Ísland - 08.11.1898, Page 2

í SL AND.
166
«*>
„I S L A N D“
kemur út á hverjum laugardegi.
Kostar í Keykjavk 3 kr.? út um
land 4 kr.; erlendis 4 kr. 50 au.
Ritstjóri
forsteinn Críslason
Laugavegi 2.
Afgreiðsla blaðsins: Þingholtsstr. 4.
Prentverk Jóns Olaissonar.
FRÁ ÚTLÖNDUM.
—0—
Kph. 12. okt. 1898.
Liít Louise drottningar.
Fregnin um lát Louise drottn-
ingar mun hafa náð póstskipinu
áður það fór frá Skotlandi síðast.
Drottningin andaðist 29. f. m. kl.
5Y2 f- h. Hafði hún lengi áður
verið mjög lasin, svo að læknarn-
ir hugðu henni ekki líf; þó klædd-
ist hún oftast nema síðustu dag-
ana. Þá fékk hún oft andköf og
yfirlið og smámsaman dvínuðu
lífskraftarnir. Daginn áður og
nóttina lá hún oftast meðvitund-
arlaus; var alt konungsfólkið, er
dvaldi á Bernstorff, í herbergi
drotningar og vakti yfir henni
um nóttina, með því það bjóst við
dauða hennar á hverri stundu.
Af öllum blöðum hér í Höfn kom
út aukanúmer um morguninn með
mynd af drottningu og ágripi af
æfiferli hennar. Hægri blöðin voru
með svörtum röndum. Fánar
blöktu á hálfri stöng og sjónleikir
voru ekki haldnir. Síðar um dag-
inn (þ. 29.) skipaði konungur fyr-
ir, að landsorg skyldi haldin til 6.
okt. Mátti á þeim dögum ekki
leika eða halda aðrar opinberar
skemmtanir, eigi má heldur leika
daginn fyrir útför drottningar og
útfarardaginn. Hirðsorg skal vera
í 24 vikur, og hefir verið gefin út
tilskipun um þá sorg, er hófst '2.
þ. m. og skipað fyrir hvernig
„dömur og herrar", er að 'ein-
hverju leyti heyra hirðinni til,
skuli klæðast, eiga náttúrlega að
vera svört frá hvirfli til ilja all-
an þann tíma, en þó einkum 12
fyrstu vikurnar, því þá er „djúp“
sorg. Eigi munu það þó eingöngu
hirðmeyjar er dökkna þessa dag-
ana, því þá mættu þær.vera býsna
margar eftir Hafnargötum að
dæma; með degi hveijum heflr
sorgarklæddum konum fjölgað á
götunum, svo að þær hafa orðið
býsna dökkar á að líta. Sam-
kvæmt skipun frá kirkjumálaráð-
herranum er öllum kirkjuklukkum
í Danm. hringt 2 klukkutíma á
dag (10—11 f. m. og 4—5 e. m.)
þar til útförin verður. Næstu dag-
ana eftir dauða drotningarinnar
komu til konungs samhrygðar-
skeyti úr öllum áttum. Helztu
menn borgarinnar streymdu dag-
ana á eftir upp á Amaliuborg og
rituðu þar nafn sitt á skjal eitt,
er lagt var þár fraih, og vottuðu
þar með konungi samhrygð sína.
Sendu mörg félög þangað fulltrúa
sína til að rita nafn sitt þar á og
bera fram hluttekningu félags-
manna með því. Nú er búið að
ákveða hvenær útförin verði gerð,
og hvernig henni skuli hagað.
Drotningin hafði sjálf óskað þess,
að hún yrði með sem mestri kyrð
að unt væri, og því heflr líkið
ekki verið flutt hingað til borgar-
innar. Á íöstudaginn kemur kl.
2 verður drotning flutt með járn-
brautarlest frá Gentofte til Hróars-
keldu og fylgir alt konungsfólkið
þangað, en fer svo aftur um kvöld-
ið til Bernstorf, og daginn eftir
fer það svo aftur til Hróarskeldu
og þá verður útförin gerð, og kist-
an . sett meðalkristna annara kon-
ungborinna manna, er þar hvíla.
Útlendir höfðingjar streyma hing-
að til að vera við athöfn þessa,
og meðal þeirra er sjálfur czar-
inn rússneski, er kom hingað á
laugardaginn. Blómsveigar, svo
hundruðum skiftir, verða eðlilega
sendir á kistu drotningar; meðal
þeirra er senda blómsveig, má
nefna hið íslenzka Bókmentafélag;
aðrir skulu ekki taldir hér upp,
því það yrði of langt mál. Ann-
ars verður alt það, er útförina
snertir, að bíða næstu frétta.
