Ísland - 29.01.1898, Blaðsíða 3

ISLAND.
15
hljóðfærunum niður í raddir. Yjer
tökum þetta hjer fram að eins til
þess að sýna hvað saungdómur
hr. Á.Th. er byggður í lausn lofti,
þó hann auðsjáanlega óafyitandi
hafi rammað hjer á rjettan dóm.
Það er einkennilegur smekkur
hjá hr. Á.Tli., að fiana sárt til
þess, að lagið: „Svo fjær mjer á
vori“ eigi var sungið með miklum
hraða!!
Það er skoðutí hr. Á. Th., að
ekki eigi við að blása horn innan-
húss. E»að er þó víða gert og
ekkert að fundið. Það geta ver-
ið leingi deiidar meiningar um það,
hvort hornalög sjeu heppilega vaS-
in eða ekki. Foringi hornafjelags-
ins valdi þau með hliðsjón af því,
hvað þau gætu skemmt fólki yfir
höfuð, en ekki fyrir þennan eina
dómara. Það er mjög eðiilegt,
að hornia sjeu notuð við ýms
tækifæri hjer, þar sem svo fáir
þekkja tii þess að fara með önn-
ur híjóðfærí. Hornin Ijeku út af
fyiir sig að eins 2 lög, og getnr
það ekki talist. í sambandi við
þennan samsaung „eilífur horna-
blá3tur“.
f>að kemur óneitanlega fyrir,
að hornin eru ekki vel samróma;
er það sumpart því að kenna, að
þau eru í misjöfnu standi, t.d. alt-
hornið, en þegar samsaungvar eru
haldair, kemur það einkum til af
því, að hitinn er svo misjafn á
saungsviðinu, svo hornin raska
hæð sinni á mjög stuttum tíma
og auðvitað mismiláð. Það er því
ekki hægt að áaaka hornblásend-
urna cina um þennan galla.
Það var dómur „musík“ stjór-
ans á „Heimdal“ í suraar, að sum-
ir af þeim, sem blása hornin hjer,
gerðu það betur en þeirra eigin
hornblásendur. Dómur hr. Á. Th.
um hornblásturinn er mjög ósann-
gjarn og tekur ekkert tiilit til
þess, hve erfitt er að halda
mönnum saman við æfingar hjer,
nje þess, að Ioftleiðslan í húsi því,
er samsaungurinn var haldinn í, er
enn þá ekki í nógu góðu lagi.
Vegna ónógrar loftleiðslu er og oft
mjög örðugt að syngja, þar sem
sungið var, eiakum þegar sungið
er fyrir fullu húsi.
Sem dæmi þess, hvað hr. Á.Th.
skrifar dóm sinn af veikum mætti
má geta þess, að hann kallar lag
Helga Helgasonar nú „Potpourri"
og segir: „Það sýna strofurnar
við orðin: „Skali yfir eldhafið
ólgandi logandi“ o.s.frv., þær koma
stöðugt aftur í öllum erindunum“.
Hr. Á.Th. skoðar því lagið „Pot-
pourri“, af því að vissar setning-
ar í því eru notaðar sem leiði-
þráður og því teknar upp aftur
og aftur, að þráðurinn (Lede-Mo-
tivet) er ávalt það sama. En
„Pot-pourri“ er lag, sem samsett
er af fleiri eða færri ölílcum lög-
um eða leiðiþráðum, ef til vill
sitt í hverri tóntegund.
Þá ber það heldur ekki vott
um næga dómgreind til þess að
dæmaum saunglaga gerð, að lofa
aðal mergJagið í „Skarphjeðínn í
brennunni", en lasta smá-tilbreyt-
ingar (variationer), sem aðalkafl-
arnir eru skeyttir saman með
Það eru eingar reglur til fyrir
því, hvernig þessar tilbreytingar
skuli vera; getur saungdómari
því ekki sett út á þær, nema ef
raddsetningin (harmonian) er har
moníufræðislega skökk. En. hr
Á. Th. finnur ekkert að raddsetn-
ingunni.
Það geta verið deildar mein-
ingar um það, hvort það eigi bet-
ur við á þeasum stað eða hinum,
að þeir, sem syngja með Iokuðum
munni (púa) þræði ekki lög sóló-
saungvarans; er það að eins saung-
lagasmiða (komponista) meðfæri,
að dæma um það, en mörg dæmi
eru þess, aðpúið sje haft þannig,
eins og nú var gert. Það ætti
saungdómarinn að vita.
