Ísland - 17.08.1898, Blaðsíða 2

130
ISLAND.
„ÍSLAKTD44
kemur út á hverjum þriðjudegi.
Koatar í Reykjavík 3 kr., út um land 4 kr.,
erlendis 4 kr. 50 au.
Ritstjóri:
Þorsteinn Gíslason
Laugavegi 2.
Afgreið.sla blaðsins: Þingholtsstr. -4=.
Prentað i Félagsprentsmiðjunni.
ruhe Ea ekki lót haun pólitíkina aí-
skiftulausa fyrir því og fiuttu „Hamborg-
tíðiudi11 heiminum stöðugt frá honum Bkarp-
ar árásir á stjórn eftirmanns hans, Cap-
rivis.
B. var mikill maður á velli og höfðing-
legur, höfði hærri nn aðrir mean. Hann
var af samtíðarmönnum sínum talinn
fremstur stjórnmálamaður á meginlandi
Norðurálfunnur og hefur meiru komiðþar
til leiðar en nokkur annar á þessari öld.
Þjóðhátíðin í Keykjavík.
Blöðin. — íþróttasýningarnar. —
Almonn vitleysa.
Blöðin í Reykjavík hafa sum undanfar-
andi verið að henda gaman að ýmsu, er
ekki tókst svo höndulega á þjóðhátíð R.-
víkur sem óskandi hefði verið. En þau
hafa alls ekki athugað orsakirnar; var
þeím það þó skylt, því þau bæta ekki
neitt úr með því, að draga dár að, ef eitt-
hvað mistekst; þau gera ekkert með því,
nema ef vera kynni það eitt, að enginn
fengist framvegis til þess að starfa að því
að halda þjóðhátíðinni uppi, og er von-
andi, að fáir álíti það vel farið. Frækn-
astir í því, að hæðast að, ef einhverjar
misfellur verða á hátíðahaldinu, eru auð-
vitað þeir, sem ekkert hafa gert til að
styðja að því, að þjóðhátíðin gæti farið
vel fram, hvorki í fyrra né nú, og þekkja
þar af leiðandi ekki við hvaða örðugleika
þeir hafa að stríða, sem veita hátíðinni
forstöðu. Dað er auðveldara að standa
hjá með höndur í vösum og ávirða aðra
fyrir gjörðir þeirra, heldur en að gera
betur sjálfnr. Og þetta hefur sjaldan kom-
ið greinilegar í Ijós en við þetta tækifæri.
Það lítur svo út, sem menn ætlist tii,
að forstöðunefndirnar skapi menn til að
gera ýmislegt til skemtuuar á hátíðinni á
þessum hálfsmánaðartíma, sem þær hafa
til undirbúnings. Þær eiga t.d. að búa til
nokkra hrausta og velvana kappróðramenn,
svo að kappróðrarnir geti farið sómasam-
lega fram, og að íslendingar liggi okki í
skitnum fyrir Danskinum og ekki þurfi að
fá Dunska menn til að taka þátt í slíku!
Kapphlaupanefndin þ&rf að búa til svo
sem 10—20 ágæta kapphlaupamenn, svo
dálítið sé gaman að horfa á kapphlaupin!
