Ísland - 01.03.1898, Qupperneq 2

34
ISLAND.
„ÍSLAKTID^
kemur út á hverjum þriðjudegi.
Áskrift bindandi 6 máuuði, í Rvík 3 mán.
Kostar fyrirfram borgað til útg, eða pðst-
stjórriarinnar 3 kr. 20 au., annars 4 kr.
í Rvík 3 kr., erlendis 4 kr. 50 au.
Ritstjðri:
í»orsteinn Gíslason
Xaugaveg 2.
Reikningshaldari og afgreiðslumaður:
Hannes 6. Magnússon
Austurstræti O.
Prentað i Pjalagaprentsmiðjunni.
og fundið það í Hafnarfirði, en
ekki á Akranesi eða í Borgarnesi.
Basta ráðið til að verja bryggjuna,
er að slá borðum uœ kláfana og
klæða svo með járnþynnum það af
þeim, sem er neðst í sjó, svoryð-
skorpur geti myndast, því þær
jetur ekki, eða smyrja kláfana vel
með kreósót-koltjöru. Þetta dýr
jetur ekki skip.
Brjef til „ÍSLAKDs“.
m.
15 dagar í Parfe.
(Niðurl.)
Hið fyrsta safn, sem jeg sá,
var safnið í Luxemburg-höllinni.
Fyrsti salurinn, sem komið er inn
í, er fullnr af líkneskjasmíðum úr
marmara og eirblendingi. Úr þess-
nm sal ganga dyr í allar áttir
inn í litmyndaeöfnin. Einn sal-
urinn er ætlaður útiendum lit-
mynduœ nútímans. Þar var stór
mynd eftir norska litmyndapent-
arann Edelfeldt, „En Lœgprædi-
kant“ minnir mig hann hafl kall-
að það. Einnig voru þar myadir
eftir Unde og fleiri nafnkennda
litmyndapentara útlenda. Annar
salur er ætlaðnr frakkneskum Iit-
myndum nútímans. í þriðja saln-
um eru allar litmyndir eftir sarna
mann, o. s. frv. Jeg hafði þar í
fyrsta sinni tækifæri tii að sjá
íitmyndir stefnu þeirra, er nefndir
eru „Impressionisteru, og voru þær
harðia einkeuuilegar. í tiltekinni
birtu geta oss sýnst trjen hafa
blá blöð, en að sjá það á litmynd
er ótrúlegt, en það er eiumitt
mark og mið þessara litmynda-
smiða, að peuta alla hinti einsog
oss sýnast þeir vera, en ekki eins
og þeir eru í raun og veru, og
þoss vegna má þar sjá hið und-
arlega8ta sambland af iitum. Inn-
dæli garður er áfastur Luxem-
borgar-höliinni, og ersagt, aðþað
sje uppáhaldsstaður allra skálda
Parísarborgar; þar gangi þeir sjer
til skemmtunar, og þar fæðist hin
fögru kvæði, sem síðan fljúga út
í heiminn og gleðja alla þá, sem
anna skáldskap og fögrum listum. í
Luxemburg er safn nútímans, en
eins og nútíminn getur ekki jafn-
ast við fornöidina og miðöldina í
lisíasmíðum, svo getur þetta safn
heidur ekki jafnaat við söfnin í
Louvro, sem geymir ógrynni af
listasmiðum fornaldarinnar, frá öll-
um löndum og allra tegunda. —
Fyrst verða fyrir liatasmiðar,
þornaðlr, smurðir líkamar, líkkist-
ur, vopn o. s. frv., frá Egyftalmdi,
frá dögum Ramses konungs 2.,
2000 árum fyrir Kristsburð. Marg-
ir salir geyma uppgrafna muei
frá Egiftalandi, en svo kemur
fornöid Grikkja, Rómverja, sögu-
Ieg söfn Frakka. Þar er ailt. sem
hugsast getur, margir salir að eins
með giervarcingi og borðbúnaði
frá hinni frægu postulíusverk-
smiðju í Séures; aðrir með hús-
gögnnm frá dögum Lúðviks 13.
og 14. Eitt af því, sem mjer
þótti fegurst í þeasum hluta safns-
ins, voru herbergi þau, þar sem
sœámyndir eru geytndar. Það er
ekki hægt að hugsa sjer neitt
smágjörðara en myndir þessar.
