Bergmálið - 22.10.1900, Blaðsíða 2

2’2
BERGMÁLIÐ, MÁNUDAGINN 22. OKTÓBER 1900.
Ruhlished by THE SVAYA PRINT-
ING & PITBLISHIKG CO., at
Gimli, Manitoba.
Ritstjóri (Edior): G. M. Tiiompson
Business Manager : G. Thorsteinsson
r 1 ár . $ 1,0°
BERGMALIÐ kostar: | 6 mán.... $0,50
[ 3 mán. $0,2o
\ Bors^ist fyrirfram.
AUGLÝSING All: Smá auglýsingar
eitt skifti 25 cents fyrir 1 þuml. dálks-
engdar, 60 cents um mánuðinn A
tærri auglýsingar, eða auglýsingar um
engri tíma, afsláttur eft r samningi.
Viðvíkjandi pöntun, afgreiðslu og
borgun á biaðinu, snúi menn séi til
G. Thorstkinssönar, Gimli.
Utanáskrift til ritstjórans er:
Editor Bergmálið,
P. O. Box 38,
Gimli, Mcai. .
Þá er nú sá tími í nánd, að
sambandsþings-kusniugar fari fram.
Fjögur ár eru liðin síðau Sir Wil-
fiid Laurier tók við völdum, og nú
eiga kjósendur, innan þriggja vikna,
að greiða atkvæði Unt,. hvevuig Laur-
ier-stjórnin hafi staðið i stöðu sinni
á síðast liðnum fjórum áruni.
Það er þess virði, einmitt áður
eu kosningamar fara fram, að veija
nokkrum augnablikum til að skygn-
ast aftur í tímann og líta yfir tírna-
bilið frá 1891 til þessa dags —Hta
vfir ráðsmensku afturhaldsstjOrnarmn-
ar sálugu og bera liana saraan við
ráðsmensku núverandi stjórnar.
Það er cklíi of djúpt tekið í ár-
inni þótt ntaður segi, að ftá því
að Sir John MacdonaUl dó í Júní-
mánuði 1891, og þangað til í sama
mánuði 1896, hafi rnyrkur og tóm
i'íkt yfir afturhaldsstjórninni, sem þá
sat oð völdurn í Ottawa. - Engin
stefna, engin framför.-- Þjóðin
bar ekkert traust til þeirra manna,
sem báru foringjanafn flokksms,
þeir voru búnir að tapa virðingu
hins öfluga fiokks, sem hin látna
hetja afturhaldsmanna hafði koniið
á fót.
Arið 1891 og næstu ár, voru op-
inber svik og rnútur daglegt brauð
afturhaldsmanna. Það gekk svo
langt, að Sir John Thompson varð
að láta, að minsta kosti, einn ráð-
herrann víkja úr sessi. Til þess að færa
sannanir á mál vort, skulum vér
birta hér kafla eftir nokkrun merk-
um enskum blöðum, svo lesendur
vorir sjái og heyri, hvað sagt hefir
verið austan álsins ura múlu-hneiksl-
in í Ottawa á stjórnarárum aftur-
haldsmanna.
Blaðið „London Graphic" fer svo-
látandi orðum um það:
„Það er ekki lengur hægt að bera
á móti því, að mútur ög svik á
hæsta stigi, fara stáruin vaxandi hjá
sambandsstjóruinni í Canada.“
London Telegraph segir:
„Það dylzt víst engum Englend
ingi leugur — og er slíkt illa far-
ið-^- að eini vegurinn til að lækna
þjóðiífið í Cannda af þessari svívirð-
ing, sé skjót og áhrifamikil til-
hreinsun í stjórnarráðinu. Slíkum
svikum höfum vér ekki haf't af að
segja í voru landi urn fleirj huudr-
uð ára.“
„Birmingham Gazette:
„Embættislausir fantar svíkja al-
þýðuna til þess, að geta mútað fönt-
unum, sem setja í embættum, er bjóða
sig frarn sem skækjur, og fórna heiðri
sínum og trausti þjóðariunar til þe»s
að geta komist að góðum kjöruin hjá
embættislausu föntunum“.