Leikfimisnefndin á náttúrlega, á svo sem
vikutíma, að skapa eina 20 fyrirtaks leik-
íimisíþróttarmenn, sem sýna alls konar í-
þróttir! Líka væri gott, ef nefndin hefði
getað komið með vel æfðan fótboltaflokk
og Krikket-leikara! „Það er ekkert varið
í þetta, það er svo ósköp lítilfjörlegt; þá
var munur að sjá til þeirra í Skotlandi
hérna um árið, þegar ég var þar“, segir
einn af áhorfendunum. „Já, það er alveg
satt“, segir annar við hlið hans, „það er
er ósköp ómerkilegt“; þó hann hafi kann-
ske aldrei séð betra á æfi sinni og þetta
flytst mann frá manni. — Þegar aðglím-
unum kemur, þá eetur einn gamall öld-
ungur á sig mesta spekingssvip og segir:
„alt öðruvísi glimur eru þetta en þær,
sem tíðkuðust í mínu ungdæmi“. Ogsvona
er með fleira og flelra. Að vanþakka alt
og skýta aðia út fyrir það, sem þeir gera,
það er sannarlega „hæst móðins" nú á dög-
um, hvort heldur er um skemtanir að
ræða eða annað. En mönnum er skyltað
líta á kringumstæðurnar og gæta að,
hversu mikið er sanngjarnt að heimta og
út frá því eiga dómarnir að ganga. Menn
eiga t.d. að sjá það, að ómögulegt er að
búa til góða kappræðara, kappróðrabáta
og kappsiglingabáta á einni viku. Mönn-
um ætti líka að skiljast það, að eigi er
hægt að búa til frækna leikfimismenn á
7—10 dögum. Vita ættu menn það einn-
ig, að ómögulegt er að skapa æfða fót-
boltumenn og „Krikket“-menn á örstutt-
um tíma. Og ekki getur heldur hver og
einn tekið þátt í kapphlaupum, sem aldrei
hreifir sig árið um í kring meira en svo,
að miða má á honum sólina. Svona má
halda áfram að telja svo lengi sem vill. Það
var auðséð á öllu á þjóðhátíð Rvíkur, að
hver nefnd hafði gert eins og fyrir hana
hafði verið lagt eftir föngum.
Menn söknuðu sérstaklega frá í fyrra,
að „Leikfimisklúbbur Reykjavíkut“ sýndi
ekkí leikfimi nú. En verkfæri þeirra fé-
laga eru biluð og hefur enn ekki orðið
bætt úr því; menn bjuggust líka við, að
hr. Magnús Magnússon frá Cambridge
mundi mæta þar með heilmikið lið íþrótta-
manna. En það varð ekki af því. Hr.
James Ferguson prentari gat samt, þegar
hann var hér, sýnt margt og mikið mönn-
um hér til skemtunar, eftir að hafa æft
flokk sinn 2—3 mánuði. Hann fékk þó
engan landssjóðsstyrk til þess, heldur lagði
talsvert fé til þess úr sínum eigin vasa.
Hann hafði áhuga á leikfiminni og það
varðar eflaust mestu. Það hefði auðvitað
verið laugt um nær að veita „Leikfimis-
klúbb Rvíkur“ 600 kr. styrk á ári, held-
ur en að fleygja þeim í mann, sem jafnvel
er svo veikur, að hann getur ekki gefið
sig við noinni leikfimi. En þingmennirnir
bæta vonandi úr þessu glappaskoti næst.
Það er vonandi, að þeir sjái það, þegar
þeir eru búnir að reka sig á það, þó þeir
ekki sæju það þegar þeim var bent á þstta
í fyrstunni.
Að endingu má taka eitt fram, sem dreg-
ur mjög úr framkvæmdum í þessa átt við
skemtanir á þjóðhátíðinni, og það er, hve
menn eru tregir til að taka þátt í nokkr-
ura sköpuðum hlut. Menn fást til dæmis
ekki til að hlaupa spotta. Er það ekki
uudravert, að að eius 2 — S8gi og skrifa
tveir — menn fengust til að taka þátt í
kauphlaupunum. Af því að það getur nú
skeð, að einhver verði fljótari en t.d. Pét-
ur, þá fæst hann ómögulega til að hlaupa.
Það er eins og hann álíti það óbætanlega
miukun fyrir sig, ef einhver verður fljót-
ari en hann. Hann heldur víst, að hann
geti eftir á talið mönnum trú um, að hann
hefði haft það ef hann hefði bara reynt
sig! Að kvennfólk, sem komið er yfir
fermingu, hlaupi, þorir enginn að nefna á
nafn. Það voru holzt börn, sem tóku þátt
í kapphlaupunum, og þó voru þau ótrú-
lega fá. Það er vonandi að þetta lagist
með tímanum, og að menn komist í skiln-
ing um, að þetta er hraparlegur misskiln-
ingur. Á svona hátíð eiga menn að vera
eins og á góðuog skemtilegu heimiii, þar
sem hver leggur ófeirainn sinn skerf til
skemtunarinnar. — En þeirri spurningu
skal ekki svarað hér, hvenær Reykvíking-
ar geta þetta.
