýir
meðlimir velkomniir.
Ti! auglýsenda.
Hr. David Östlund tekur á móti auglýsíngum í
Bjarka og semur um verð á þeim.
Borgun fyrir allar auglýsíngar í blaðinu á að greiða
til hr. Östlunds, en ekki til mín.
Þorsteinn Gi'slason.
oCög um ábyrgð ráðherra Jstands-
—o —
Bjarki flutti í sumar frumvarp til laga um
ráðgjafaábyrgð, sern fram kom á þínginu, en
því var breytt þar og var síðan samþykkt svo-
hljóðandi:
1. gr. Ráðherrann ber ábyrgð á stjórnar-
at höfninni, og má því krefja hann ábyrgðar
fyrir sjerhver störf eða vanraikt starfa, er hann
hefir orðið sekur um, ef málið er svo vaxið,
að hann hefir annaðhvort af ásetníngi eða stór-
kostlegu hirðuleysi farið í bága við stjórnar-
skipunarlög landsins eða önnur lög þess, eða
að öðru leyti fyrirjáanlega stofnað heill al-
menníngs eða einstaklíngs í hættu.
2. gr. Það varðar ráðherrann ábyrgð eftir
lögum þessum:
a. ef hann útvegar konungsundirskrift undir
bráðabirgðalög, tilskipanir eða ályktanir, er
fara í bága við stjórnarskipunarlög landsins,
sjerstaklega ef bann útvegar konúngsundir-
skrift undir bráðabigðarfjárlög, án þess að
þínginu hafi verið gefinn kostur á að leiða
fjárlögin til lykta. Hið sama er og ef hann
lætur farast fyrir að bera upp fyrir konúngi
lög, tilskipanir eða aðrar ályktanir, er konúngs-
undirskrift útheímtist til, eftir stjórnarskipunar-
lögunum.
b. ef hann framkvæmir sjálfur, fyrirskipar
framkvæmd á eða lætur viðgángast, af ásettu
ráði eða fyrir stórkostlegt hirðuleysi, að fram-
kvæmt sje nokkuð það, er fer í bága við
stjórnarskipunarlög landsins, eða lætur farast
fyrir að framkvæma nokkuð það, sem þar er
fyrirskipað eða veldur því, að framkvæmd
þess farist fyrir.
c. ef hann verður þess valdandi, að nokkuð
það sje ráðið eða framkvæmt, er skert getur
frelsi eða sjálfsforríeði landsins.
3. gr. Og enn varðar það ráðherrann ábyr;;ð
eftir Jögurn þessúm, f harn veldnr því, að
brotið sje gegn öðrum lögum landsins en
stjórnarskipunarlögum þess:
a. með því að leggja fyrir konúng til
undirskriftar ályktan, tilskipun eða erindi, er
fer í bága við lögin, eða með því að láta far-
ast fyrir að útvega konúngsundirskrift undir
ályktun, tilskipun eða erindi, þar sem konúngs-
undirskrift er lögmæt.
b. með því að framkvæma eða valda því,
að framkvæmt sje nokkuð það, er fer í bága
við fyrirmæli laganna, eða með því, að láta
nokkuð ógert, sem heimtað er í lögum, eða
verða þess valdur, að slík framkvæmd farist
fyrir.
4. gr. Loks verður ráðherrann sekur eftir
lögum þessum, ef hann ’ framkvæmir nokkuð
eða veldur því, að framkvæmt sje nokkuð, er
fyrirsjáanlega getur orðið almenníngi eða ein-
staklíngi að tjóni, þótt eigi sje framkvæmd þess
bönnuð í lögum. Hið sama er og, ef hann
lætur farast fyrir að framkvæma nokkuð það,
er fyrirsjáanlega gat forðað almenníngi eða ein-
staklíngi við tjóni, eða veldur því, að slík
framkvæmd ferst fyrir.
5. gr. Brot gegn 2. gr. varða embætt-
ismissi, eða sektum frá 500—5000 kr., ef
málsbætur eru.
Brot gegn 3. gr. varða allt að 5000 kr.
sektum eða embættismissi, ef miklar sakir eru.
Brot gegn 4. gr. varða allt að 5000 kr.
sektum.
Hafi ráðherrann jafnframt brotið gegn hin-
um almennu hegníngarlögum, bætist hegníng
sú, er hann hefur unnið til eftir þeim, við
hegníngu þá, er honum er gerð í lögum þessum.