„London Echo“ farast þaunigorð:
„Engu landi getur vegnað vel, þeg-
ar landsstjórnin er í sauibandi við
prettvísa ‘coi.tractors1, og ráðherrarnir
eru til sölu hœstbjóðanda“.
Það liefði engum manni komið til
liugar, að fara að róta áftur upp í
þessum óhroða, ef það væri ekki fyr-
ir þá ástæðu, að sumir af þossunr
mönnum, wm riðnir voru við svik
þessi og mútur, koma enn þá fram
fyrir kjósendur sína, sníkandi eftir
fylgi þeirra, Sá uiaður, som situr á
liægri hönd Sir Charles Tupper í
þinginu, Sir Adolpho Caron, noitaði
því, að hann hefði nokkuð verið rið-
inn við svik þessi, on sem Sjr James
Edgar bar á liann. En alt fyrir það,
varð Sir Adoiphe að játa það fyrir
dóinstóli, að hann hefði þogið af
Lake St. John-járnbrautarf élaginu
$25,000. Þessu félagi hafði hann og
sambekkingar hans veitt $1,000,000
fjárstyrk af opinberu fé; ennfremur
meðgekk hann, að hann hefði varið
þessu fé við kosningar til að koma
að flokksbræðruin sínurn.
Það sannaðist líka fyrir dómstólin-
um, að formenn stjórnardeildanna
hefðu dregið undir sig stór fé af hinu
opinbera, með því að tilgreina, að
þessi og þessi upphæð hefði verið
borguð fyrir eitt cður annað, en sem
þeir stungu í vasa sinn. Sem eitt
dæ mi má nefna, að formenn opin-
berraverkadeildarinnar og prentsmið-
ju hins opinbera, létu þá, sem tólcu
að sér ‘contract1 á skriffærum og á-
höldum, sem þessar stjórnardeildir
þurftu á að halda, borga sér toll af
starfiuu, og með því háttalagi auðg-
uðu þeir sjálfa r,ig.
Bezta sönnunin fyrir því, livað
afturhaldsmenn eru óhæfir til að
setja að völdum, er sú, að þeir
svífast ekki að ota hnífnum hvers
að annars hálsi, hæði prívat og op-
inberlega. Menn reka víst minni
til þess, að þegar afturhaldsstiórnin
sáluga sat að völdum, veittust sjö
af ráðgjöfunum að forsætisráðherrau-
um og báru á hann oþverra ákærur.
Hann kallaði þá „a nest of traitars“
(svikarabæli). Sir Mackenzio Bowell
var lélegur og óhæiu. Uiðtogi, en
trúr flokksmaður, og átti liann
betri þakkii' skilið af þeim herrum
Foster, Sir Hibbert Tupper, Maggart
og fl. en hann hlaut. Áður en nrikla
þruman dundi yfir í janúar 1896,
lröfðu tveir eð'* þrír nf ráðherrunum
sagt af sér völdum, og ákært hina
fyrir ótrúmensku. Hon. Angers kora
fram með ákærur þessa: í ræðu, er
hann flutti í þinginu, og sorn þing-
tíðindin bera með sér.
Báðíag afturhaldsstjórnarinnar með
stjórnarland í norðvestur liluta Can-
ada, var á þeim árum til stórskaða
fyrir l'iudið. Hún sóaði út til járn-
brautarfélaga í vestur Canada miljón-
um ekra af stjórnailandi. En þog-
ar Laurier-stjórnin kom til valda,
og Hon. Clifford Sifton lagði
hönd á plóginn, sem innanríkisráð-
herra, breyttist það til batnaðar.