T.
Bréf frá Bjó'rgvin.
(Niðurlag).
Á aðra hönd við aðal-höllina eru marg-
ar byggingar, svo sem pósthúsið, matar-
húsið, norska fiskisýningin, baðhúsið o.s.frv.
Lengra burtu í sömu áttina eru 2 „Meje-
ri“ (mjólkurhús), verkfæra- og vélahallirn-
ar og fleira. Enn fremur er þar blóma-
og plöntusýningin, og lengst í burtu er
söngfélagshúsið, sem rúmar um 3000
manns. — Verkfæra- og vélasýningin er
mjög fjölskrúðug, og er sannarlega lær-
dómsríkt að sjá sig þar um. Þar eru alls
konar verkfæri, stór og smá, bæði jarð-
yrkjuverkfæii, alls konar mjólkuráhöld og
mjólkurvélar, garðyrkjuverkfæri o.s.frv.
Að minnast frekara hér á þessi margs-
konar verkfæri hef ég ekki tíma til í þetta
sinn. En yfir hötuð er sýningin í heild
sinni mjög lærdórasrík og merkileg að allra
dómi, og Norðmönnum til hins mesta sóma.
Það er almæli, að þessi sýning standi
ekkert á baki þeirri, er haldin var í fyrra
í Stokkhólmi.
Sýningin á búpeningnum, eem stóð yfir
í 5 daga, var einnig mjög merkileg, og ó-
efað sú bezta, sem haldin hefur verið í
Noregi. Á þessari skepnusýningu voru
nautgripir, ungir og gamlir, hestar, sauð-
fé, geitur, svín og alifuglar. Ég man eigi
eftir, að neinn af hestunum eða hryssun-
um fengi 1. verðlaun. En aftur voru það
ekki svo fá hross, er fengu 2. og 3. verð-
laun. Fáeinar kýr fengu 1. verðlaun; en
margar voru þær ekki. Féð var flest af
Cheviot kyninu, og fengu 3 hrútar 1. verð-
laun af því kyni, en 1 af „Sortfjcesu-kyn-
inu, sem fékk sömu verðlaun, enda voru
miklufærri kindur af því kyni. Það varð
eigi annað sagt, en að flestar skepnurnar
væru fallegar; en Bum nautin voru reynd-
ar alt of feit.
Landbúnaðarfundurinn stóð yfir í 4 daga,
1.—4. júlí. Voru þar til umræðu 9 mál-
efni, en þess utan voru 3 mál, er tekin
höfðu verið á dagskrá, en sem ekki vanst
tími að ræða. Hvert málefni var fyrst
innleitt með fyrirlestri, en síðan voru um-
ræður, og tóku þær oft langan tíma. Mál-
efni þau, er tekin voru til umræðu, voru
þessi:
1. Um framfarir landbúnaðarins í Nor-
vegi hin síðari ár.
2. Um engja- og túnrækt.
3. Um kaup og sölu á landbúnaðarvör-
um, einkum kraftfóðri, áburði, fræi
o.s.frv.
4. Um sýslu- og amtssýningar á skepn-
um, einkum nautpeningi, og eftir
hvaða mælikvarða beri að verðlauna
skepnur.
5. Um berklaveikina í nautgripum.
6. Hvaða þýðingu hefur skógurinn fyrir
jörðina og búnaðinn.
7. Um garðrækt, og hvað gera eigi
henni til framfara.
8. Um ávaxtartré og berjarunna.
9. Um skaðsomi skorkvíkinda og svampa
í plönturíkinu, og ráð til að útrýma
öliu þess háttar.
Fundurinn var mjög fjölsóttur og fylgd-
ust menn með málefnunum með áhuga og
eftirtekt. Umræðurnar stóðu yfir frá kl.
10 árd. til 2 síðd. og svo frá kl. 5—9
síðd. — Seinna í sumar á að halda fiski-
veiðafund 18,—21. júlí, og 22.-23. s.m.,
handiðnafund 1. ágúst og næstu daga á
eftir, kvennfélagsfund 9.—13. ágúst, kenn-
arafund um saraa tíma o.s.frv.
