Bjarki - 23.12.1903, Blaðsíða 3

BJ ARKl.
3
Undir núpi’ á lágu landi
liggur dalur í skugga falinn.
Hvað er að sjá á flötura frjóum?
Fornmannshaugur blasir við augum.
Sljett er hið ytra allt að líta,
innra’ er dýran málm að finna.
Gripir fornir geymast í djúpi,
’gátur huldar og rúnir duldar.
(Brynjúlfur J ónsson.)
Dökknar loft og dimmir og þykknar,
drúpa ský yfir háum gnúpum,
þrumum mögnuð, þrungin regni,
þjettar skúrir úr lofti detta.
Renna tár yfir kaldar kinnar,
kveikja gróður og blóma rjóðan.
Verður hregg að vörmum döggum.
Valda nornir að snemma þornar.
(Kristján Jðnsson.)
Líttu’ á haukinn hraðflug taka
háa leið um vegu bláa,
hafið kominn handan yfir
heitn á ný úr víðum geimi.
Lángt var fiogið, ljett var flugið,
lás nje hlekki þolir hann ekki.
Lífsfræ nýtt af freisi’ hann flutti
fósturmold, en hverju’ er goldið?
(jónÓlafsson.)
Yfir dal jeg horfi’ og hóia.
Hvað er þetta? Ljúkast upp klettar:
álfaborg og salur á súium
silki tjaldaður, gulli faldinn.
Lít jeg og undir lága skúta,
líða þar svipir fyrri tíða.
Sjást í hylling háar sem fjöllin
hetjuslóðir úr forntíð þjóðar.
(Indriði Einarsson.)
Logn er að morgni’og mollu-rigníng,
muggu þjettri' upp bráðum ljettir.
Sunnanvindur af sænum stendur,
svala leggur um allan dalinn.
Hvass þótt finnist hafvindur þessi
hollur eyðir hann dauða-mollu.
Dvínar veður og dregur niður,
dagur er setstur snemma’ í vestri.
(Gestur Pálsson.)
Hvað er hjerna? f’að eru þyrnar,
þjett á greinum rósir spretta;
yndislegan ilm þær senda.
Eingin rós án þyrna er feingin.
Oft af þyrnum svíður og sárnar,
samt menn kjósa þær vegna rósa.
Heldur sviðann en hai'na fríðum
hreínum og ijósum vorsins rósum.
(Þorsteinn Erlíngsson.)
Hann er á vestan; var ei á austan?
Vakar á áttum, laufin blaka;
dögg er á mörgurn, situr þar sorgin,
samt er ei dáin vorlífs þráin.
Hvað mun vindur að vestan anda?
Vonir nýjar lifna með honum.
Sól skín á tinda, sjatnar í iandi
sorgin í dag, en glatt er á morgun.
(Einar Hjörleifsson.)
Dátt með listum leikur á kostum
ljettur fákur á harða spretti;
skjótt, sem leiftur er skín á lofti,
skeiðar gammur um fjöll og heiðar.
Frjáls og svalur úr fjalla-sölum
fjör hans bindur ei snarpur vindur.
Viidi’ eg, að þetta veður hjeldist,
vindur þessi svalar og hressir.
(Hannes Hafstein.)
Kveður bergmál hám í hlíðum,
hellir tekur undir í felli.
Fögur er baldursbrá í haga,
brunnar glitra tárgum unnum.
Dagur er yfir dökkum skógi,
daggarúði’ yfir grænum skrúða.—
Suðrænn blær er af sæ og heiði,
samt er andinn úr voru landi.
(Bjarni Jónsson, Vogi.)
Hafið dimmblátt horfi’ eg yfir,
háa boða’ að sjá og skoða.
Köld og þúng er undiralda,
undarlega kyr þó stundum.
Margt býr djúpt í duldum sorta,
drottnar auður á mararbotni.
Hjúpaðar unn í huldu dýpi
hreinar munu perlur leynast.
(Einar Benediktsson.)
Líttu’ á fiðrildrið fagra og ljetta,
frjálsa’ og glaða vængjum baða,
flögra’ og sveima blóm af blómi,
bikar teiga hunángs-veiga.
Lit á bjarta litaskrautið,
lángar þig það ekki að fánga?
Lát það frjálsa flugsins njóta,
frelsið þess er mesta hressíng.
(Hannes Blöndal.)
lifna fögur lauf á stofni,
lindir streyma, er myndir geyma;
morgunvindar á austan anda,
úng eru listahljóð á kvistum.—
Ó, að vildi það áfram halda,
eigi má svo fagurt deyja.
(Þorsteinn Gíslason.)
Breytileg eru skýja skautin,
skuggamyndir og geislarindar,
voðir bjartar bryddar svörtu,
biksvört tjöld með gullnum földum;
tindótt fjöll og hrika-hellar,
hraun og klettar og víðar sljettur.
Undarlega það alt er blandað,
yndi þykir að slíkum myndum.
(Guðmundur Friðjónsson.)
Gnoð að Iandi skrautleg skríður,
skín á tröfin gulli stöfuð.