Þær eru pentaðar á fílabein, og
voru mikla tíðkanlcgri fyr meir
á Frakklandi en nú á dögnm. —
Þar má sjá heiiar raðir afbrjóst-
nálum, tóbaksdósum, o. s. frv.,
hverri annari fegnrrJ. Oftast er
það kvennhöfuð með hárið vafið
upp, eins og tíðkaðist á dögum
Lúðvíks 14. En stórkostlegast af
öllu eru hinir stóru salir með lit-
myndunum eftir hina frægustu lít-
myndapentara heimsiós. Einkum
var það Rúbens, sem mjer þótti
mest koma til, þessi mikli meist
ari Niðnrlanda. Hann á svo fagra
og sterka iiti, ímyndunarafl hans
er svo stórkostiegt og fjörugt, að
jeg varð öldungis gagntekin, og
mjer fannst hinar myndirnar vera
eins og tunglskin á eftir giaðasól-
skini. Ekki þó svo að skilja, að
jeg dáðist ekki að Murillo, Van
Dyk, Micliael Angelo og hinum
öðrum sniilingum, sem hjer eru
saman komnir; en þegar jeg ætla
að njóta oudurminningarinnar um
þessar stundir, er jeg dvaidi í Iit-
myndasafninu í Louvre, og jeg
læt aftur augun til að sjá í hug
auum listasmíði þessara sniilinga,
þá er það ávalltRubens, sem kem-
ur fyrstur. Jeg hafði alveg gleymt
tím# stundirnar liðu sem mín-
útur, og þegar jeg stóð á jörð
inni, það er að segja: fyrir utan
þetta mikla stórhýsi, fann jeg
fyrst, að jeg var óttalega þreytt
og svanng; en það tjáði ekki að
æðrast. Mjer hafði verið útveg-
aður aðgaungumiði til að sjápen-
ingasmiðjuna, og með því að það
eru að eins tilteknir dagar í mán-
uði, sem auðið er að sjá hana,
var mjer nauðugur einn kostur
að fara þangað þegar, ef jeg vildi
sjá hana. Til allrar hamingju var
vegurinn þangað ekki langur.
Jeg þarfti að eins að bregða mjer
yfir Signu og ganga með fljótinu
dálítinn spotta. Peningasmiðjan
stendur á bökkum Signu og fylg-
ir henni safn af peningum. Jeg
skoðaði fyrst safnið. Þar eru
peningar frá öllum lönduin, og
með líkri gleði og þeirri, er menn
finna til, þá er þeir hitta gamla
kunnÍDgja, heilsaði jeg upp á
dönsku krónurnar vorar og aur-
ana. Jeg fann sjálf, að það ljek
bros yfir alit andlitið á mjer, þótt
jeg væri ein, og jeg held nærri
því, að jeg hafi kinkað kolii til
þeirra. Einkennilegastir eru kín-
versku og japönsku peningarnir,
svo ólögulegir, með hinum skringi-
legu stöfum. Því uæst gekk jeg
niður í verksmiðjuna. Fyrst verð-
ur fyrir nokkurs konar framdyri,
þar sem verið var að vega eitt-
hvað, er í fyrsta bragði líktist
tígulsteinum. Þá er jeg gætti bet-
ur að, var það skírtsilfur, ogvar
það undariegt, að sjá því staflað
upp eins og öðrn húsa-efni, og að
hugsa til, hve mikið vald það hef-
ur í heiminum. Nú gekk það koll
af kolli. Fyrst er verkstjóri, þar
sem þessum tigulsteinum er breytt
í steingur, í næstu verkstofunni eru
stengurnar flattar út í þynnur;
því næst er sú verkstofan, þar sem
kringiótt smástykki eru skorin úr
þynnunum, og loksias salurirtn,
þar sem mynd og staflr eru slega-
ir á. í þessurn sal mátti sjá stór-
ar fötur fuilar af gullpeningum
og siifurpenirtgum. í öðruœ sal
voru búnir til alís konar minnis-
peningar; en jeg var þá orðin svo
þreytt og svaung, að jeg varð
fegin, þegar mjer var sagt, að nú
væri ekki meira að sjá þar. Jeg
flýtti mjer inn í bakarabúð eiua,
keyfti mjer þar brauð og mjólk,
hvíldi mig þar dálitla stund, og
hressti mig því næst á &ð líta
ofan í kassa bókasölamanna. —
Þassir bókasölumenn á bökkum
Signu eru nokkuð einkennilegir,
og verð jeg því að iýsa þeim dá-
lítið. Signa rennur miklu lægra
en strætiu eru; beggja vegna með
fram henni eru hair steinveggir
eins og varnargarðnr. Á þcssum
varnargarði steadur kassi við
kassa, og allir eru þeir fullir af
gömlum bókum. Yjer getum haft
endaskifti á bókunum eftir eigia
viid, leitað og lesið. Konan eða
karlina, sem lifir á að kaupa og
selja gamlar bækur, segir ekkert
orð, og oft má með þessu móti
kaupa fágætar bækur við Iitlu
verði. Mjer þótti gaman að blaða
í þessum skruddum, og gjörði það
oft og eiuatt, þá er leið mín lá
þar fram hjá.