Sem nærri má geta, hafa öll
helztu blöðin í Evrópu getið láts
drotningarinnar, og hafa blöð
flestra þjóða farið hlýjum orðum
um hana og látið hluttekningu
sína í ljósi gagnvart hinum aldur-
hnigna konungi, nema nokkur
þýzk blöð; þar heflr kveðið
við annan tón. Búast má við,
að mönnum þyki fróðlegt að heyra,
hvað þau hafa fundið hinni látnu
drotningu til foráttu, og skal því
tilfært nokkuð úr þeim. Berliner
Tageblatt getur þess, að drotning-
in og dætur hennar hafl verið
fremstar í flokki með alla viðleitni
f’jóðverjum í óhag, en nú sé við
dauða drotningarinnar farin sú,
er hafi verið líflð og sálin í þessu
Kaupmannahafnar-þriggjakvenna-
sambandi. Vossische Zeitung seg-
ir, að fyrir stjórnkænsku Bismarks
hafl öll hrekkjabrögð gegn Þjóð-
verjum orðið að engu, en ávalt
hafi þó í Kph. verið politisk sam-
særishirð, og þar hafl á sumrin,
er börn, barna- og tengda-börn voru
þar samankomin, ávalt verið eitt-
hvað nýtt upphugsað, til þess að
vinna Þýzkai. tjón. Blaðið segir
og, að drotningin hafi róið undir
í Krítarmálinu, og þrátt fyrir alla
sína viðieitni Þjóðverjum til ógagns
hafl henni þó oftast brugðizt að
geta komið nokkru af stað. Hún
hafl og blándað sér talsvert inn í
málín í Danmörku og meðal ann-
ars Verið stoð og stytta Estrups-
ráðaneytisins, en fyrir þá sök hafi
hún verið örsök í því, að fjöldi
manna gékk í lið með vinstrimönn-
um og jafnaðarmönnum, og með
því að styðja af fremsta megni
lútersku kirkjuna hafi hún rutt
kaþólskunni braut inn í landið.
Að lokum getur blaðið þess, að
hún hafl verið vitur, mentuð og
góðgerðasöm kona, en góðgerðir
hennar hverfl nálega þegar þær
séu boinar saman við annað, er
hún gerði.
Við sama tón kveður í Beidiner
neueste Nachrichten; þar segir þó
að drotningin hafl með sínu ein-
dregna fylgi við lútersku kredd-
urnar verið óbeinlínis orsök í út-
breiðslu vantrúarinnar 1 Danm.
Berlinerzeitung, málgagn frelsisvina,
getur þess, að eigi hafi það verið
ástæðulaust, þó Þjóðverjar litu illu
auga til pilsnapólitíkurinnar við
dönsku hirðina, en hún hafi þó
engu illu getað komið af stað.
Starfsemi drotningarinnar heyri því
fremur til smásögum í sögunni,
en sjálfri sögunni. Eitt blaðíð
endar þannig grein sína um drotn-
inguna: „Nú liggur hún á bör-
unum, og brátt munu þeir tímar
koma, að Danir sjálflr bera til
grafar von sína um að vinna aft-
ur Slésvík". Flest blöðin sam-
hryggjast þó gamla konunginum,
að hann skuli hafa mist drotningu
sína, er hann hefði lifað svo lengi
og hamingjusamlega með.
Louise drotning fæddist 7. seft.
1817 í Kasselá Þýzkalandi. For-
eldrar hennar voru Wilhelm land-
greifl af Hessen og Charlotta kona
hans. Þau bjuggu oftast nær í
Khöfn. og ólst drotningin þar upp
hjá þeim. Fékk hún þegar í æsku
góða mentun, sérstaklega var iögð
mikil áherzia á að kenna henni
tungumál. Þá nam hún og söng-
list og málaralist og naut tilsagnar
hinna beztu kennara í því. Þótti
á þeim tímum það heyra til fyrir
ungar prinzessur að leggja stund
á slíkt. Haustið 1841 trúlofaðist
hún prinz Kristjáni af Glucksburg,
er þá var foringi iífvarðarriddar-
anna, og stóð brúðkaup þeirra 26.