Leika við brjóst á gammi glæstum
glitrandi’ af úða hafsins brúðir.
Fánar blakta’ á háum húnum,
hnossin færir hann landi kæru.
Greiðast för hans láti lýður,
landi’ er smán ef skipið strandar.
( Guðmundur Guðmundsson.)
Ut í skóginn lystir að leita
lítinn stúrinn fugl í búri.
Frjálsan þröst í þraungu helsi
það er synd að láta binda.
Megi’ hann ljettum fjöðrum fljúga
frjáls og glaður um dal og hálsa,
úngur vorfugl sætt mun sýngja
sigurljóð um hið fagra' og góða.
(Guðmundur Magnússon.)
Vetur er úti, vor er í sveitum, —
vor á ný með sumri hlýu.
Einginn veit, hvort sumarið sýngur
sólarljóð eða hvað er í óði.
Ný mun öld með úngum skáldum
ýngja blóðið í hjarta þjóðar.
Æ mun sýngja íslensk túnga,
æ munu hljóma skálda rómar.
Aths. Erindi þessi eru brot úr leingri drápu, sem
kveðin var um sumarmál 1901. Þar er minnst nokk-
urra helstu íslenskra skálda á 19. öld,— eins í hverju
erindi. V. B. (Úr Aldamótum.)
Skína geislar á grænu túni,
glóa daggir i laut og móa;

i4
— Hin heilaga guðs móðir varðveiti þig!
— Vertu sæl. Og gættu nú vel að hús-
unum.
Kona hans fjell grátandi um háls honum.
— Guð veri með þjer.
Svo kemur síðasta augnablikið. Konurnar
kjökra, og litla stund heyrist ekkert annað en
grátur og vein. Æ, vertu nú sæll! En nú
var búið að raða hermönnunum sjer í ferjafn-
hliða og tvíjafnhliða, sem hreifa sig eins ná-
kvæmlega og reglulega og vjel væri. Svo er
skipað: »Stígið uppí! Fer- og tvíjafnhliðarnir
brotna sundur í miðju, nálgast lestina í mjóum
röðum og hverfa síðan inn í vagnana. Leingst
fyrir framan hvæsir eimreiðin og spýr frá sjer
reykjarskýjum. Hún frísar eiiis og dreki og
þeytir úr sjer gufustrókum að neðanverðu.
Kvein kvennanna eru komin á hræðslustig.
Sumar skýla andlitinu með svuntum sínum, en
sumar rjetta út hendurnar eftir vögnunum.
Með grátekkarómi nefna þær nöfn manna sinna
eða sona.
— Vertu sæll, Bartek — kallar Magda neðan
15
af stjettinni. — Og mundu mig nú um að
halda þjer í skefjum. Hin heilaga guðsmóðir
varðveiti þig. Vertu sæll. — Æ, guð misk-
uni sig yfir okkur.
— Og hafðu nú góðar gætur á húsinu —
kallar Bartek.
Allt í einu kom hnykkur á lestina, Vagn-
arnir rákust saman, og svo fór allt af stað.
— Mundu eftir því að þú átt konu og barn
— kallaði Magda og tifaði eftir lestinni, —
Vertu sæll, í nafni föðurs sonar og heilags
anda, vertu sæll!
Smátt og smátt komst meiri ferð á Iestina
sem flutti með sjer stríðsmennina frá Pognembin,
Efri- og Neðri-Krzywda, Niedola og Mizeron.
II.
í aðra áttina gekk Magda ásamt hóp grátandi
kvenna leiðina til Pognembin, en í hina áttina
þaut lestin, út í gráan fjarskann, með byssu-
stíngjaskóginn—og Bartek. Fyrir endann á þess-
16
ari gráu móðu leingst í burtu er ómögulegt
að sjá. Það er naumast að sjáist til Pognem-
bin. Það glitrar rjett á linditrjen og glamp-
ar á kirkjuturninn, af því að sólin skín á þau„
En brátt hverfa iinditrjen líka og gyllti kross-
inn verður eins og dálítill ljósdepill að sjá.
Og á þennan depi! glápti Bartek meðan hann
gat eygt hann, en þegar hann hvarf líka þá
varð örvæntíng hans voðaleg. Einhver _ ákaf-
leg deyfð yfirþyrmdi hann, og honum fannst
kraftar sínir vera algjörlega að þverra. Hann
fór þá að horfa á riðilsstjórann, því nú var,
að guði undanskildum, einginn annar yfir hann
settur. Það er höfuð riðilsstjórans sem gerir
nú úti um það hvað af Bartek verður. Sjálf-
ur veit Bartek hvorki nje skilur nokkurn hlut.
Riðilsstjórinn situr reykjandi úr pípu sinni á
bekk með byssuna á milli hnjánna. En oft
sjest ekki hið alvarlega geðvonskuandlit hans
fyrir reyk. Og það er svo sem ekki Bartek
einn sem glápir á þetta andlit. Onei. Allra
augu úr öllum hornum vagnsins mæna á þenn-
an mann. í Pognembin og Krzywda eru allir