Söngfélagið hélt samsöng 26. júní til 3.
júlí, og þótti það fara ágætlega. — Beztu
sæti kostuðu 10 krónur fyrir allan tím-
ann, en einstök sæti, það er eitt kvöld í
senn, kostuðu 3—5 krónur. Standandi
rúm kostuðu 1 kr. Þar var ég einu
sinni og var það óneitanlega góð skemtun,
enda hefur verið látið mjög mikið af því,
hvað söngurinn hafi farið vel. í þetta
sinn, sem ég var, voru nokkur kvæði
sungin „SoIo“, eftir Ivar Aasen, og þótti
fara vel. Seinasta vísan er þessi:
„De er mange nog, som vil Domer vera,
og iæ aat alt, som dei andre gjera.
Og Lyte finna dei rundt i Kring,
og sjölve gjera dei ingen Ting“.
Var stórt klapp á eftir og söngraaðurinn
kallaður þrisvar sinnum fram, og mátti
hann nauðugur, viljugur syngja þessa vísu
þrisvar sinnum, og þó voru menn ekki á-
nægðir. Bréfið er nú orðið nokkuð langt;
en áður en ég skilst við það, vil ég geta
þess, að ég er nýkominn frá Stend. Þar
er, eins og mönnum er kunnugt, búnaðar-
skóli, og hafa ekki svo fáir íslendingar
verið þar og lært búfræði. Meðal annara
eru þeir skól&stjórarnir Jósep Björnsson á
Hólum og Jónas Eiríhsson á Eyðum, og
margir fleiri. Þar er nú eiun íslendingur,
nafni minn, Sigurður Sigurðsson frá Drafla-
stöðum í Fnjóskadal. Haun hefur sérstak-
lega lagt stund á slcógarrœlct og garðyrkju.
Hann hefur í hyggju að fara heimí haust.
Á Stend er mikið snoturt og viðkunnan-
legt og skólinn í góðu áliti.
Sigurður frá Draflastöðum hefur verið
í vor á skógræktarskóla upp við Stenlcer
fyrir norðan Þrándheim og er nú nýlega
kominn aftur til Stend. — Meðan ég stóð
þar við, fór fram próf á sláttuvélum og
rakstrarvélum frá ýmsum verksmiðjum.
Voru þar reyndar bæði einhesta og tveggja
hesta sláttuvélar, og var það álit manna,
að flestar vélarnar ynnu vel, og sumar á-
gætlega. Þeir sem hugsa um heima að
fá sér heyskaparvélar, ættu að mínu áliti
helzt að velja þær sláttuvélar, sem eru
fyrir einn hest; auðvitað geta uadantekn-
ingar átt sér etað.
Það er auðvitað afarmargt fleira, sem
vert væri að minnast á, en nú læt ég
hér staðar nema. En það er mitt álit, að
þessi sýning hér í Björgvin sé bæði merki-
leg og fróðleg, bæði fyrir menn og konur,
bæði fyrir sjómenn og sveitamenn, hand-
verksmenn, málara o.s.frv. Með „Agliu
komu hingað fyrir stuttu um 30 Færey-
íngar á sýninguna, og nokkrir höfðu ver-
ið hér áður. Þykir þeim sem fleirum hér
vera margt að sjá og læra, enda mun það
koma í ljós síðar, að þeir hafa ekki farið
hingað til ónýtis. Færeyingar eru dug-
andi menn, og gætum vér íslendingar lært
margt af þeim, hvað snertir fiskiveiðar og
sjávarútveg.
Sigurbur Sigurdsson
frá Langholti.
Fyrir hundrað árum.
Eftir Hjálmar Sigurðsson.
(Framh.).
Merkasti viðburður í sögu lands vors
gerist þetta ár á Þingvelli. Þar kalla
kirkjuklukkurnar alþingi saman í síðasta
sinni. Þing þetta er að sönnu orðinn hé-
gómi einber, það er máttvana dómstóll,
lítils metinn. Löggjafarvald þess er löngu