maí 1842, Þau vóru þremenning-
ar. Eftir Slesvíkurstríðið 1848 var
tekið að hugsa um ríkiserfingja
eftir Friðrik 7., er var barnlaus,
og þótti móður Louisu, er var
dóttir Friðriks erfðaprinz sonar
Friðriks konungs fimta, standa
næst til ríkiserfða. En hún og
börn hennar afsöluðu sér ríkistil-
kallinu, en gáfu það prinzessu
Louisu. Skömmu áður hafði Niku-
lás fyrsti Rússakeisari, aðalmaður
hólstein-gottorpsku-ættarinnar á
Varsjárfundinum 5. júní 1851 geflð
Kristjáni prinz tilkall það, er hann
kynni að eiga til Hoisteins, og nú
gaf Louisa manni sinum sitt til-
kall til ríkis í Danm. Urðu því
stórveldin og Svíþjóð og Noregur
á það sátt á Lundúnafundinum 8.
maí 2852, að Kristján skyldi koma
til ríkis eftir Friðrik 7. látinn, og
31. júlí 1853 voru hin nýju ríkis-
erfðalög útgefln og var þar ákveð-
ið að ríkið skyldi ganga í erfðir
til prinz Kristjáns af Glucksburg
og afkoménda hans í karllegg með
prinzessu Louise af Slesvík- Hol-
stein- Sönderburg- Glúcksburg. Er
nú talið að þau eigi als 69 lifandi
afkomendur.
Dreyfus-málið.
Blöð Dreyfusfjenda urðu bálreið
þegar ráðherrarnir ályktubu að
láta málið ganga til ónýtingar-
réttarins og kölluðu það glæp 0g
stjórnlagarof. Eftir áreiðanlegustu
fréttum af ráðgjafafundinum 26.
f. m., mun akuryrkjumálaráðherr-
117
118
119
BRANDUK
Hvert þá?
(bendir á garðshliðið og svo á húsdýmar)
Þessa? — eða þeBsa leið?
AGNES
(hopar undan hrædd)
Barnið, bamiðl
BRANDUR.
Fékk ég fyr
föðurnafn en prests, — ég spyr?
AGNES
(hopar undan lengra)
þö mig skyldi þruma slá,
þessu svara ég ei má.
BRANDUR
þú ert móðir, þvi er þitt
þessu að svara, ekki mitt!
AGNES
Eginkona er ég, mitt
er að hlýða’, en skipa þitt!
BRANDUR
Kjóstu, tak nú kaleik minn!
AGNES
(fer á bak við hríslu í garðinum)
Kjósa skal ei móðirin!
BRANDUR
Dynja heyri’ ég dóminn ljósa!
AGNES
(með áherzlu)
Dæmdu, hvort þú átt að kjósa!
BRANDUR
Aftur sannleiks svar mér gail!
AGNES
Seg mér, skilurðu Drottins kall?
BRANDUR
(grípur hönd Agnesar)
Já, og ömgt eg þér fel
úrskurðinn um lif og hel.
AGNES
Þú átt köllun, — veg þinn vel.
(Þögn um hríð).
BRANDUR
Komum, nú er hvildar skeið.
AGNES
(lágt)
Hvert þá?
BRANDUR
(þegir)
AGNES
(bendir á garðshliðið)
Þessa?
BRANDUR
(bendir á húsdyrnar)
Þessa leið!
AGNES
(lyftir baminu hátt og segir)
Guð minn! Fyrst mín fóm er þetta
fram ég dirfist hana rétta!
Leiddu mig þá ljósið þver!
(fer inn í húsið).
BRANDUR ’
(Starir fyrst þegjandi, fær svo grát mikinn, gríp-
ur höndum um höfuð sér, kastar sér niður á
riðið og hrópar):
Lýstu, Jesús Kristur, mér!
Fjórði þáttur.
(Aðfangadagskvöld fyrir jól á prestssetrinu. Það
er dimt í stofunni. Dyr á bakveggnum; gluggi
til annarar handar og dyr þar andspænis.
Agnes stendur við gluggann og starir út í myrkrið).
AGNES
Enginn enn, og enginn enn!
Ó, hvað þó er langt að bíða!
Vera að hvísla: Senn og senn!
Svara, spyrja, þreyja, kvíða! —
Órkoman er ekki hætt,
eins og dánar-líni klætt
drúpir kirkju-kofa þakið
(hiustar)
Þey! Ég heyri hurðarbrakið!
Fast er stigið; maður minn!
(hieypur að innri hurðinni og lýkur upp)
Maður minn? —- Æ, komdu inn!
(Brandur kemur alsnjóugur; fer úr vosklæðum
meðan þau tala saman)
AGNES
(faðmar hann)
Æ, þú varst svo voða-lengi!
Vertu hjá mér, farðu’ ei frá mérl
Sértu burtu, sé hér engi,
svart er alt og napurt hjá mer.
Ó, sú nótt og nöpm dagar,