Þá segir hr. Á. Th. „Hljóðfæra-
kórið (Orchester) er enn þá ekki
meðfæri fjeiagsins, og ætti það
því að sleppa því“. Ef vjer ætt-
um að fylgja þessari einkennilegu
bendingu, þá mætti eins ráða t.d.
ljósmyndasmiðnum til þess að
hætta við að taka myndir, af því
hann gerði það ekki eins vel og
erlendis er gert, trjesmiðnum að
leggja niður vinnu sína af því, að
hann gæti lært iðn sína betur,
o.s.frv. Munu ekki flestir byrja
á því að vinna að starfi síuu með
ófullkomiuní þekkingu, en með
þeim ásetningi að láta sjer fara
fram. Og hvers vegna megum
við ekkf fara eins að?
Að endíngu má geta þess, að
þeirsem hafa stýrt samsaungvun
um hjer síðan 1883 hafa ekki
feingið einn eyri fyrir ómak sitt,
og vjer vitum ekki til þess, að
þeir hafi heldur feingið neina
borgun, sem hafa tekið á annan
hátt þátt í samsaungvunum. Flest-
ír af þeim, sem síðari árin haía
unnið að samsanngvum, hafa verið
af iðnaðarmannna- og alþýðafiokki,
haft tíma til þess af mjög skorn-
um skammti, og ekki verið gefin
nein hvöt til þess að auka saung-
þekking sína af almennings hálfu.
Hr. Á. Th. bendir „Musikfjelag-
inu“ á, að „koma sjer upp föstu
kóri, svo allt af væri sama saung-
fólkið“. Eu hver á að borga því
ómak stt? Og hvaða ráð getur
hanu gefið fjelaginu til þess að
geta haldið þessu kóri ár eftir ár
hjer í bænum?
Vjer höfum ekki skrifað þessa
grein af því, að oss sje ekki fuíl-
kunnugt um það, að samsaungv"
unum sje í mörgum greinum á-
bótavant, eu vjer höfum neyðst
til þess, að sporna við því, að
álíka villandi og órökstuddir dóm-
ar um samsaungva hjer, verði
boðnir lítt saungfróðum almenn-
ingi framyegis. Það gæti leitt til
þess, að fólk hjer í bænum foingi
algerða ólyst á þyí, að etyðja ó-
keypis samsaungva hjer eftir. Og
svo er nauðsynlegt, að þjóðin þekki,
að vjer höfum ekki marga hæfa
dómara um saung, hljóðí'ærasiátt,
samblöndun hljóðfæra (instrumea-
tation), saungstjórn og saunglaga-
gerð, ef hr. Á.Th. er nærgætnasti
og glöggskyggcasti dómarinn.
Musikfjelag Reykjavíkur.
Frá fjallatindum
til fiskimiða.
Eftir skýrslu hr. bókavarðar Hallgrims
Helsteð hafa næstliðið ár verið notuð á
landsbókasafninu á lestrarsalnum 3763
bindi af 1468 lántakendum, en út lánuð
2004 bindi 1108 láatakendum. 650
bindi hafa safninu bæst á árinu. 5
handrit hafa verið keyft og 3 gefin.
29. des. f. á. hvolfdi pramma á ísa-
firði með 2 mönnum, sem vóru á fugla-
veiðum; missti annar byssuna ötbyiðis
og laut eftir henni, en pað þoldi pramm-
inn ekki. Þetta var nærri landi og varð
öðrum manninum bjargað en hinn drukkn-
aði; hann hjet Ásgeir Jónsson frá öildru-
nesi, unglingsmaður um tvítugt.
29. nóv. siðastl. heingdi sig maður í
fjárhúsi í Minnihlíð í Bolungarvík, Magn-
ús Jónsson, fjármaður þar, 19 ára að
aldri.
3. des. varð úti maður á Koilafjarðar-
heiði vestra, Sigmundur öuðmundsson að
nafni, bóndi á Fjarðarhorni í öufudals-
sveít. Þeir voru þar tveir á ferð og
sýktist Sigmundur en stórhríð var og
16 13
er ekki vert að setja mig á hestinn aftur", sagði Abdul Gafur og var æði
þungbrýnn. „Jeg ætla að ganga heim með sahibnum í hægðum míaum, og
svo getur hann Iátið fara með mig í fangelsið. Stjórnin ljær leigulansan bú-
stað í mörg ár fyrir svona glæp“.
Skógareinverau breytir skoðunum manna í mörgum efuura. Gisborne
leit á Abdul Gafur og minntist þess, að hann var sjerlega góður þjónn; það
sá hann líka, að ef hann feingi sjer nýjan ráðsmann, þá muudi þurfa talsvert
umstang fyrsta sprettinn til þess að koma honnm í skilninginn um hvernig
öllu ætti að vera hagað í húsiau, og hvernig sem færi, mundi eingin bót
verða að skiftumxm.
„Heyrðu Abdul Gafur“, sagði hann. „Þjer hefur orðíð mikið á, og þú
hefur algerlega farið með æru þína og mannorð. Ea jeg ímyada mjer að
þetta hafi komið að þjer allt í einu og óvart“.