6. gr. Sektír eftir lögum þessum renna í land_
sjóð. Verði sektin ekki öll greiód í ákveðinn tíma
skal einfalt fángelsi koma í stað hennar og skal
ákveða í dóminum, eftir öllum málavöxtum,
hve langt það skuli vera.
7. gr. Hafi ráðherrann bakað almenníngi
eða einstaklíngi fjártjón með framkvæmd eða
vanrækslu, sem hegm'ngarverð er eftir lögum
þessum, skal og, þegar þess er krafist, jafn-
framt hegníngunni, dæma hann til að greiða
skaðabætur, en um skaðabótaskyldu hans fer
eftir almennum reglum.
8. gr. Málshöfðan eftirlögumþessumgetur eigi
átt sjer stað, ef 5 ár líða frá því er brot var
framið, án þess að alþíngi hafi tekið ályktun
um málshöfðun.
9- gr. Ákvarðanir laga þessara ná einnig
til landritarans, þegar hann gegnir ráðherra-
störfum á eigin ábyrgð, enda dæmi hæsti-
rjettur, þángað til öðru vísi verður ákveðið
með lögum, í málum á móti honum, eftir sömu
reglum og í málum á
nóti ráðherranum.
Sr. Matthias.
—o—
Úr ferðabrjefum, sem norska skáldið Vilhelm
Krag hefur skrifað í Morgunblaðið í Kristjaníu
frá ferð sinni til íslands síðastliðið sumar, prent-
ar Kaupmannahafnarblaðið >Dannebrog« eftir-
farandi kaíla með fyrirsögninni »Matthías
Jochumsson:«
»Matthías Jochumsson er almennt talinn
fremstur af núlifandi ljóðskáldum íslands. Eft-
ir hann liggur mikið, bæði sem skáld og rit-
höfund, leikskáld og blaðamann. Titill hans
er »pastor emeritus;« hann er fyrir nokkrum
árum hættur við prestskapinn og hefur nú
skáldalaun, allhá, eftir íslenskum mælikvarða.
Þrátt fyrir það, að hann er nú 68 ára að aldri
yrkir hann enn af fjöri og krafti og kemur
árlega út eftir hann stórt bindi af Ijóðmælum.
Eins og flest íslensk skáld frá hinum eldri
»skóla« drekkur hann af hinni ótæmanlegu
skáldskaparuppsprettu fornsagnanna; hann hefur
beinlínis snúið sumum þeirra í ljóð — hamr-
að gullin rímrósavirki upp úr hinu orðfáa, járn-
þúnga sagnamáli, Því miður eru þessi verk
nær óaðgeingileg fyrir útlendínga, en svo er
ekki uin smæni kvæði hans. Fegurstu kvæði
hans eru ef til vill erfiljóð eftir dána vini; þar
gefur sorgin rödd hans þann kraft sem hrífur;
það er eins og forndrápan hrynji þar yfir höf-
uðsvörðum faliinna kappa.
Á ferð minni norður um Island var jeg svo hepp-
inn að hitta sr. Matthías á Akureyri, næst
stærsta bæ eyjarinnar. Þar hefur hið gamla
j tröllaukna skáld fastan bústað,
Sr. Matthías elskar Eyjafjörð, hefur ort um
hann fjölda ljóða og er nú að reisa sjer hús
á hæð einni í bænum; þaðan getur hann hvern
morgun þegar hann vaknar heilsað hinum gam-
alkunnu fjöllum kríng um fjörðinn. Eins og
allir þeir menn, sem á æskuárum hafa látið
skírast undir kenníngu Grundtvígs, er sr. Matt-
hías einlægur bjartsýnismaður með barnslega trú
á mennina. I’að er eins og þessi barnslund^ gefi
skáldskap hans í sífellu endurnýaðaæsku og líkama
hans endurnýað æskuþrtk, Það var undravert að
sjá skáldið, 68 ára gamalt, taka þátt í skemti-
rcið, sem stóð yfir marga tíma, þótt haldið
væri að mestu leyti áfram á hraðri ferð. Þeg-
ar við komum til baka sat hann jafnrjettur á
hestinum og þegar við fórum. Seinna um
kvöldíð tók hann þátt í samsæti og var þar
fullur af fjöri og lífi, hjelt hverja ræðuna á
; fætur annari — stuttar, ágætar ræður — og
0 /a <T
4$-
»skáldi og kempu.«
Það er óvenjulegt nú á dögum að hitta