Orleans, í janúar 1898.
Þóra Friðrihsson.
Sleggjudómur.
Af nokkrura flelagsmönnum
úr „Leikfjelagi Reykjavikur“.
befur „ísland“ verið beðið um
rúm fyiir þetta:
„Um Þ. Þ. skal jeg vera fá-
orður. Hann hefur sýnt það í
þeim leikjum, sem hann hefur
komið fram í, að hann hefur
eingan leikgáfuneista og er með
öllu óhafandi í „Leihfjélagi Reyhja-
víhur11, því að hann hefur eingan
skilning eða þekking á því hlut-
verki, sem honum er í hendur
feingið".
Þetta segir V. J. í „Þjóðólfl"
25. f. m.
Setjum nú svo, að hr. Þ. Þ.
hafi ekki iag á að leika; sje ekki
efnilegur leikari. Af því yrði þó
alls ekki ályktað, að hann liefði
eingan skiluing nje þekking á
því hlutverki, eem honum er í
hendur feingið, heldur að eins að
h. un hfi ekki iiæfileik i til að
gera skilning sinn sýnilegan á
leiksviði, því eihS og hr. V. J.
veit, þarf þetta tvennt einganveg-
inn að fyigjast að. Þ&ð hafa jafa-
vel margir ágætir leikritahöfniid-
ar og leikdórnarar fyrst reynt
sig sem leikeiidur, en reynst ó-
hæfir til þe38. — En um þstta
skulum vjer ekki þrátta við hr.
V. J. — En við skulum ieyfa
okkur að benda honum á, að hr.
Þorv. Þorvarðarson - hefc r ekki
tranað sjer fram til að leika neitt
eða sótst eftir því. En þsð eru iög
í Leikfjelagimi, að hver fjelags-
maður er skyldur að leíka það
hiutverk, sem þar til kjörinn mað-
ur úthiutsr iionum, eða greiða
sekt ella. Sem fjelagsmanni er
því hr. Þorv. Þorvaiðarsyni skylt
að hlýða og leikn, hve nauðugt
sem honum kynui að vera það.
Að hr. Þorv. Þorvarðarson eje
„óhafandi í Leikfjelaginu“ þykir
okkar ástæðulaus dómur, þó að
hann kursni að vera miður fallinn
tii að leiha. Hann hefur veað
einn nytssti og framtakssamasti
fjeÍHgsmaður í „Leikfjelaginu11 og
það án alb tiliits til þess, hvort haun
hefði nokkru sinni leihið nobk-
uð eða ekkert. Það er fleira að
gera í fjelaginu en að leika. Þessa
hefur hr. V. J. ekLi gætt og er
því þessi dómur hans sleggjudómur.
Nohhrir fjélagar.
í dauðsmannsbrekku1.
Dauf er vist í DauðsmannBbrekku:
dofna fingur, kala tær,
gaular maginn, frjóaa ílíkur,
fyliir augu’ og nasir snær.
Hræsoltnir mig hrafnar elta,
hlakka yfir væntri krás,
brýna gogga’ á skafia skörum;
fikolli felfit í urðarbás.
Kraftar eru’ að komnir þrotum
kvölda fer, og blæs í mót,
afdrep hjer er ekkort leingur,
okki ejer til vegar hót.
Hvildar þarf jeg — ætli’ eg ætti
ekki’ að hafa náttstað hjar ?
þá er víst að eingum yrði
ami framar neinn að mjer.
Bu — nei, jeg má áfram halda
áfram meðan bæri fót;
skyldan kallar: börnin — börnin
bíða mín og elsknð snót.
Þeirra vegna’ eg verð að lifa,
verð að starfa þeim í hag
meðan blóð í æðum iðar
og á himni sje jeg dag.