„Allah. Jeg hef aldrei hugsað um poningana fyr. Djöfuiiiun tældí mig
þegar jeg leit á þá“.
„Því trúi jeg vel. Farðu nú heim til mín aftur, og þegar jeg kem
heim, þá skal jeg senda einhvern með peningana og láta Ieggja þá í bank-
ann. Og svo skal vera útrætt um þetta. Þú ert of garnali tii þess að fara
í fangelsi. Kona þín og dóttir eru líka saklausar.
Abdul GUfur- úthellti beiskum tárum yfir reiðstígvjel Gisbornes.
„Jeg þarf þá ekki að fara burtu?“ stundi hann upp.
„Við sjáum til. Það er undir því komið hvernig þú hagar þjer þegar
við erum komnir heim. Farðu nú á bak og ríddu hægt heim aftur“.
,,En djöflarnir? Skógarinn er fulíur af djöfluox.
„Kærðu þig ekki um þá, faðir sæll! Þeir gera þjer ekkert mein nema
því að eins að þú óhlýðnist fyrirmælum sahibsins, sagði Mowgli. „Þá gæti
verið að þeim dytti í hug að reka þig heimleiðis aftur“.
Abdul Gafar glápti steiuhissa á Mowgli.
„Nú líst mjer á! Voru það þá hans djöflar? 0g jeg sem hafði hugsað
mjer að skella sökinni á hann“.
„Það var ekki sem vitlausast hjá þjer. Ea við verðum allt af að hug-
leiða það áður en við leggjum gildruna, hvað dýrið sje stórt, sem á að veiða
í hana. Jeg vissi það eitt, að einhver hafði tekið einn hestinn sahibsius. Jeg
hafði ekki nokkurn grun um að það væri fyrirætlun þin að kenna mjer um
það að hafa stolið frá sahibnum, því að þá skyldu djöflarnir mínir hafa tekið
„Fullra þriggja daga vinnu eigum við fyrir höndum í nýja skóginum",
sagði Gisborne.
„Gott er það“, sagði Mowgli. „Allt af eiga menn að verja ungu trjen
og hlynna að þeim. Það verður bráðum orðinn laglegur skógur úr þeirn, ef
dýrin láta þau í friði. Yið verðura að koma villisvínunum burtu aftur".
„Aftur? Hvað meiaarðu?“ sagði G-isborne og brosti við.
„Þau voru að rífa upp jörðina og höggva með vígtöanunum í $aó!-trjáa-
ungviðin í gærkvöldi, og jeg rak þau burtu þá. Þess vegna var jeg ekki
við veröndína í morgun. Eu svínin ættu í rauninni ekki að vera hjerna
megin skógarins. Við verðum að reyua að halda þeim kyrrum fyrir neðan
upptök Kenylfljótsins".
„Ef oinhver væri svo mikill maður, að hann gæti haft hemil á skýjum
himinsins, þá kynni hann ef til vill að geta það líka. En Mowgli, fyrst að
að þú ort nú, að því er virðist, dýragætir hjer í skóginum án þess aðþiggja
laun fyrir eða hafa hagnað af . ..“
„Þ;.ð er skógurinn sahíbsins", sagði Mówgii og leit upp. Gisborne kvað
þíð vera, þakkaði honum góðvildina við sig með höfuðbeygingu og hjelt svo
áfram: „Væri það þá ekki betra að vinna fyrír stjórnina og fá borgunfyrir?
Þeir sem hafa verið nógu leingi í þjónustunni fá svo Iífeyri“.
„Dottið hefur mjer það nú í hug“, sagði Mowgli, „en skóggæslumenn-
irnir búa í hreysum og loks að sjer, og jeg hef ýmigust á öllu þess konar.
En sí.mt sem áður . ..“
„Hugsaðu þig vel um það og segðu mjer evo að hvaða niðurstöðu þú
kemst. — Nú skulum við taka okkur árbita".
„Gisborne steig af baki og fór að taka nestið upp úr hnakktöskunni.
Það var að smá birta í skóginum, Mowglí lagðist í grasið við hliðina á Gis-
borne og horfði upp í loftið.
Að stundarkorni liðnu sagði hann dræmt: „Sahib, s.xgðir þú svo fyrir,
&ð það ætti að brúka gráu hryssuna í dag?“
„Nei, hún er orðin gömul og feit og þar að auki er hún stinghölt. Þvi
spyrðu að því?“
„Það er einhver að ríða henni og fer greitt — veginn sem liggur til
járnbrautarinnar".
„En hann er tvö koss hjeðan sá vegur. Það er vist bara spætur (fugl),
sem þú heyrir til“.