Tala nýrra landnema í Manitoba og'
jSTorðvesturlandinu margfaldaðist á
tveiin árum. Árið 1896 voru 1,857
heimilisréttarlönd tekin, eu árið 1899
var tala þeirra 6,689, nlt útlit til,
að sú upphœð veiði enn hærri þetta
ár. Það má ennfremur taka það
fram, að landsala ýmsra félaga, sem
nim á síðustu þrom stjórnaiár-
um afturhaldsmunna $715,000, hefir
víixið á stjórnaráruin líberalstjórnar-
innar upp í $4,022,000. Þegar inn-
flutuiugurinn jókst, bötnuðu tím-
arnir í landinu.
Það getur varla nokkrum manni
dulist, sem voitt hefir viðburðunum
nákvæma eftirtekt, að fyrir 1896 var
landið komið í óvenjulego niðurlæg-
iug. En 23. júní 1896 sýndu kjós-
endur í Canada, að þeir báru meira
traust til fi'jálslyndaflokksins, en
stjórnar þeirrar, sem þá var velt frá
völdum. Eftii' að tolllögin höfðu
verið endurbætt 1897, fór viðsldfta-
lífið að lifna við, og með hverju áii
síðan hefir verzlunin stórkostlega
vaxið.
Stefna Laurier-stjórnarinnar hefir
verið sú: að lækka skattaua, «ð lesast
við trúfræðisleg deiluspursmál, að
auka og efla hagsnmni Canada, að
starfa að því að landið bygðist, að
koma á góðri reglu og fyrirkomulagi
í stjórnardeildunum, að vinna áð hag
brezka veldisins í heild, og að efla
álit Canada á heimsinarkaðinum.
I staðinn fyrir að gefa vissum fé-
lögum iönd, til þess að þau bygðu
járnbrautir um vestur Canada, hofir
Laurier-sfjórnin tokið þá stefnu, að
veita fjárstyrk til slíkra fyrirtækja, til
að groiða fvrir bygging landsins. í
mörg undanfarin ár liöfum við Mani-
tobabúar orðið að borga okkar hluta
af fjárstyrk þoirn, senr afturhalds-
stjórnin hafði veitt til járnbrauta-
fyrirtækja í austur-fylkjunum, en efn-
uðu fylkin, Ontario og Queboc, hafa
aldrei þurft að borgi dollarsvirði til
já'-nbrauta hér vestra, lioldur hefir
miljónii' ekra af landi okkar verið
offrað á ölturum jái'iibr iutarfélaganna
af afturhaklsstjóriiinni. En nú verða
gömlu og efmiðn fylkin að styðja að
því, að jánibrautir séu bygðar liér
vestra. Þegar Laurier-stjórnin kom
til valda, sá liún brátt, að sanrningur
sá, sem afturhaldsstjórnin hafði gert
við Kyrrahafsjárnbraufeii'félagið 1881,
var óbreytanleg lög fyrir landið.
Afturhahlsstjórnin gaf þir félagmu
afarmikið landflæmi, og tók það jafn
framt fram, að stjórnin hefði ekkert
að segja viðvíkjandi flutningsgjaldi
á hrautuiu þess.
Þegar Liiurier-sfjórnin kom til
sögunnar, áleit hún nauðsynlcgt, til
þoss að flýta fyrir framförum Alberta
og hinrniikla námalléraðs Kootenay.
að járubraut yiði liygð gegnum
Crow’s Kest Puss. Þá krafðist stjórn-
.n þess,að járnbrautarfélagið geröi til-
slökuu gegn fjárstyrk. Og sú til-
slökun var margfalt meira viiði
fyrir þjóðina en fjárstyrkurinn. Braut
þoss var bygð og Kyrrahafsbrautar-
félagið á ekkert tilkall t.il lienuar.
Laurierstjórnin samdi ennfremui' urn
það við Kyirohnfsbiautarfélfigið, að
það lækkaði flutningsgjald á aðal-
bráutuni 8Ínum fiá 10 til 33£ per
oent. og á ölluin koriitoguudum 3
cents lýrir hvev hundruð pund.
Hagnaður sá, scm bændur biðii við