Dauflegt er í Dauðsmannsbrekku,
dragast hjeðan burt jeg verð ;
skyldan býður: áfra.n — áfram
yfir klakann held jeg ferð.
Bj'árn Bjarnarson.
Frá fjallatindum
til fiskimiða.
Qufubáturinn „Reykjavík" á að koma
') Dauðsmannsbrekka er á miðjum
Reynivallahálsi við þjóðgötuna.
hingað frá Noregi um mánaðamótin apríl
—maí og byrja þá ferðir sínar hjer um
flðann. Mikið hefur verið gert við bát-
inn í vetnr að sögn, sett í hann ný gufu-
viuda, gert nýtt þilfar o.fl. Á aðgerðin
að hafa kostað um 16,000 kr.
Góður afli er nú sagður á Eyrarbakka.
Á Miðnesi hefur einnig undanfarandi
daga afiast töluvert.
Illt útlit er með beyforða víða hjer
nærsveitis. í Kjósinni eru monn farnir
að skera af heyjum, hafa þau reynst
íjett í vetur.
Reykjavík.
Nú undanfarandi hefur verið bjart veð-
ur og sól skinið; jörðia eins og náhjúp-
ur, svo langt sem augað eygir og sjer
vart á dökkan díl nama hamrahrúnir
og klettasnasir í fjarska, sem stauda fram
úr fannhvítum fjallakinnunum. Það hef-
ur litíð snjóað; en vindarnir leika sjer að
lausamjöllinni og skafrenningsjel dansa
eftir fönnunum.
Bojesen, formaður frelsisherBins er nú
að safna samskotum um bæinn til að búa
út gistiherbergi handa utanbæjarmönuum,
sem hjer þurfa að vera nætursakir. Þau
eiga að vora í kastala hersins og 4 fyrst
að setja upp 15 rúm og þau eigi að
kosta nema 10 au. um nóttina. Þar í
kastaianum eiga feíðamenn einnig að
geta feingið morgunkaffi keyft mjög ó-
dýrt. Þetta fyrirtæki hersirs er þarft.
Einkum mun það geta komið að góðum
notum haust og vor, þegar lestamanna-
umferð er hjer mest. Áður munu flestir
ferðameun hafa leitað gistingar hjá ein-
stökum mönnum út um bæinn eða þá
legið úti hjá farangri sínum. Því þó ó-
dýr rúm hafi feingist á „Hotel Island“,
á 25 au. um nóttina, þá hafa þau ekki
verið notuð jafn mikið og við mætti bú-
ast, líklega af því, að menn hafa sjeð í
að láta 25-eyringinn.
Á föstudaginn var 40 ára afmæli H.
Th. A. Thomsens sem verslunarmanns
hjer í bænum. 25. fehr. 1858 fjekk hann
borgarabrjef og tók við versluninni eftir
föður sinn, Ditlev Thomsen, sem drukkn-
aði undir Svörtuloftum 26. nóv. 1857.
Verslun H. Th. A. Thomsens er nú ein
hin stærsta hjer í bænum og verslunar-
hús, sem hann hefur reist hið ásjálegasta.
Sjálfur hefur hann nú leingi búið á vetr-
um í Khöfn, en dvalið hjer á sumrum.
í minningu þessa 40 ára verslunar-af-
mælis gaf hann dðmkirkjunui stunda-
klukkuna nýju, sem getið hefur áður
verið hjer í blaðinu. Áður, á 25 ára
verslunarafmæli sínu, hafði hann gefið
töluvert fje til barnaskólans hjer, til
styrktarsjóðs versluaarmanna og fleiri
stofnana. Hjer var afmælisins minnst
með fána-nppdrætti víða í bænum, og
kaupmenn hjer sendu honum með „Laura“
sxðast ávarp með heillaóskum, er afhend-
ast Bkyldi á afmælisdaginn.
Sagt er, að sonur H. Th. A. Thom-
sens, Ditlev Thomsen, muni taka við
versluninni af föður sínum næstk. sumar.
Á morgun prjedikar biskupinn í dóm-
kirkjunni.
Paterson konsúll hefur um tíma legið
sjúkur og er nú þungt haldinn.
Það stendur nú til, að þilskipin fari
að leggja úr höfn, þegar veður leyfa, og
eru nokkur þeirra komin úr vetrarlæg-
inu inn hingað. Sagt er, að um þúsund
manns leggi núút meðþeim, mikill hluti
þeirra hjeðau úr Reykjavík, en þó eru